جابری، برای ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را بررسی و نقد و نقطة آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی ـ اسلامی را، در عصر تدوین، جست وجو می کند؛ عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی، در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی)، شکل گرفتند. در نظر جابری، نظام های معرفتی درون زا، که بر بال معق...

اگر کسی فیلسوف باشد و بخواهد مشکل فلسفی حل کند، باید دید که آن مشکل عبارت از چیست؟ تصور رایج قدیمی این است که احساس باید تابع عقل باشد. بنابر قضاوت قدیمی معرفت و به ویژه اخلاق در بستر تاریخ یا به مثابه پیشین، صوری و عقلی و یا به مثابه نسبی، تجربی و عاطفی بوده است. از این رو بود که فیلسوفی مانند امانوئل کانت عقل صوری را از میان تقسیم بندی صورت-ماده،[1] یگانه راه رسیدن به معرفت قطعی و یقینی دانست...

رویکرد معرفت شناختی هر متفکر در نوع نگرش تربیتی او تأثیر گذار است و روند فعالیت معلم در فرایند یادگیری را تعیین می‏کند. این مقاله، بر اساس مبانی معرفت‏شناسی علامه محمدتقی جعفری، با رویکرد کیفی و روش توصیفی ـ استنتاجی به بررسی ضرورت‏های استفاده از تجربة زیبایی‏شناختی در آموزش پرداخته است. لذا در آغاز بر اساس اسناد موجود، عناصر معرفت شناسی علامه به عنوان مبانی نظری مورد بررسی قرارگرفته، سپس با تأ...

پرسش از رابطه میان هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر با جامه باز و متکثر و یا نحوه ارتباط میان معرفت و قدرت پرسشی اساسی است . مقاله حاضر با هدف آزمون رابطه میان رویکرد هرمنوتیکی گادامر با قدرت سیاسی بر این فرض اساسی بنا شده که میان معرفت و قدرت در هر عصری پیوندی متقابل برقرار بوده که در ایجاد و بقای یکدیگر مؤثرند. همچنین در مقابل باور برخی متفکران و فلاسفه سیاسی همچون ریچارد رورتی که معتقدند از ...

بسیاری ازمباحث علمی و فلسفی را با محوریت خیال می توان تبیین، توجیه و حل کرد. کـاربرد خیال در مباحث مختلف فلسفی اعم از هستی شناختی، معرفت شناختی و معاد شناختی همواره مورد توجه فیلسوفان مسلمان بوده است. در این میان، ابن سینا یکی از مهم ترین فیلسوفانی است که نظریات فراوانی را با حد وسط خیال تصویر و ترسیم کرده است. این مقاله بر آن است با نشان دادن جایگاه محوری خیال در نظام فلسفی ابن سینا، نخست با ت...

مقاله جستاری در شرح، تعریف و مراتب نظریه تلاشی است در جهت تبیین معنا و حقیقت نظریه و دریافتن وجوه و ابعاد آن به عنوان رکن اندیشه منظم بشری بدانسان که بتوان با استفاده از این نظریه شناسی پایه به درک و بهره گیری بهتری از نظریه در معماری نائل آمد. سلسله مراتب تفکر تحلیلی اقتضا می کند پیش از پرداختن به نمودی خاص و تخصصی از نظریه شناختی بنیادی از آن به طور عام احراز شود. به همین سبب در مقاله ابتدا ض...

نور به عنوان موضوع فلسفه ی اشراق ، رمز و نمادی است از آگاهی و خودآگاهی . برخلاف فلسفه های رسمی دیگر که موضوعشان وجود است ، مدار فلسفه ی سهروردی مساله ی علم است و علم و آگاهی جز در سایه ی اشراقات انوار افاضه شده ازجانب نورالانوار بواسطه ی جبرئیل/روح القدس میسر نمی باشد . سهروردی در داستان رمزی آواز پرجبرئیل با دیدگاهی مشائی-اشراقی یک دوره مباحث معرفت شناسی و جهان شناسی را مطرح کرده که سالک توانس...

این پژوهش که با استفاده از روش تحلیلی و استنتاجی و به منظور بررسی نظام معرفت شناسی ابن سینا و دلالت های آن در برنامه درسی انجام شده است، بر این فرض استوار می باشد که دیدگاه های معرفت شناختی فیلسوفان بر ساختار و عناصر برنامه درسی اثر می گذارند. بر این اساس، یافته های تحقیق حاکی از آنند که حس و عقل کانون نظام معرفت شناسی ابن سینا را تشکیل می دهند. از نظر شیخ، با این که بیش تر معرفت های بشری در اث...

نظریات مکتب تفکیک در باب معرفت دینی و چگونگی فهم متون وحیانی مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در بخش نخست مقاله ابتدا تفسیر پیشینیان مکتب تفکیک از عقل را توضیح می دهد سپس به مبنای تفسیر فوق اشاره کرده آن را مادی دانستن نفس و مجرد دانستن عقل معرفی می کند .در ادامه به پیامد این نظریه در ایجاد دو نوع معرفت بشری و وحیانی و تضاد آنها در منشأ، روش، قلمرو و نتایج می پردازد. توقف تلاش علمی و عملی برا...