این مقاله به بررسی نقش معنایی واژه «جامه» ([y’mk']: jāmag / yāmak) در جمله «این جامه که می بری» [bē ēt [y’mk']: jāmag / yāmak-ē dah kē barēh] می-پردازد. این جمله خطاب به زردشت در هنگام عروج او به آسمان در کتاب هفتم دینکرد آمده است. این پژوهش بر بنیاد ریشه شناسی تاریخی و کاربرد واژه جامه در متون گورانی(سده 3-14ه) از گروه شمال غربی زبان های ایرانی (پارتی) انجام شده است. واژه جامه در این زبان به م...

قرآن کریم حاوی حقیقتی فرابشری است که در مقام نزول از علم الهی و دیگر مراتب هستی به عالم طبیعت، در قالب ادبیات بشری تجلی یافته تا متناسب با سعه وجودی مخاطبان در دسترس عقول آنان قرار گرفته، مایه هدایت گردد . از این رو لاجرم ویژگی های زبانی عرب ی که بدان نازل شده است در آن نمود یافته؛ ویژگی هایی که از دیرباز موضوع کار قرآن پژوهان بوده، و زمینه ساز پیدایش شاخه هایی از دانش مانند نحو، بلاغت، و فقه ا...

خوشۀ همخوانی hu̯– ایرانی باستان در گویش های ایرانی به شکل های مختلفی تحول یافته است. در این مقاله، پس از شرح مختصر پیشینۀ تحول hu̯– ایرانی باستان در زبان های ایرانی دورۀ باستان و ایرانی میانۀ غربی، چگونگی تحول آن در گویش های نو شمال غربی و جنوب غربی بررسی شده است. hu̯– ایرانی باستان به پنج صورت تحول یافته و دو روند کلی را پیموده است: روند نخست: hu̯– > xw– > x– > h–، روند دوم: hu̯– > wh– >w– > f– . گ...

زبان­های ایرانی و زبان­های هندی هر دو از زبان­های آریایی هستند. پیشینه ی ارتباط آن ها به سده ی6 ق.م باز می‌گردد. در دوره های پس از میلاد هم، به سبب ورود بسیاری از   کتاب­های هندی در زمینه‌های مختلف به ایران، ارتباط بین زبان­های ایرانی و هندی حفظ شد. در دوره‌های بعد، به خاطر تسلّط سلسله­های مسلمان ایرانی فارسی‌زبان بر آن منطقه، ارتباط بین زبان‌های ایرانی و هندی بیشتر شد و زبان فارسی قرن‌ها زبان ر...

واژه زندیق نخستین بار در کتیبه کرتیر به کار برده شد و منظور از آن پیروان دین مانی بود، پس از آن برای پیروان جنبش مزدک نیز استفاده شد.این واژه در دوره اسلامی کاربرد بسیار گسترده ای پیدا کرد؛ تا جایی که حربه ای شد برای بیرون راندن رقیبان از صحنه سیاست.بنابراین معنای دقیق این واژه همیشه در هاله ای از ابهام و مورد بحث دانشمندان ایرانی و غربی بوده است.در این مقاله نخست بحث وجه اشتقاق واژه زندیق و نظ...

هورامی از گویشهای گورانی و زیر مجموعة شاخة زبانی گورانی- زازا است و یکی از گویشهای ایرانی شمال غربی به شمار میآید. هورامی گویشی محافظه کار است و ویژگیهای آوایی و صرفی کهنی را حفظ کرده است؛ از اینرو بررسی ریشه شناختی این گویش ما را به نکات جالبی در شناخت دقیقتر زبانهای ایرانی رهنمون میسازد. در این مقاله به بررسی ریشه شناختی برخی فعلهای گویش هورامی پرداخته شده و صورت فرضی دورة میانة گویش و نیز صو...

مقاله درصدداست چگونگی بهره مندی مرحوم سید احمد فردید را از ارائ.حافظ و هیدگرنشان دهد. فردیدکه درمقاله ازاوبا عنوان حکیم انسی نام برده شده است با تکیه برهستی شناسی ویژه حافظ که در ژرفای روحیه ایرانی جای دارد به هیدرگر متفکری وجودی راگزیستنسیالی، رجوع می کند و با استفاده ازقوت میثه ی اندیشه تحلیل های عمیق وی از جریان اندیشه در مغرب زمین می کوشتد میان غنایمعنایی تفکر حافظ تاملات دامن کستر پدید آور...

چکیده      این مقاله برای نخستین بار به مطالعة " تنظیم آوازهای محلی ایرانی برای کُر" در تاریخ موسیقی نوین ایران می­پردازد. اهمیت بررسی این قالب موسیقایی در  طرح مسائل متعددی است که فرایند "تنظیم" را مستلزم فعالیت پیچیدة آهنگسازی ساخته، و آن را از صرف یافتن صداهای متناسب با آواز محلی (هارمونیگذاری) فراتر برده است. در پژوهش حاضر  با تکیه بر تحلیل نمونه­های آثار آهنگسازانی همچون روبن گریگوریان، سرگ...

بحثی درباره واژه های مترادف در قرآن است. نویسنده پس از گزارشی مختصر از تاریخچه ترادف در میان لغویان و مفسّران و فقها به تعریف ترادف در لغت پرداخته و وقوع ترادف در زبان عربی را از دیدگاه موافقان و مخالفان مورد نقد و بررسی قرار داده است. سپس عوامل پیدایش ترادف در زبان عربی را بر شمرده و فرق ترادف و تأکید و عطف دو مترادف بر یکدیگر را با استناد به آیات قرآن ذکر کرده است. در ادامه وقوع ترادف در قرآن ...