بدون تردید بررسی عالمانه و منتقدانه ریشه‌ها و علل اجتماعی، سیاسی و... برداشت‌ها و تفسیرهای گوناگون از قرآن کریم، نقشی بسیار مهم در بازشناخت تاریخی عوامل اصلی و بنیادین شکل‌گیری تفکرات، نحله‌ها و فرقه‌های مختلف در جامعه‌ اسلامی داشته است. با این تفاصیل هدف مقاله حاضر بررسی برداشت‌های متفاوت سیاسی از آیات قرآن کریم پس از رحلت رسول گرامی اسلام است. در این راستا ضمن بررسی منابع و مآخذ متقدم و تکیه ...

حدیث به عنوان مفسر و مبین قرآن کریم، دومین منبع استنباط احکام اسلام می‌باشد. بنابراین بحث پیرامون چگونگی نقل و کتابت حدیث، از زمان رسول خدا(ص) تا کنون از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و محدثین اسلامی در این‌باره تحقیقات گسترده‌ای انجام داده‌اند و اکثر آنها بر مرسوم بودن نقل شفاهی حدیث در زمان رسول خدا تأکید کرده‌اند. اکثر علمای شیعه با بررسی دلایل روایی، تاریخی و عقلی، بر این باورند که حدیث در زما...

سفینه تبریز مجموعه ای است خطّی مشتمل بر 209 عنوان کتاب، رساله، گزیدۀ کتاب،قصیده، منظومه، جدول و نامه که ابوالمجد محمّد بن مسعود تبریزی در سال های723-721 ه آن ها را گزینش، تلخیص یا تألیف و به خطّ خویش کتابت کرده است . 12اثر از این مجموعه را کتاب ها، رساله ها، خلاصه ها، نامه ها و جدول هایی در برمی گیردکه می توان آن ها را در زمرۀ تاریخ یا حاوی موادّ تاریخی به شمار آورد . در این مقالهضمن بررسی این آثار...

یکی از دشوارترین مباحث دانش قرات قران که از دیرباز تا کنون بین قاریان و کاتبان وحی مورد مناقشه و گفتگو بوده است شیوه خواندن و نگاشتن کلمات همزه دار قران است خاستگاه این تنازع دوران موسوم به جاهلیت اعراب و اندگی پیش ازنزول قران است بنابر گزارش های تاریخی گویش قبیله های بزرگ قریش و تمیم در منطقه غربی حجاز و شرقی نجد جزیره العرب در شیوه تلفظ همزه متافوت بوده است و با نزول قران که نمونه عالی زبان ف...

این پایان نامه، با عنوان مزبور، برررسی مسائل اختلافی نماز، در فقه مذاهب پنجگانه اسلامی اختصاص دارد. منابع این جستار، یعنی قران کریم سنت رسول اکرم (ص) و نیز سنت اهل بیت اطهار (ع) و حجیت هر یک از انها در مقدمه بیان شده است . همچنین، حجیت سنت صحابه و نیز سنت خلفای راشدین مورد نقد و بررسی قرار گرفته است . در پیش گفتار به این نکته اشاره شده، که در بیشتر احکام نماز، مسائل کلی آن، اختلاف وجود ندارد بل...

ضریح سازه ای منحصراً شیعی است که تزئینات و کتیبه های نقش بسته بر آن، با تأمل و دقت خاصی از منظر عقاید شیعه انتخاب می شود. ضریح شیر و شکر چهارمین ضریح قرار گرفته بر مضجع شریف امام رضا (ع) بوده است که در نیمۀ شعبان سال 1379 ه.ق. در محل قبر نصب شده است. طراحی این ضریح توسط استاد محمد تقی ذوفن صورت گرفته و ناظر ساخت و پژوهشگر انتخاب کتیبه های ضریح مرحوم ابوالحسن حافظیان بوده است. کتیبه های این ضریح ...

واژه ی «اسم» و مشتقات آن از واژه های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. این مقاله با روش کتابخانه ای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاه ها و روش توصیفی تحلیلی در تحلیل داده ها مفهوم واژه اسم و مشتقات آن با تاکید بر کاربرد آن در مورد خداوند در قرآن و حدیث را مورد تحلیل قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که واژه ی اسم و مشتقات آن افزون بر کاربرد در معنای نا...

در مجموعه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران آثار با ارزشی به شکل کتاب های مستقل و یا رساله های کوچک در علوم مختلف موجود است که بررسی هریک در موضوع خاص خود اهمیت ویژه ای دارد. یکی از رساله های مهم در این گنجینه، رساله ای در بررس زندگینامه و سلسله عرفای ایرانی و هند است. این رساله کوچک! که خود در رده زندگینامه ها و طبقات قرار می گیرد به شکلی موجز و مختصر به یررسی زندگی عرفا...

حدیث به عنوان مفسر و مبین قرآن کریم، دومین منبع استنباط احکام اسلام می­باشد. بنابراین بحث پیرامون چگونگی نقل و کتابت حدیث، از زمان رسول خدا(ص) تا کنون از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و محدثین اسلامی در این­باره تحقیقات گسترده­ای انجام داده­اند و اکثر آنها بر مرسوم بودن نقل شفاهی حدیث در زمان رسول خدا تأکید کرده­اند. اکثر علمای شیعه با بررسی دلایل روایی، تاریخی و عقلی، بر این باورند که حدیث در زما...

بخشی از کتاب بیاض و سواد1 تألیف خواجه ابوالحسن علی بن حسن سیرجانی در سفینه تبریز موجود است. این بخش باقی مانده ای از یک تلخیص البیاض و السواد است و بیش تر دربرگیرنده اقوال کوتاه آن است. بررسی این باقی مانده نشان می دهد که ابوالمجد محمد بن مسعود تبریزی، کاتب سفینه، در کتابت این بخش اغلاط و تصحیفات فراوانی مرتکب شده است. نادرستی های کتابتی او را می توان در چند بخش دسته بندی کرد: تصحیف در عناوین ا...