چکیده نظریۀ وابستگی از جمله نظریاتی است که طی دو دهه تأثیری شگرف بر اندیشه های اجتماعی و سیاسی و نظریه های توسعه و نیز نگرش های جامعه شناختی در نیمۀ دوم قرن بیستم گذارده. نه فقط صاحب نظران بلکه اهل سیاست و مدیران نیز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تحت تأثیر نظریۀ وابستگی قرار گرفته بودند و ضمن آن که علت اصلی توسعه نیافتگی را به خارج از مرزهای کشورهای عقب مانده نسبت می دادند، راه رشد و پیشرفت...

نقش اطلاعات در کشورداری یکی از موضوعات اساسی در مطالعات اطلاعاتی و علوم سیاسی است. مقاله حاضر، با تمرکز بر نقش اطلاعات در مردم سالاری دینی به عنوان یکی از اشکال دولت مدرن، اقدام به واکاوی جایگاه اطلاعات در این نوع نظام سیاسی کرده است. نویسندگان مدعی اند که اطلاعات در نظام های مردم سالار دینی ابزاری در خدمت تشخیص مصلحت و تثبیت رویه ها، قواعد و ارزش های نظام مردم سالارند. از سوی دیگر، برآنند که ک...

گسترش نهادهای مدرن و نقش فعال آنها در زندگی بشر، موجب نفوذ پیامدهای مدرنیته در ابعاد گوناگون زندگی انسان عصر مدرن شده است. یکی از نهادهای مدرن، دانشگاه و یکی از جنبه های فردی که دستخوش تحول شده است، نگرش دینی است. هدف مقالۀ حاضر، فهم چگونگی تأثیرپذیری هویت دینی جوانان از محیط دانشگاه است. در تحقیق حاضر از نظریۀ پیتر برگر و روش روان شناسی گفتمانی که با روش مراجع محوری تکمیل شده است، استفاده شده ...

امروزه فقه اسلامی با این پرسش اساسی روبه رو است که آیا ظرفیت پاسخگویی به مسائل سیاسی و اجتماعی روز را دارد تا قادر به پشتیبانی فقهی حکومت اسلامی باشد؟ در پاسخ به این پرسش دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. برخی با رویکرد برون دینی پاسخ منفی به این پرسش داده اند. اما برداشت رایج فقیهان آن است که فقه اسلامی موجود قادر به پاسخگویی به همۀ مسائل است. در کنار برداشت رایج، دیدگاه دیگری وجود دارد که معتقد ا...

چکیده چارچوب نظری این مقاله از تلفیق چند نظریۀ رقیب یا بدیل شکل گرفته است. این نظریه‌ها عبارت‌اند از: نظریۀ ترس از آتش دوزخ از هیرشی و استارک، نظریۀ همبسته‌های شخصیتی جرایم یقه‌سفیدها از کالینز و اشمیت، نظریۀ جامعه‌شناختی فساد از جیمز ویلیام کلمن و بالاخره نظریۀ اقتصادی جرایم یقه‌سفیدها یا نظریۀ انتخاب عقلانی از کورنیش و کلارک. به‌منظور آزمون فرضیات مستخرج از این نظریه‌ها، یک نمونۀ معرف 120 نفر...

مقاله حاضر در پی تحلیل و بررسی شالوده­های مفهومی و دال­های مفصل­بندی گفتمان بیداری اسلامی از منظر مقام ­معظم­ رهبری است. در این تحقیق، در چارچوب روشی ترکیبی از نظریۀ زبان­شناسی انتقادی نورمن فرکلاف در تحلیل متون و از نظریهۀ گفتمان لاکلاو و موفه در چگونگی فراآیند هژمونیک شدن و تفوق یافتن گفتمان بیداری ­اسلامی بهره برده شده است. تحلیل متون آثار و سخنرانی­های مقام­ معظم ­رهبری نشان داد که در هندسۀ...

مقایسۀ شباهت‌ها و تفاوت‌های انقلاب اسلامی ایران و تحولات سیاسی سال 2011 مصر، به‌عنوان دو کشور اسلامی، از موضوعات مهم و نیازمند پژوهش است. یکی از موضوعاتی که در مطالعۀ تطبیقی این دو انقلاب نیازمند توجه است، انطباق‌پذیری نظریه‌های انقلاب غربی درخصوص انقلاب در این دو کشور اسلامی است. نظریۀ «انقلاب هانتینگتون» که به‌عنوان یکی از نظریه‌های متأخر در علل رویداد انقلاب‌ها ارائه گردیده، از سوی برخی پژوه...

تکثر فهم پیامبران، از جمله دلایلی است که عده‏ای از طرفداران نظریۀ پلورالیسم حقانیِ ادیان برای تقویت دیدگاه خود بیان می کنند. آنان فرضیۀ خود را از دو منظر تفسیر کرده‏اند. نخست اینکه پیامبران با قابلیت‏ها و حالات ویژۀ خود، هر یک از نظر گاه ویژۀ خود به حقیقت واحد نگریسته و دریافت‏های متفاوت خود را به شکل دین به پیروان خود عرضه کرده‏اند؛ و دوم اینکه تجلیات و ظهورات خداوند بر پیامبران گوناگون بوده و ...

نوشتار حاضر کوششی است برای توضیح و تبیین پایگاه اجتماعی گفتمان روشنفکری دینی در ایران از انقلاب 1357 تا کنون. این پایان نامه با تبیین مسائل اجتماعی ایران در سه دهه ی 60 ، 70 و 80 خورشیدی، به دنبال یافتن دلایل افول پایگاه اجتماعی گفتمان روشنفکری دینی در دهه های 60 و 80 و دلایل گسترش پایگاه اجتماعی این گفتمان در دهه ی 70 می باشد. نتیجه ای که پژوهش حاضر بدان دست یافته، این است که مابین میزان مدن...

در بررسی فرهنگ ایران، گرایش به ادبیات اندرزی در نظام رفتاری، اندیشگی و ارزشی جامعه قابل استنباط است و نمود آن را در ساخت فرهنگی جامعه ی ایران را از طریق پیشینه ی ادبیات اخلاقی و پندنامه ها می توان مطالعه کرد. در ادبیات ما تقریباً تمامی آثار دارای بن مایه های اخلاقی و اندرزی هستند. گاهی بعضی از آثار تماماً اخلاقی اند، مانند: بوستان سعدی و قابوس نامه . گاهی در خلال برخی آثار با اندیشه های اخلاقی مو...