در بیش از چهار سده تاریخ ساسانیان، پادشاهان بزرگ و جنگجویی همچون اردشیر بابکان (224-240 م)، شاپور یکُم (240-270 م)، قباد یکُم (484-531 م) و خسرو انوشیروان (531-579 م)، در زندگانی خود و در آیین درباری ویژه ای، یکی از پسران خود ـ و معمولاً بزرگ ترین پسر را ـ به ولیعهدی برمی گزیده اند و با نوشتن وصیّت نامه ای سیاسی (در زبان فارسی، «اندرز» و در عربی، «عهد») برای ولیعهد، او را در چشم بزرگان و نژادگان و ...

اندرزنامه نویسی، یکی از نمودهای خرد سیاسی و از عوامل تداوم میراث سیاسی ایرانی بود. محور اساسی اندرزنامه ها، اندیشۀ شاهی و کارکردهای این نهاد در ادارۀ جامعۀ ایرانی بود. کارگزاری اهورامزدا در زمین، حفاظت از مرزها، دینیاری، عمران و آبادسازی و دادگری، از کارکردهای نهاد شاهی به شمار می آمد. با ترجمۀ متون ایرانی به عربی، مضامین اندرزنامه ها به دورۀ اسلامی انتقال یافت و البته بستر تازه، تغییراتی در جه...

نظام دیوانسالاری ساسانیان در نظامهای پیش از اسلام ایران باستان از اهمیّت ویژه ای برخورداراست. در پایان نامه حاضر سعی شده است شکل گیری و گسترش نظام حکومتی ایران دوره ی ساسانی (224-651 م) مورد بررسی قرار گیرد. محور این تحقیق. پیرامون بخش های اداری دیوانسالاری در دوران ساسانی باتکیه بر نقش دبیران است. در این میان، موضوعات مختلفی مربوط به این نظام مورد توجه قرار گرفته اند. روند قدرت یابی و استقرار ح...

پایه گذاری سیاست اتحاد دین و دولت در ایران قبل از اسلام به اردشیر ساسانی(224-241.م) نسبت داده شده است وی پادشاه را عالی ترین مقام مذهبی و دارای فره ی ایزدی اعلام کرد و قصد داشت دین مزدیسنی را با حکومت یکی سازد و از آن به عنوان حربه ی سیاسی بهره برد . در صحنه های دیهیم ستانی پادشاهان ساسانی از اهورامزدا، آناهیتا و میترا که بر روی نقوش برجسته ی دینی و مسکوکات نقش شده اند آنان مردانی متکی به دین...

پادشاهی ساسانیان که باتلاش های اردشیر بابکان شکل گرفت و پس از فراز ونشیب های بسیار در دوران حکومت خسروپرویز از نظر گستره قلمرو و تجملات و شکوه درباری به اوج خود رسید. اما برغم این شکوه وعظمت و موفقیت نظامی شاهد هستیم که طی مدت کوتاهی در مقابل رومیان دچار شکست های پی در پی می شود و پس از آن اختلافات خاندانی و درگیری های داخلی در میان سران لشکری و کشوری به اوج خود می رسد که در نهایت باعث افول و س...

چکیده پژوهش حاضر به بررسی تناسبات انسانی و حیوانی در نقوش برجسته سنگی شاپور اول ساسانی می پردازد. بررسی بر روی هفت نقش برجسته ی سنگی شاپور اول انجام گرفته است. فرایند بررسی شامل استفاده از روش های هندسی انتقال اندازه ها برای ترسیم افراد در حالت ایستاده ، با هدف تعیین ابعاد و تناسبات اعضای گوناگون بدن بوده است. سپس یافته ها با تناسبات انسانی لئوناردو داوینچی ، به عنوان مرجعی برای ابعاد انسان وا...

در گذشته به دلیل عدم وجود قوانین مشخص بین‏المللی هر کشوری با توجه به قدرت نظامی به دنبال گسترش مرزهای خود بود و حاکمان هر کشور تمام تلاش خود را می‏کردند تا مرزهای کشورشان را به حداکثر ممکن وسعت جغرافیایی برسانند. دولت ساسانی هم از این مورد مستثنی نبود. سلسله ساسانی که در سال 224 م. پس از پیروزی اردشیر بابکان در نبرد هرمزگان بر پادشاه اشکانی پا به عرصه وجود نهاد، از همان ابتدا هدفش گسترش مرزها ب...

حکم افتادن امپراتوری ساسانی توسط اقوام بدوی به اجرا درآمد. این رویداد عظیم، آغاز تاریخ جدید ایران و پایان عصر باستانی آن به شمار می­رود. سقوط این امپراتوری عظیم و سازمان یافته­ی چهارصد ساله به­دست قوم گمنام عرب که به زحمت بیست سال از جستن ایشان از دنیای جهالت می­گذشت؛ مورخان و محققان تاریخ ایران را برآن می­دارد که دلایل سقوط ناگهانی و شگفت­انگیز این دولت را کشف کنند. وضعیت سیاسی و اقتصادی امپرا...

سیاست مذهبی اشکانیان همانند هخامنشیان همراه با تسامح و تساهل بود و از جمله به این سبب در ایران اشکانی از سده دوم میلادی مسیحیت به آسانی نفوذ پیدا کرد. این سیاست مدارا با اقلیت ها در اوایل دوران ساسانی نیز به صورت گسسته ادامه یافت. شاپور اول بعد از پیروزی هایش در نبرد با رومیان، با اسکان اسیران جنگی در شهرهای تازه تاسیس خود موجب گسترش مسیحیت در ایران شد. با نیرو گرفتن روحانیان زرتشتی، سیاست های ...

فرهنگ واژگانی هر شاعر گویای نوع اندیشه و حساسیت­ های فرهنــگی­ اش می­ باشد، زیرا هــنر شعر در ظرف زبان روی می­ دهد و واژگان و اصطلاحات به کار رفته در دیوان هر شاعری، نشانه­ های ارزشمندی هستند که به وسیلة آن ها می­ توان متن شعری را درک و دلالت­ های آن را یافت و به اندیشه­ ی شاعر و موقعیت متن شعری در زمان خود پی­ برد.      در دیوان بحتری، شاعر نوگرا و برجستة دورة عباسی، وامواژه­ های فارسی فراوان...