دو سرزمین باستانی مصر و شام در تاریخ اسلام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار بوده و حوادث سیاسی و نظامی و اجتماعی آنها بخش اعظمی از تاریخ اسلام را به خود اختصاص داده است. در این سرزمین بود که در پی سقوط بغداد به دست مغول، یکی از بزرگترین و مقتدرترین حکومتها یعنی حکومت ممالیک شکل گرفت و با تظاهر به حمایت از خلافت عباسی بیش از دو و نیم قرن ادامه یافت. در این دوره تاریخ نگاری مخصوصاً رونق گرفت و آثار...

آثار عرفای بزرگ اسلامی بیانگراین حقیقت می باشد که دو عنصر محبت و معرفت نقشمهمی هم در شکل گیری و هم در مرزبندی این آثار وزین داشته اند . هرچند کمتر عارفییافت می شود که آثارش از این دو عنصر مهم بی بهره باشد لیکن طایفه ای از عرفایاسلامی بیشتر معرفت گرا می باشند و عنصر معرفت در آثارشان نمود بیشتری دارد وطایفه ای دیگر محبت گرا می باشند و عنصر محبت و عشق در آثارشان جلوه ی بیشتری دارد .ابن فارض مصری 6...

ابن رشد انتقاداتی را بر ابن سینا در مسئلۀ اثبات واجب الوجود و تقسیم وجوب به وجوب بالذات و بالغیر و علم باری تعالی و عدم جسمانیت وی و معجزۀ انبیاء مطرح می کند. عمدۀ نقد وی در دو مسئله خلاصه می شود: یکی آنکه سخنان شیخ از ابداعات وی است و ریشه در آثار ارسطو ندارد و دوم اینکه شیخ دچار تهافت گویی و تناقض بوده است. البته از آنجا که مباحث الهیات بالمعنی الاخص سابقه ای تحت همین مفهوم در آثار ارسطو نداش...

سده ی ششم هجری دوران شکوفائی علوم ادبی واسلامی بود. دانشمندان بزرگی دراین دوران زیستند و آثاری گرانسنگ از خود برجای نهادند: طبرسی، ابوالفتوح رازی، زمخشری، بیهقی، ابن جوزی، ابن فتال نیشابوری وابن اثیر از شمار این عالمانند. یکی از این دانشمندان ذوالفنون ابن شهرآشوب مازندرانی بودکه پس از بهره گیری از استادان نامی به تالیف آثاری ارزشمند دست یازید. تسلط ابن شهرآشوب برادبیات و شعر عربی در آثار او نما...

عالمان بزرگ در طول حیات علمی خود تألیفات گسترده ای دارند که یکی از راه های عمده شناخت افکار آنها، مراجعه به این آثار است. در این باب، آثار اوّلیّه هر عالم می تواند کمک فراوانی به شناخت زیربنای فکری او نماید. علاّمه طباطبائی از جمله عالمان دینی است که در زمینه های مختلف دینی آثار فراوانی دارد. علاّمه در دهه چهارم حیات خود،تفسیری به نام«البیانفیالموافقهبینالحدیثوالقرآن»نگاشته اند. این اثر، تفسیری ترت...

نویسندگان تاریخ فلسفه اسلامی غالبا ابن رشد را خاتم فلاسفه اسلامی و فلسفه او را پایان این فلسفه معرفی می نمایند. در کشورهای غیر از ایران پس از ابن رشد فلسفه متروک و بی رونق شده است از طرفی در شرق عالم اسلام و ایران هم که تفکر و تحقیق فلسفی ادامه پیدا کرد به فلسفه و فلاسفه مغرب عالم اسلام توجه و اعتنایی نشد و هیچ اثر و نشانی از ابن رشد در آثار فلاسفه ایرانی بچشم نمی خورد از طرف دیگر شرق شناسان ...

در کنار تلاش های ستودنی پژوهشگرانی که نقش قرآن را در آثار شیخ مفید، برجسته نموده اند، هنوز مشی تفسیری او، آن گونه که شایستۀ این شخصیت بزرگ است، معرّفی نشده است. او عقل مدارانه و با تکیه بر معارف ناب اهل بیت:، روایات تفسیری را در تبیین قرآن به کار بست و در هر جا که نیاز بود، به تحلیل و نقد آنها پرداخت. طبیعی است که این الگوی تفسیری نظام مند، بدون داشتن مبانی درست و پایبندی به آن در فرآیند تفسیر، ...

این مقاله بر آن است که میراث مکتوب تفسیری شیعه در دوران حضور امامان در مدینه را بر اساس «عنوان پژوهی»  بازشناسی کرده، گوناگونی آنها را بشناساند، حضور عنوان های مختلف و فراوان تفسیری را در این دوران نشان دهد. دو کتاب فهرست شیعی نجاشی و شیخ طوسی، یعنی فهرست مصنّفی الشیعه و الفهرست، منابع اصلی ما در این پژوهش است. سی مؤلّف با 43 قرآنی، در این حوزۀ تفسیری حضور دارند که اهتمام شیعه به قرآن و نیاز جامع...

مقاله حاضر به «روش شناسی اندیشه اجتماعی ابن  رشد» می پردازد. ابن رشد از فیلسوفان متعلق به غرب عالم اسلام و شارح آثار ارسطو است. روش شناسی او متفاوت با فیلسوفان شرق عالم اسلام، مانند ابن سیناست. تربیت در خانواده ای اهل علم و تصدی جایگاه های مهم حکومتی، از عواملی هستند که زمینه را برای ارتقای علمی و ترویج اندیشه در رویارویی با مسائل مطروحه در آن زمان برای او فراهم آوردند. باور به توحید و نبوت در ...