سنجش، تأیید یا تکذیب هیچ یک از آرای معطوف به واقعیت کثرت ادیان، همچون حصرگرایی 4شمول گرایی 5 یا کثرت گرایی 6 دینی، که از مهم ترین مباحث دو حوزۀ فلسفۀ دین و کلام جدید به شمارمی آیند، مقصود این نوشتار نیست. بلکه این پژوهش بی هیچ ارزشداوری، تنها در پی تبیین رویکرد یکی ازمتأملان و عارفان شهیر ایرانی اسلامی نسبت به مقولۀ کثرت ادیان است و می کوشد تا پرده از چهرۀ رأیخاص وی دربارۀ این مقولۀ مهم بردارد....

یکی از مباحث مهم درباب معاد، مسئله بقای فردی است و ظواهر آموزه‌های ادیان الهی هم بر آن تأکید می‌کند؛ اما ابن‌رشدگرایان، انکار معاد فردی انسان را به ابن‌رشد، فیلسوف بزرگ اسلامی، نسبت داده‌اند. برخی از سخنان ابن‌رشد، این نسبت را تأیید می‌کند؛ زیرا وی نفس انسانی را مجرد می‌داند، به معاد جسمانی باور ندارد و کثرت عددی را منحصر در مادیات می‌داند. نتیجه این سه مقدمه آن است که پس از مرگِ تن، نفسِ مجرد ان...

وحدت و کثرت یکی از مسائل مهم در تاریخ اندیشه سیاسی است که گرایش به هریک از آنها می‌تواند در همه عرصه‌های سیاسی را تأثیرگذار باشد. در طول تاریخ، دیدگاه مختلفی در مواجهه با این دو مسئله بیان شده است. جایگاه سیاست اسلامی پس از انقلاب اسلامی در تأثیرگذاری بر تحولات فکری ـ سیاسی دوره معاصر ما را بر آن داشت تا این مسئله و پیامدهای آن را بررسی نماییم؛ با هدف که راهنمای نظری مناسبی برای پیشبرد عمل سیاس...

پژوهش حاضر با بررسی ساختارهایی که دارای پیش انگاری هستند و ساختارهای پیش انگاره ای نام دارند،سعی دارد عوامل برانگیزاننده پیش انگاری در این ساختارها را که محرک های پیش انگاری نام دارند ،شناسایی کرده و آنها را بر اساس ساختارهای نحوی شان دسته بندی کند. در این راستا، نگارنده ساختارهای پیش انگاره ای موجود در یک فیلم نامه فارسی را استخراج کرده و آنها را با توجه به ساختار نحوی محرک های پیش انگاری ای...

موضوع این جستار، بررسی نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی(مفاهیم فلسفی ومنطقی) وواقع خارجی وذهنی آنها دروحدت وکثرت است. مسأله این است که آیا وحدت یا کثرت واقع خارجی وذهنی (منشاءانتزاع) مفاهیم فلسفی ومنطقی، مستلزم وحدت یا کثرت مفهوم است؟آیا وحدت یاکثرت مفهوم فلسفی ومنطقی ازوحدت وکثرت منشاءانتزاع آنها حکایت دارد؟ درپاسخ به پرسش های مزبور، فرضیه ها وگزاره هایی صورت بندی می شوند. روش انجام این تحقیق، تحلیلی...

قبل از ظهور »صنعت ارتباطات جهانی«، علی رغم داعیه جهانی بودن برخی از ادیان، بسته به محلی بودن اقتصاد، سیاست و فرهنگ، ادیان نیز، محدود به قلمرو و بوم خاصی بودند، با شکل گیری »دوره ارتباطات« و انفجار اطلاعات و به وجود آمدن »دهکده جهانی« ادیان در رویارویی و تماس نزدیک و گسترده نسبت به هم قرار گرفتند، در گفتمان های بین الادیانی، سوال هایی از حقانیت و نجات بخشی همه ادیان مطرح گردید که آیا همه ادیان ا...

جنبش مشروطه از چه زمانی آغاز شد؟ آیا می توان یک آغازگاه برای جنبش مشروطه تعیین کرد؟ کدام یک از نیروهای اجتماعی فعال در بستر اجتماعی ایران جرقه این جنبش را زدند؟ این ها پرسش هایی است که در این مقاله به آن ها پرداخته می شود. در این راه، ضمن مرور مواضع متفاوت روایی، پیوست انگار، گسست انگار، و بسگانه انگار به مقوله تاریخ پژوهی و نقد دیدگاه های برگسون و برودل و گورویچ، با تکیه بر رویکرد تبارشناختی ف...

این مقاله درصدد اثبات گزاره هایی است که موضوع آن ها امور ممتنع الوجود است (قضایای لابتّیه) که به گزارة شرطیه تحویل می شوند و ساختار آن ها حملیه نیست. از همین رو، از شمول قاعدة فرعیه خارج می شوند و از سوی دیگر، چون مهم ترین استدلال برای اثبات نظریة وجود ذهنی مترتّب بر حملی بودن این نوع قضایاست، پس استدلال اصلی اثبات این نظریه نیز، با شرطی انگاری گزاره های یادشده، مخدوش می شود، اما در مقابل می توان...

این مقاله تلاشی است برای بررسی جایگاه انگره گفتگوی تمدنها در نظریه روابط بین الملل.از میان نظریه های روابط بین الملل سازه انگاری به عنوان یکی از بسترهای نظری مناست برای جذب این انگاره انتخاب شده است-زیرا این نظریه بر ابعاد هستی شناختی روابط بین الملل –بر ساخته بودن واقعیت بین المللی-و دگرگونی ÷ذیری راه را برای طرح مسائل اخلاقی-هنجاری-و ارزشی که این انگاره بر آنها تاکید دارد –می گشاید .بر این مب...

وحدت وجود یکی از مهم ترین مسائل عرفانی است که توسط ابن-عربی مطرح شده و همواره مورد بحث موافقان و مخالفان بی-شماری بوده است. ملاصدرا، که در نظریات فلسفی خود از عرفان نیز بهره جسته، مسأله وحدت وجود را با بیانی فلسفی تبیین کرده است. نظریه وحدت شخصی وجود در مقابل دو نظریه تباین و کثرت وجودات و وحدت تشکیکی وجود است. بنابر وحدت شخصی وجود، غیر از «واجب الوجود» موجودی نیست و آنچه «ممکن» نامیده می شود ج...