»مکتب تفکیک« از جمله مکاتبى است که امروزه در مجامع علمى جامعه شیعى ایران، مطالب بسیارى درباره آن گفته مى‏شود. در این مقاله سیر تاریخى و تطور اندیشه‏هاى تفکیکیان و نیز مسأله معاد از دیدگاه ملا صدرا و بهره‏بردارى آنان از این دیدگاه بررسى شده است. آیا مى‏توان میان موج اخبارى‏گرى با دغدغه‏هاى فکرى صاحبان مکتب تفکیک، ارتباطى برقرار نمود؟ آیا این دو مکتب در ارائه اندیشه‏هاى خود موفق بوده‏اند؟ آیا پای...

رابرت نوزیک تلاش می‌کند با استفاده از شرطی‌های خلاف واقع تحلیل بدیلی از معرفت ارائه دهد که نه‌تنها مصون از مثال‌های نقض گتیه‌وار باشد، بلکه بتواند از عهده حل مثال‌های نقضی که دیگر تحلیل‌های بدیل هم از حل آنها عاجزند برآید. تحلیل او افزون بر دو شرط صدق و باور، دارای دو شرطی خلاف واقع است که مهم‌ترین آنها، شرط سوم نوزیک، در مکتب‌های فلسفی به‌عنوان شرط حساسیت شناخته شده و مباحث فراوانی دربارۀ آن ش...

مطالعات میان‌رشته‌ای از حوزه‌های رو به پیشرفت در عرصه فعالیت‌های علمی در دنیاست. مقاله حاضر با هدف بهره‌گیری از مزیت‌های چنین مطالعاتی، شناسایی ظرفیت توضیح دهندگی و دلالت‌های سیاستگذارانه ایده‌های فرهنگی در حوزه علم ژنتیک را مطمح نظر قرار داده است. در این راستا بررسی نظریه مم و قابلیت‌های بدیع آن در توضیح حیات علمی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. برای تحقق این هدف در ابتدا تحلیل مفهومی نظریه مم برا...

در خصوص نقش مذهب در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی انسان، دو دیدگاه سلبی و ایجابی، بین اندیشمندان رایج است که در این مقاله به دیدگاه ایجابی و اهمیت نقش دین در زندگی اجتماعی و پیشرفت جوامع تمسک کرده‌ایم. از آنجایی که متفکران دیدگاه ایجابی از جمله ماکس وبر، مذهب پروتستان را تنها مکتب عامل پیشرفت جوامع معرفی نموده و کارایی سایر ادیان را زیر سؤال می‌برد، از این‌رو، در مقاله ضمن تشکیک دیدگاه انحصاری وی، ...

این مقاله با استفاده از نظریه توسعه «برینگتون مور» و نظریه اهداف و وسایل «رابرت مرتون»، به بررسی ایدئولوژی‌های حاکم بر برنامه اول و دوم توسعه، برای نشان دادن میزان ناهمخوانی میان اهداف و وسایل و تناقض ایدئولوژیک در این دو برنامه می‌پردازد. برای این منظور ابتدا اصول سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ایدئولوژی‌های لیبرالیسم و سوسیالیسم بیان شده و پس از آن، تحلیل محتوای هدفهای کلی (اهداف غایی)‌، خط...

در این مقاله بر آنم تا نقد ساندل بر مقدمۀ اصل تفاوت راولز در توزیع دارایی‌ها را بررسی کنم. بر اساس این مقدمه، هیچ کسی مستحق و مالک حقیقی داشته‌هایش نیست و بنابراین دارایی‌های هر فرد باید دارایی‌های عمومی تلقی شود و همه در سودهای آن سهیم باشند و این مستلزم برداشتی جماعت‌گرایانه از «خود» به مثابۀ مالکی است که گسترده‌تر از مالک فردی است و می‌توان آن را «خود» جماعتی خواند. این تلقی از خود و مالکیت ...

تحلیل معرفت‌شناختی خطا اصولاً می‌تواند بر اساس تحلیل خطای ناشی از نقص خودِ باور، خطای حاصل از کذب باور یا خطای در توجیه صورت گیرد. اما به نظر می‌رسد خطای قابل انتساب به فاعل شناسا، داشتن باور معیوب، یا عدم دستیابی وی به صدق نیست بلکه خطای وی در توجیه است. این مقاله، در چارچوب نظریه‌های توجیه اعتمادگرا به تحلیل خطای علمی می‌پردازد. در این راستا با برررسی دیدگاه‌های اعتمادگرایانه آلوین گلدمن (اعتما...

مسئلۀ‌ این پژوهش، تحلیل و مقایسۀ نسبت دین و اخلاق از نگاه ابن‌تیمیه و رابرت آدامز است. در مسیر دریافت پاسخ، موضع این دو متفکر را در چهار بخش به تفصیل بررسی کرده‌ایم. حاصل مقایسه این است که از نگاه ابن‌تیمیه، اخلاق در تمام ساحت‌های چهارگانۀ وجودی، معرفتی، معنایی، و هنجاری به دین وابسته است. اما آدامز، در عین وابسته انگاشتن اخلاق به دین در دو ساحت وجودی و هنجاری، در بحث از نسبت معرفتی و معنایی، ب...

«سازمان‌دهی» از مهم‌ترین عواملی است که در فروکاهی قدرت رژیم پیشین و قدرت‌یابی انقلابیون و سرانجام در انتقال قدرت و پیروزی انقلاب مؤثر است و از این‌رو، مورد توجه و تأکید برخی از نظریه‌پردازان انقلاب قرار گرفته است. این دسته از نظریه‌پردازان بر ابعاد و مؤلفه‌های عقلانی در فرایند انقلاب پای می‌فشارند و «سازمان‌دهی» را مصداقی از کنش عقلانی برمی‌شمرند. در این نوشتار تلاش می‌شود «سازمان‌دهی» در انقلا...