المقالة هذه تبحث عن خصوصیة الرثاء فی قصیدة أبی تمام، التی رثی بها محمد بن حمید الطوسی (قائداً من قوّاد المعتصم بالله) وتدرسها من حیث الموضوع والعاطفة والخیال. والمستنبط أن الشاعر یتناول الموت فی القصیدة بنظرة أقرب للفلسفة، ویصدرها ببیان العجز الإنسانی أمام مأساة الحیاة والتسلیم لمشیئة الله. والقصیدة فی مضمونها العام موقف مشرف ومبدأ راسخ وقیمة فی الوفاء والإخلاص، وکانت العاطفة فیها صادقة إنسانیة ص...

یعدّ أبو تمام من أعلام أدب العصر العباسی و تحتوی أشعاره بین أضافیره علی إضاءات دلالیه عن تواجد العنصر الإیرانی و تأثیره فی شعر أبی تمام و لتداخل الإیرانیات فی شعره ثلاثه مصادر: أولها: تواجده فی إیران طلباً للوصول إلی عبدالله بن طاهر ما جعله أن یدخل العنصر الإیرانی فی شعره. ثانیها: تعرّفه علی الثقافه الإیرانیه. ثالثها: وقعه نشبت فی مناطق إیرانیه و «هی وقعه» بابک الذی صدّ فی وجه الخلیفه المعتصم بعد أ...

إنّ الکرامة عنوان الإنسان، خلقه البارئ مکرّما بقوله:?و لقد کرّمنا بنی آدمَ وحمَلناهم فی البرّ والبَحر ورزَقناهُم من الطیّباتِ وفضّلناهُم علی کثیر ٍممّن خلَقنا تَفضیلا?(الأسراء/ 70) وبهذا جعله الله أشرف خلقه. کثیر من الآیات القرآنیّة والأحادیث الواردة تؤکّد علی الکرامة الفطریّة ولزوم الدّفاع عنها. فلابدّ للإنسان أن یدافع عن هذه الدرّة الثمینة المودّعة فی وجوده ویصونها من اعتداء اللّئام علیها وإن ینته إلی العسر فی الحیاة...

با بررسی برخی از آیات قرآن کریم می­توان جایگزینی هر یک از فعل­ های ماضی، مضارع و امر را به جای دیگری دید. در برخورد با این پدیده صرفی ـ بلاغی، برخی از صاحب‌نظران، وجود و در واقع عطف فعل مغایر به دیگر افعال موجود در کلام را جایز می­ دانند. برخی دیگر نیز به تأویل فعل جایگزین شده می­ پردازند تا با دیگر افعال موجود در کلام همسو و مطابق گردد. اما به نظر می­ رسد به‌کارگیری فعلی که با زمان دیگر افعال ...

بستان‌السیاحه اثر حاج میرزا زین العابدین شیروانی، یکی از مهمترین آثار عصر قاجار است. این اثر دایره‌المعارف مانند، علی‌رغم ارزشهای زیادی که دارد، چندان که باید و شاید شناخته و شناسانده نشده است. این جستار در پی آن است که این اثر را با رویکرد سبک‌شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد؛ بر این اساس، اثر مذکور به شیوۀ توصیفی و تحلیل در سه سطح فکری، زبانی و ادبی مورد مطالعه قرار گرفته است. دستاورد پژوهش ...

سبک‌شناسی رهیافتی نقادانه است که از یافته‌های علوم مختلف ادبی و زبانی بهره می‌گیرد و سعی در روشن ساختن سطح فکری متن دارد. ازاین رو، رابطة سبک‌شناسی با دیگر علوم ادبی، رابطة دوسویه و تعاملگرانه است. سبک‌شناسی می‌کوشد از تحلیل کوچک‌ترین واحدهای زبانی شروع کند و به کلان لایه‌ها برسد. پژوهش حاضر در پی آن است که اشعار فخری دعبل خزاعی را که یکی از بزرگ‌ترین شاعران متعهد شیعه است، از ر...