در دوران حیات امامین عسکریین (ع) جامعه اسلامی مملو از آرا و عقاید بیگانه بود. در چنین وضعیتی ناگزیر برای روشن شدن حقیقت باید آرای ناصواب بازگو می شد. با مهیاشدن فرصت بیان حقایق دین، امامین عسکریین (ع) مانند سایر اهل بیت (ع) به آشکارسازی حقایق و رد شبهات پرداختند. پژوهش حاضر نگاهی است به فِرَق، مذاهب و جریان های فکری عصر امامین عسکریین (ع). پس از معرفی اجمالی هر یک از این فرق، به روایات ناظر بر وج...

روش شناسی تفسیری یکی از مهم ترین علوم در حوزه قرآن پژوهی است که می تواند به شیوه های مختلف فهم و تفسیر قرآن را از آن استخراج نمود. میزان آشنایی مفسّر با متن و مؤلّف نیز ارتباط مستقیم با این فهم دارد. این ویژگی در حضرات معصومین (علیهم السّلام) به سبب قرابت ایشان با متن قرآن و عالم وحی، مطالعه روایات تفسیری را از دو بُعد دارای اهمیّت مضاعف می کند. اوّل از حیث القای محتوا و دوم به جهت الگوگیری از شیوه ت...

پژوهش حاضر به معرفی و آسیب شناسی مقاله موس ی(ع) (Moses) در دائر ة المعارف قرآن  (Encyclopaedia of the Qurān) پردازد . کُرنیلیا شاک نویسنده مقاله، در آن به بررسی کودکی موسی(ع)، کشته شدن یکی از قبطیان، عزیمت موسی(ع) به مدین، نبوت موسی(ع)، صبر موسی(ع)، نجات موسی(ع) و هلاکت فرعون پرداخته است . مقاله یادشده نکات مثبتی دارد، اما برخی از مطالب مطرح شده در آن قابل نقد است . موارد نقدپذیر عبارت اند از: ا...

قرآن‌کریم، پس از نزول، تأثیر فراوانی بر ادبیات و فرهنگ ادبی عرب داشته است و میزان این تأثیر، معیاری برای ارزیابی متون محسوب می‌شود. این تأثیر از دو جنبه قابل بررسی است: 1. مفاهیم که موجب غنای معنا می‌شود 2. شکل و ساختار که موجب زیبایی متون می‌شود؛ و بی‌گمان به‌دلیل همراهی مداوم علی‌(ع) با پیامبر‌(ص)، اثر حقیقی قرآن در کلام عربی بر زبان و کلام علی‌(ع) بوده وآنچه از مجموع کلام ایشان در نهج‌البلاغ...

تفسیر قرآن به سنّت در مرحلة بعد از تفسیر قرآن به قرآن و در طول آن است و معیّت آن دو با هم، لازم و ملزوم است. یعنی حجّیّت قرآن به جهت اینکه کلام خداست، ذاتی است ولی حجّیّت سنّت را خداوند در قرآن تجویز فرموده است. بدان جهت که نمی توان همه آیات قرآن را با خود قرآن تفسیر کرد که لازمه اش کفایت قرآن و عدم نیاز به سنّت و اهل بیت(ع) است، چاره ای جز رجوع به سنّت معصومین برای تفسیر قرآن نیست که آن، یکی از بهترین ...

بررسی مبانی، روشها و اسلوب بیانی تفسیر اهل بیت(ع) است.  میراث تفسیری اهل بیت (ع)، گنجینه نهفته و ناپیراسته ای است که می باید آن را کشف کرد و پالود اما با ابزار و معیارهای کلی نه فحص و تحقیق موردی که کاری بس دشوار و یا ناممکن است.  نگارنده از پیوند میان قرآن و عترت و از مهجور ماندن و ضرورت پیراستن سره از ناسره میراث تفسیری اهل بیت(ع) سخن می گوید. نخست دیدگاه های دانشیان در اعتبار و حجیت اخبار وا...

دیدگاه اهل بیت(ع) در تحریف ناپذیری قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. روایات معصومین(ع) درباره عدم تحریف قرآن به چند گروه تقسیم می شود: 1. روایاتی که ملاک درستی و نادرستی احادیث را آیات قرآن معرفی می کند، 2. روایات ارجاع دهنده مردم به قرآن در فتنه ها و بحران های فکری و ابهامهای معرفتی، 3. احادیثی که تمسک به قرآن و سنت را شرط نجات از گمراهی شمرده اند، 4. روایاتی که در آنها اهل بیت به آیات قرآن تمسک...

درک درست از مفاهیم آیات قرآن، در گرو بهره گیری از ابزارهای کارآمد در عرصۀ قواعد تفسیر است. «سیاق» به‏عنوان یکی از مهم‏ترین قواعد تفسیری، کارکردهای متنوعی در معناشناسی مدالیل و مفاهیم قرآن کریم دارد. اهل‏بیت(ع) به‏مثابۀ مفسران راستین قرآن، در مقام بیان مفاد آیات از انواع کارکردهای سیاق و قابلیت های متنوع آن در تبیین ظواهر قرآن بهره برده اند. ایشان در عرصة معناشناسی، حوزۀ معنایی مفردات قرآنی را ک...

علامه محمدتقی جعفری از عالمان برجستۀ عصر حاضر است که تألیفات متعددی، ازجمله شرح و تفسیر نهج البلاغه، دارد. مطالعۀ روش شناسانه این اثر، عظمت کلام علی (ع) و نیز ذوفنون بودن مفسر را آشکار می سازد. تحقیق روش شناختی نوشتار حاضر مبتنی بر منابع و استنادهای تفسیری است. آیات قرآن کریم، روایات معصومان (ع) و آرای شارحان نهج البلاغه از مهم ترین ابزار و گزاره هایی است که مفسر درجهت فهم کلام علی (ع) به کار ب...