معرفت به معنای مطلق آگاهی به علم حصولی و حضوری تقسیم می شود. دخالت یا عدم دخالت قوا، وجود یا عدم واسطه و مفهوم بودن یا وجود بودن معرفت، سه ملاک برای تقسیم علم به حضوری و حصولی است. نخستین تقسیم علم حصولی به تصور و تصدیق از سوی فارابی مطرح شده است و دیگر متفکران اسلامی همین تقسیم را تقویت کرده و بیشتر بدان پرداخته‌اند. علم حصولی به یقینی و غیر یقینی نیز تقسیم شده است. یقین یا معرفت یقینی در لغت،...

اسلام سیاسی سلفی در پی استقرار چه نوع حکومتی است و از منظر سنت‏گرایی چه انتقادهایی بر این نوع حکومت وارد است؟ از نظر این مقاله، جریان سلفی با قرائت انحرافی از اسلام در پی ایجاد مدلی از حکومت تمام‏عیار مذهبی هستند که کارویژه‏اش اجرای خودسرانه‎ شریعت و سنت است. سنت‏گرایان که خود دغدغه حفظ سنن الهی را دارند، قرائت سیاسی- تکفیری در اجرای شریعت را نقض غرض دانسته و کوشش بنیادگرایان سلفی برای تأسیس حک...

مقصدهای شریعت از موضوعات مهمی است که مبانی آن در قرآن و دیگر منابع فقه مطرح شده است؛ نظریه‌ای که با نفوذ در اجتهاد یکی از عوامل پویایی و اثبات کارآمدی آن به‌ شمار می‌رود. مقاصد شریعت تقسیم‌بندی‌های فراوانی دارد، از جمله: تقسیم به ضروریات، تحسینیات، احتیاجات و نیز تقسیم به حوزه‌های چهارگانه که شامل مقاصد مربوط به فرد، خانواده، امت و انسان می‌شود. آنچه در این نوشتار مطرح می‌شود، مقاصد انس...

برای کشف احکام شریعت باید از ادله اربعه بهره گرفت؛ در عین حال دنیای معاصر، مسائلی نوپیدا پدید آورده که به راحتی مصداقی از عمومات، اطلاقات و قاعده‌های کهن نیست؛ از این رو باید به ظرفیت‌های نهفته در فقه توجه کرد تا به کشفی کارآمد رسید، برخی از این ظرفیت‌ها عبارت هستند از: عقل، نصوص قرآنی و روایی عام و قاعده‌ساز. در میان برخی از منبع واره انگاشته شده‌ها ظرفیت‌هایی است که با تکیه به منابع استنباط ش...

از جمله مسائلی که در حقوق کیفری اسلام بحث هایی را موجب شده است، فلسفه و هدف کیفر در شریعت اسلامی است. تحلیل و تفسیر این موضوع، اختلاف دیدگاه میان نص گرایان و مقاصدیون را سبب شده است. بر این اساس، از یک سوی، هدف کیفر در شریعت اسلامی سزادهی و بازدارندگی خاص و عام و تشفی خاطر مجنی علیه بیان شده و از سوی دیگر برخی بر این باورند که  در حقوق کیفری اسلام، هدف اساسی از وضع و اجرای کیفر، توجه به تأدیب، ...

برخی معیارهای برتری، مانند انتساب به پیامبر، سلامت جسمانی، حسن وجه، نژاد، شخصیت و ... در فقه مشاهده می‏‏شود که در ظاهر با اصول انسانی و اخلاقی ناسازگار می نماید. در این مقاله، ابتدا این معیارها شناسایی می‏‏شود و سپس به دلیل تردید در وجود چنین احکامی در شریعت، با بررسی‏‏های فقهی و تتبع در میان آثار فقها، میزان استواری آنها تحقیق می شود. در این میان، وجود برخی از احکام در شریعت، مردود شناخته می ش...

احمد بهشتی[1] این نوشتار، نخست مروری دارد بر بیان ماهیت افراط گرایی و مضرات آن، سپس به بحث درباره راه های مبارزه با آن پرداخته است. افراط گرایی یا قومی یا نژادی یا حزبی و گروهی یا مذهبی است. از آن جا که افراط گرایی زاییده تعصب خشک و خروج از جاده اعتدال و عقلانیت و گریز از شریعت است، برای مبارزه با همه اقسام، بیان مضرات افراط گرایی، و توضیح فواید اعتدال و میانه روی توصیه می شود. در مورد افراط گر...

منزلت روحانیت پس از جمهوری اسلامی، کاهش یا افزایش؟ آیا خروج روحانیت از حکومت به سود دموکراسی است؟ حوزه علمیه و روحانیت در آینه پیمایش سرمایه اجتماعی امکان و امتناع پژوهش در حوزه

احمد بهشتی[1] این نوشتار، نخست مروری دارد بر بیان ماهیت افراط گرایی و مضرات آن، سپس به بحث درباره راه های مبارزه با آن پرداخته است. افراط گرایی یا قومی یا نژادی یا حزبی و گروهی یا مذهبی است. از آن جا که افراط گرایی زاییده تعصب خشک و خروج از جاده اعتدال و عقلانیت و گریز از شریعت است، برای مبارزه با همه اقسام، بیان مضرات افراط گرایی، و ت...