پژوهش حاضر با هدف توصیف و تحلیل بازنمایی فعل مرکب و ساخت سببی به عنوان دو ساخت دستوری، و حذف ضمیرفاعلی غیر موکد به عنوان یک ساز و کار گفتمانی، در گفتار کودکان قبل از سن دبستان به نگارش درآمده است . چارچوب نظری این پژوهش را دستور نقش گرای نظام مند هلیدی به عنوان رویکردی نقش گرا که اهتمام ویژه به معنا دارد، تشکیل می دهد و بررسی ها از منظر فرانقش تجربی مطرح در این دستور انجام می گیرد . بدین صورت ک...

زبان فارسی از جمله زبانهایی است که بخش بسیار بزرگی از واژه¬های جدیدش را از طریق فرآیند ترکیب می¬سازد . هدف اصلی در این مقاله بررسی چگونگی ترکیب ( الگوی ساخت ) اسمها و صفات مرکب است . بدین منظور ابتدا بحث با تعریف واژه و انواع آن و تعریف مختصری از ترکیب آغاز می¬شود ، سپس انواع واژه¬های مرکب ( درون مرکز،برون مرکز،متوازن ) و توضیح هر یک از آنها که در کتاب اسم و صفت مرکب در زبان فارسی اثر علاءالدین...

مقالة حاضر برآن است تا فرایند «حذف فعل» را در چارچوب زبان‌شناسی شناختی مورد بحث و بررسی قرار دهد و نیز از طریق مقایسة این فرایند با تحلیل‌های دستور سنتی به‌ویژه دستور زبان فارسی به تبیین‌ دقیق‌تر آن بپردازد، آن هم به گونه‌ای که برحسب نوعی رهیافت بازنمودی- ارجاعی و از منظر درک «معنی» امکان مقبولیت بیابد. داده‌های مورد بررسی در مقالة حاضر، پیکره‌ای جمله‌بنیاد از زبان نوشتاریِ فارسی معیار و متناظر ...

در این مقاله به بررسی واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی و نقش آنها در گروه و جمله پرداخته می­شود. واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی دارای چهار نقش فاعلی، مفعولی صریح، مفعولی غیر صریح و اضافی می­باشند. در این مقاله نشان داده می­شود که واژه­بست­های فاعلی دارای پانزده میزبان ـ از نظر نقش دستوری ـ  در این گویش می­باشند که به تفصیل در مقاله به این امر پرداخته شده است. میزبان­های واژه­بست­های مفع...

پایان نامه حاضر به بررسی فعل های“?????” و“???????” با پیشوند های مختلف و نحوه بیان آن در زبان فارسی اختصاص دارد. افزوده شدن پیشوند به فعل معمولا در معنای فعل تغییراتی به وجود می آورد که شناخت آنها برای نحوه صحیح آموزش و ترجمه به فارسی بسیار حائز اهمیت است. روش تحقیق در این پایان نامه مقایسه - تحلیلی می باشد. پایان نامه حاضر از دو بخش تئوری و عملی تشکیل شده است. بخش تئوری شامل تعریف فعل و ان...

چنین مینماید که با در نظر گرفتن مفاهیم کلیدی مطرح در زبان شناسی شناختی، همچون تصویرگونگی، مقوله های شعاعی، مقوله بندی، چشم انداز و طرحواره های تصوری، میتوان از یک سو، محدودیتهای ساختواژی – معنایی حاکم بر ترکیب واژه مشتق از ریشه افعال بسیط مرکبساز با فعل سبک مناسب را بر اساس مفاهیم شناختی توضیح داد و از سوی دیگر، نگارنده در صدد است تا با به کارگیری مفاهیم موجود در همین چارچوب، دلایل وجود متناظره...

دو زبان فارسی و انگلیسی از جمله زبانهایی هستند که در آنها ساختن واژۀ مرکب زایاترین روش برای گسترش واژگان شان به شمار می آید. در هر دو زبان در میان واژ ه های مرکب، شمار اسمهای مرکب از مقوله­های دیگر بیشتر است(به شرطی که در فارسی افعال مرکب را زنجیره ای غیر صرفی در نظر بگیریم). در این مقاله اسمهای مرکب این دو زبان را از چهار دیدگاه بررسی کرده ایم: تصریف درونی، هسته داری، ترتیب اجزای سازندة ترکیب،...

نوشتار پیش رو در صدد است تا مقالة کندوکاوی در تعریف علم تاریخ، اثر دکتر ملائی توانی (منتشر شده در شماره 22 فصلنامه تاریخ اسلام) را نقد و بررسی کند. مؤلف در آن­جا سیزده ویژگی برای علم تاریخ بیان کرده و سپس براساس آنها تعریفی از علم تاریخ ارائه داده است. در این نوشته، ابتدا آن  ویژگی­ها به اختصار بیان می­شود و سپس ذیل سه عنوان موضوع تاریخ، علم تاریخ و روش در تاریخ، مطالب مزبور نقد می­گردد. در نتی...

در بررسی های زبان شناختی واژه ی مرکب از دو یا چند تکواژ قاموسی پدید می آید و حداقل شامل دو پایه است که هر دو واژه اند یا اینکه ریشه ی تکواژ محسوب می شوند و مقصود از کلمات شفاف آن دسته از کلمات است که از روی صدا یا ساخت آنها می توان به معنی آنها پی برد یا معنی آنها را حدس زد، به عبارتی بین صدا یا ساخت آنها با معنی شان رابطه باشد مانند «چک چک» و «خودنویس»و کلمات تیره آنهایی هستند که معنی آنها از ...

پژوهش حاضر نگاهی است به ساختمان واژه در فارسی امروز و امکانات ترکیبی و اشتقاقی آن در چهار مقوله دستوری اسم، صفت ، فعل و قید که با فهرستی از وندهای زایای فارسی بدست داده شده است . باید توجه داشت که اغلب ترکیبات زبانی عناصر ترکیبی را از مقوله خود خارج کرده و کلمه جدید را در مقوله دیگری می سازند. حال اگر ترکیب دو واژه در همان مقوله باقی بماند آن را ترکیب وگرنه اشتقاق می گویند. ترکیبات ترکیبی در هر...