هنر ایرانی ـ اسلامی به عنوان یکی از ارزشمندترین عوامل فرهنگی برای دستیابی به اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های گوناگون محسوب می‌شود؛ ولی آیا هنر کشور در حال حاضر در خدمت اهداف انقلاب قرار دارد، یا بی‌تفاوت و نیز در تقابل با آن عمل می‌کند؟ اگرچه پس از انقلاب، آثار ارزشمندی در حوزه‌های گوناگون فرهنگی و هنری تولید شده است؛ ولی آیا همه آثار پدیدآمده در این بازه زمانی از شاخصه‌های جوهری اسل...

چکیده این رساله تصاویر صور فلکی و اجرام آسمانی، از قدیمی ترین بازمانده های تصویری موجود در ایران تا دوره قاجار را مورد بررسی قرار داده است. در فصل اول به تعریف علم نجوم و صور فلکی، تاریخچه آنان در ایران باستان و دوران اسلامی، همچنین احکام نجوم و باور تاثیر ستارگان که جزئی جدایی ناپذیر از مسائل نجومی در طول تاریخ محسوب می شدند پرداخته شده است. در مبحث علم نجوم ایران باستان، سنت ها و باورهای مذ...

قدمت حضور ماهی در هنر ایران به اشکال گوناگون، جنبه‌ای نمادین به آن بخشیده است. سفالینه‌های ایران در دوران پیش و پس از اسلام، میزبان این نقش‌مایه بوده‌اند. نمادین بودن نقش‌مایهٔ ماهی، اهمیت ارائهٔ تفسیر، از آن را پررنگ می‌نماید. پژوهش پیش رو با انتخاب قرون 6 و 7 هجری به‌عنوان ادواری از تاریخ ایران اسلامی که تهاجم اقوام ترک و مغول، سبب رواج خلوت‌گزینی و گریز به باطن شده بود و از دیگر سو با در نظر گ...

به دلیل اهمیت مباحث نظری هنر اسلامی، باید هرچه بیشتر، نظریه پردازی دقیق و منسجمی در باب هنر اسلامی و مبانی فکری و فلسفی آن صورت پذیرد. آنچه را مورخان و سنت گرایان و ناقدان در آثار خود آورده اند از تبیین همه مسائل هنر اسلامی برنیامده اند. چندی پیش کتابچه ای با عنوان «قدر، نظریه بنیادی هنر، معماری و زیبایی در تمدن اسلامی»به قلم دکتر حسن بلخاری قهی از سوی دبیرخانه هیئت حمایت از کرسی های نظریه پردا...

در دوران معاصر تصور شکل گرفتن هنر به مانند هر تجربه انسانی دیگر، خارج از جامعه آن ممکن نیست. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی علل و شرایط شکل گیری جریانات هنر معاصر، به مطالعه ارتباط هنر و فرهنگ (بعنوان حوزه هایی که مرزهای میان آن ها بطرزی فزاینده کمرنگ می شوند) در دو جامعه ایران و ایالات متحد می پردازد. محدوده مورد نظر این پژوهش مجسمه سازی فیگوراتیو از آغاز دهه 1980 میلادی را شامل می گردد. ...

هارپی به‌عنوان مخلوقی ترکیبی، قدمتی طولانی در هنر ایران دارد و باید خاستگاه آن را در هنر پیش از تاریخ جست. این نقش به‌عنوان موجود ترکیبی انسان- پرنده، با اساطیر کهن گره خورده است و در گذر زمان، در فرم مشخص و مفاهیم متفاوت استمرار ‌‌یافته ‌‌است. هارپی را در دوران پیش ‌‌از تاریخ، حامل مردگان به جهان دیگر تصویر می‌‌کردند که در دوران تاریخی با مفاهیم اسطوره‌‌ای پیوند خورد و در دورۀ اسلامی با مفاهیم...

نقوش نمادین برگرفته از طبیعت همواره جایگاه قابل توجهی در آثار تاریخی ایران داشته است. نقش مارپیچ به دلیل منشاء چندگانه اش یکی از مهمترین این نقوش محسوب می شود. استفاده از این نقش در بسیاری از فرهنگهای کهن رواج داشته است و از دوران پارینه سنگی به این سو، به صورت مکرر در آثار هنری به کار رفته است. از آنجا که نشانه هایی از ارتباط نمادین نقوش مارپیچی با اشکال متنوع و متفاوتی (برگرفته از طبیعت) چون ...

هنر ایرانی ـ اسلامی به عنوان یکی از ارزشمندترین عوامل فرهنگی برای دستیابی به اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های گوناگون محسوب می‌شود؛ ولی آیا هنر کشور در حال حاضر در خدمت اهداف انقلاب قرار دارد، یا بی‌تفاوت و نیز در تقابل با آن عمل می‌کند؟ اگرچه پس از انقلاب، آثار ارزشمندی در حوزه‌های گوناگون فرهنگی و هنری تولید شده است؛ ولی آیا همه آثار پدیدآمده در این بازه زمانی از شاخصه‌های جوهری اسل...

چکیده رساله حاضر به بررسی و معرفی ارزش ها و اصول زیبایی شناسی اسلامی و تطبیق این اصول با نگاره های سفالینه های مینایی یا هفت رنگ دوره ای از تاریخ هنر ایران اسلامی که با حکومت ترکان سلجوقی (سلجوقیان و خوارزمشاهیان) در ایران مقارن است، می پردازد و در این گستره با توجه به اینکه دستیابی به مبانی فکری و فلسفی و فهمی معتبر و قابل قبول از ماهیت هنر اسلامی یکی از مباحث مهم در حوزه مطالعات هنر اسلامی م...

نور و رنگ از عناصر اصلی هنر نقاشی و فضای تجسمی آثار نگارگران ایرانی به شمار می‌رود. این دو به‌مثابه ظاهر و باطن حقیقتی واحد که تجلی و نمودی از فیض خداوند در عالم است، جلوه‌گر شده‌اند. بر اساس آیاتی از قرآن کریم که خداوند را نور آسمان‌ها و زمین گفته‌اند، جنبه‌های تمثیلی و رمزآمیز نور و رنگ موردتوجه فلاسفه، حکما و عرفای مسلمان نیز قرارگرفته است. تأثیرات حکمت و عرفان اسلامی بر نگاه هنرمندان مسلما...