از میان داستان نویسان معاصر ، محمود دولت آبادی و غزالۀ علیزاده به واسطۀ شکل زبان روایت در آثار خود از دیگر داستان نویسان متمایز شده اند . قسمت بزرگی از این شکل زبانی مدیون خاستگاه اقلیمی و همچنین پشتوانۀ فرهنگی و ادبی این دو نویسنده است . سرزمین مادری دو نویسندۀ مزبور یعنی خراسان صاحب گویشی است که پایه و بنای زبان متون کهن نثر فارسی یعنی زبان دری را تشکیل داده و به نظر می رسد که این دو نویسنده ...

ادبیات، هنر آرایش و پیرایش کلام است به نحوی که صورت آن زیباتر و پیام آن تأثیرگذارتر گردد. برجسته سازی ادبی یا فراهنجاری در اثر دگرگون سازی زبان معیار (انحراف از نُرم) صورت می پذیرد. فراهنجاری ممکن است در صورت های زبانی (آوایی، معنایی، واژگانی، نحوی، گویشی و...) اتفاق بیفتد. در اسلام دعا به عنوان یکی از نخستین چارچوب هایی در نظر گرفته می شود که در آن روح می تواند مطابق با خواست الهی شکل بگیرد. د...

رمان تاریخی و کوتاه «آن مادیان سُرخ یال» اثر محمود دولت آبادی، بُرشی از زندگی امرؤالقیس، شاعر عاشقانه سرای دوران جاهلی و شرح ماجرای یک خونخواهی قبیله ای ـ عاطفی است. نویسنده در قالب این رمان، یک شبه افسانه تاریخی را با دنیای امروز پیوند داده است. از جنبه زبان روایت، این رمان با مایه داشتن از نثرهای کلاسیک، از دیگر رمان های دولت آبادی متمایز شده است. زبان انتخابی او در این رمان، کاملاً با فضا و عصر...

گویش شناسی به عنوان یکی از شاخه های علم بررسی زبان، بدنبال آن است که با شناسایی و گردآوری گویش ها و لهجه های مختلف به بررسی علمی آنها بپردازد. پژوهش حاضر که در قالب «طرح ملی گویش شناسی ایران(شماره 8 )» به بررسی مقایسه ای واژگان و جملات پایه در 20 روستای شهرستان نیشابور می پردازد، ادامه «طرح ملی گویش شناسی ایران» است که از سال 1378 با همکاری و مشاوره سرکار خانم دکتر ایران کلباسی و جناب آقای دکتر...

زبان پدیده‌‌ای است اجتماعی که پیدایش آن به زمان نخستین اجتماعات انسانی باز می‌‌گردد و همچون «‌‌نهادی انسانی‌‌« و متعلق به جامعه، در ارتباط با تحولات اجتماعی و تاریخی جوامع بشری، شکل می‌‌گیرد. مطالعات جامعه‌‌شناختی زبان نشان داده است که ساخت و کاربرد زبان بی‌تأثیر از عوامل اجتماعی و متغیرهای غیر‌زبانی، مانند جنسیت، سن، تحصیلات، قومیت، طبقة اجتماعی و غیره نیست. بررسی گویش‌‌های شهری و تحولات آن نی...

گویش دالینی یکی از گویش­ های جنوب غربی ایران است که امروزه گویش رایج مردم روستای دالین است. این روستا در استان فارس، حد فاصل شیراز و اردکان قرار­دارد.گویش دالینی زیر­شاخۀ گویش اردکانی از گویش‌های شاخهٔ ایرانی نو غربی است. این مقاله به بررسی ساختار فعل در گویش دالینی می­ پردازد. مواد زبانی این تحقیق در تابستان 1391 از میان مردم این روستا و بخصوص خاندان رئیسی و اسدی دالینی جمع‌آوری شده ­است. در ای...

خلاصه ایران سرزمینی است که هیچگاه در طی تاریخ طولا نی اش دارای یک زبان و یک فر هنگ نبوده است. با توجّه به موقعیت استرا تژیک ایران که در جایکاه حساس و بی ثبات منطقه ای در دنیا وا قع شده است،، تنوع فرهنگ ها و زبان ها علی رغم انتظارات عمومی، موجب مستحکم تر حفظ تمامیت ارضی و وحدت ملی کشور شده است. مردم ایران از قوم ها و گروه هائی تشکیل شده اند، که با زبان ها، گویش ها و لهجه های مختلف که گاهی غریبه ب...

زبان پدیده ای است اجتماعی که پیدایش آن به زمان نخستین اجتماعات انسانی باز می گردد و همچون « نهادی انسانی « و متعلق به جامعه، در ارتباط با تحولات اجتماعی و تاریخی جوامع بشری، شکل می گیرد. مطالعات جامعه شناختی زبان نشان داده است که ساخت و کاربرد زبان بی تأثیر از عوامل اجتماعی و متغیرهای غیر زبانی، مانند جنسیت، سن، تحصیلات، قومیت، طبقه اجتماعی و غیره نیست. بررسی گویش های شهری و تحولات آن نیز یکی ا...

چکیده در این پژوهش کوشیده شده است تا گویش مردم کدکن که گویشی کهن و تاریخی است از جهت آوایی، ساخت واژی و نحوی مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی، واج های گویش کدکن شامل 22 همخوان و شش واکه مشخص می گردد که در این میان همخوان «?/ ژ » درگویش تنها صورت آوایی دارد؛ نه واجی. و نیز دو همخوان «?/ء» و «h/ه» دو واج گونه مهم دارند: [؟] و [h?]. درمیان واکه ها نیز [?] ، [e:] و [o:] سه واج گونه مهم برای واک...

ضرب المثل‌ها، در کنار کنایات، اصطلاحات، زبانزدها و واژگان، از جمله مواد و مصالح زبانی به شمار می­روند که غنای هر زبان به کمیت و کیفیت همین مواد بستگی دارد. در این مقاله مؤلف می­کوشد پس از طرح موضوع و تعریف مثل، این گونة زبانی را در دو سطح واژگانی و نحوی بررسی نماید. در سطح واژگانی، واژگان امثال از چند زاویه بررسی می­شوند: 1- میزان کاربرد واژگان بیگانه، عامیانه و  شکسته با تکیه بر  نمونه­گیری ا...