گفتار قالبی‌شده یا کلیشه‌های زبانی، از جمله امکانات زبان عامیانه برای بیان مطلب هستند که به ویژه در محاوره‌های عادی روزمره، کاربردی گسترده دارند. بسامد کاربرد عبارت‌ها و گزاره‌های قالبی در متون ادبی (نظم یا نثر) با عامیانگی کلام پیوندی مستقیم دارد؛ از این رو، می‌توان با بررسی متون از چشم‌انداز چنین کاربردهایی، میزان عوامانگی گفتار را در آن‌ها سنجید و اغراض به‌کارگیری چنین زبانی را کشف کرد. در پ...

بابا افضل‌الدین مرقی کاشانی از روزگاران قدیم تا امروز علاوه بر حکمت و نویسندگی به شاعری و به‌ویژه رباعی‌سرایی نیز شهرت داشته و نامدار بوده است؛ اما هم از تعداد اشعار او اطمینانی نداریم و هم از صحّت انتسابشان؛ زیرا بسیاری از رباعیات او در دیوان و دفتر دیگر حکما و شعرا وجود دارد، و بسیاری از اشعار دیگران نیز به نام او ثبت افتاده است. این دشواری، مختصّ اشعار بابا افضل نیست، و در رباعیات بازگفته در ق...

اوحدالدین کرمانی از نظر زمانی نزدیک‌ترین فرد به ابن عربی و دوست هم­سن او شناخته ­می­شود. در تذکره­ها و مناقب اوحدالدین به روابط صمیمانه بین این دو تن و ملاقات بین آن­ها در شهرهای قونیه، قاهره و دمشق اشاره شده است. این صمیمیت تا حدی بوده که ابن عربی تربیت باطنی صدرالدین قونوی را به اوحدالدین سپرده است. علاوه بر این، شیخ اکبر در فتوحات مکیه از اوحدالدین نام می­برد و مطالبی را که از زبان او شنیده ...

کتاب کوسۀ شک مپر؛ ناقابل 12 میلیون دلار: پروند های دربارۀ اقتصاد سردرگم هنر معاصر )از این به بعد کوسۀ شک مپر (، نوشتۀ دن تامپسون donald thompson ، با ترجمۀ فارسی اشکان زهرایی )نویسندۀ این مطلب( در اردیبهشت 1394 توسط انتشارات کتاب رهنما منتشر شد. این کتاب از نخستین نمون ههای کتاب های تخصصی چاپ شده در حوزۀ اقتصاد هنرهای تجسمی معاصر در ایران است. این مقاله در ابتدا، به پیشینه این آثار در ایران م ی...

گویش مشهدی یکی از مؤثرترین گویش ها در فارسی دری است و به نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعرانی همچون رودکی، فردوسی، عطار، خیام و ... می باشد. این گویش با دارا بودن واژگان اصیل فراوان یکی از گرانبهاترین گنجینه های زنده ی ادبیات و فارسی اصیل دری است. پژوهش حارر که اولین بررسی نظام مند درباره ی گویش مشهدی است، در راستای حفظ این میراث ملی و با هدف کاوشی زبانشناختی، نظام آوایی این گویش را، که شامل توصیف ...

شعر فارسی، بی گمان گذشته ای درخشان و غرور انگیز دارد. اگر ادبیّات ایران در تاریخ گذشتۀ خود، تنها سخن سرایانی همچون فردوسی، نظامی، خیام، مولوی، سعدی و حافظ را در دامن خود پرورده بود، به شایستگی قابلیّت ارج گذاری داشت. امّا این در حالی است که افتخارات شعر گذشتۀ ایران، تنها به همین قلّه های بلند محدود نمی شود. فریاد بلند نیما، آنقدر مؤثّر بود که پرده های گوش برخی از همان شاعران سنّت گرا را لرزاند و اندک...

سیاست فرهنگی درباره زبان فارسی پس از سده نوزده در افغانستان تغییر کرده‌است‌؛ معمولا تلاش شده تا زبان فارسی از حوزه رسمی و ملی کنار زده شود و زبان‌های دیگر از جمله زبان پشتو در حوزه رسمی و ملی جای زبان فارسی‌را بگیرد؛ درحالی‌که زبان‌های دیگر در افغانستان، پیشینه و گستردگی زبان فارسی‌را از نظر اجتماعی، فرهنگی و کتابت ندارند. بنابراین در این مقاله کوشش شده تا خاستگاه و جایگاه زبان فارسی درگذشته و ...

پس از ارائه چند تعریف متداول از طنز به مفهوم امروزین آن و با مروری بر پیشینه طنز در ادبیّات کلاسیک فارسی، این پژوهش به پیدایش و تکامل طنز اجتماعی-سیاسی در ایران، به منزله یک نوع ادبی مستقل در ادبیّات فارسی، در آستانه نهضت مشروطیّت و پس از آن می پردازد. نگارنده ساختار صوری طنز سیاسی-اجتماعی معاصر فارسی را از منظر کاربرد آرایه های کلامی مورد بحث قرار داده؛ نمونه هایی از هر یک در جای خود ارائه کرده؛ ...