وزن شعر به منزله قالبی است ‘ که شاعر خلاق برآن ‘ روح می دمدو با سلیقه خود بر اندامش جامه لفظ می پوشاند. از این جهت چه بسا یک وزن واحد در دیوان دوشاعر- با سبکها و سلیقه های مختلف- به ظاهر متفاوت به نظر آید. با توجه به محدود بودن وزن های عروضی ‘ به توانایی شاعران بزرگی چون حافظ که در حقیقت بحری را در کوزه ای جای داده اند بیشتر می توان پی برد. در این مقاله به چند موضوع در مورد موسیقی شعر حافظ پر...

محمّد باقر شریف اردکانی از دانشمندان و محقّقین قرن سیزده هجری است که مهارت بیشتر ایشان در زمینه¬ی ادبیات بوده و با علوم مختلفی چون فقه و اصول آشنایی داشته¬است. شریف اردکانی تا حدودی مورد غفلت معاصرین قرار گرفته تا آن¬جا که در مورد وفات وی نیز، تاریخ دقیقی ذکر نکرده¬اند و برخی وفات او را به سال 1275ق دانسته و برخی دیگر به سال¬های قبل از 1266ق. از آن¬جا که مهارت بیشتر ایشان در زمینه¬ی ادبیات بوده،...

سوزنی سمرقندی، مخصوصاً در شعرهای هزل و هجو خود، از واژه‌هایی استفاده کرده که ابیاتِ وی گاه در فرهنگ‌ها به‌عنوان یگانه شاهدِ مثال همان واژه‌ها نقل شده است. از آنجا که فرهنگ‌نویسان نسخه‌هایی کهن از دیوان سوزنی در اختیار داشته‌اند، غالباً به صورت درستی به بیت‌هایی از او استشهاد کرده‌اند. در عین حال، چون نسخه‌های بازمانده از دیوان سوزنی هیچ‌کدام قدمت چندانی ندارند، از همین بیت‌های او که در فره...

یکی از مباحث روز ادبیات، کاربردی شدن آنست. از میان شاخه های هنر شاخه ای که با ادبیات ارتباط تنگاتنگی دارد، موسیقی است. یکی از وجه های مشترک موسیقی و ادبیات عروض است که امروزه تا حدودی مغفول مانده است. عروض در شعر کلاسیک فارسی نقش محوری داشت، اما امروز اقبال به عروض دیگر همچون گذشته نیست و حتی در شعر امروز، عروض را معیار اصلی نمی دانند، در حالی که در پیشینه شعر فارسی با گستره ای از کاربرد وزن عر...

به‌منظور شناخت بهتر ارقام انگور برای کاربرد آنها در برنامه‌های اصلاحی آینده و بررسی برخی خصوصیات مورفولوژیکی میوه و بذر 11 رقم انگور در کلکسیون مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی خراسان رضوی در سال 90-1388، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار به مرحله اجرا درآمد. با استفاده از تجزیه کلاستر طبقه‌بندی و تفکیک ارقام مشابه در فاصله اقلیدسی 20 به 3 گروه صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین و...

یکی از متون کهن فارسی، «سندبادنامه» ظهیری سمرقندی است که در سده ششم ه.ق تألیف شده است. اهمیّت سندبادنامه درآن است که از متون مهمّ ادبیات داستانی فارسی به شمار می رود و از این رو در پژوهش های مربوط به ادب داستانی فارسی حایز کمال توجه است. همچنین به سبب تألیف این اثر در سبک فنی، در تحقیقات سبک شناسانة نثر فارسی، جایگاه ویژه ای دارد. سندبادنامه تا امروز دوبار تصحیح انتقادی شده است؛ بار نخست، احمد آ...

در زبان فارسی اشعار زیادی وجود دارند که سراینده اصلی آنها هنوز مشخص نشده است. یکی از این موارد، قصیده مشهوری با مطلع «سلام علی دار ام‌الکواعب/ بتان سیه‌چشم عنبرذوایب» است. تاکنون چند تحقیق در این باره صورت گرفته و منوچهری دامغانی، امیر معزی، برهانی، حسن متکلم کاشی و ابوالمعالی نصرالله منشی به عنوان سرایندگان قصیده مذکور معرفی شده‌‌اند. پژوهش حاضر با بررسی استدلال‌های به‌کاررفته در مطالعات پیشین...

چکیده واژه های مرکب واحد های پیچیده نحوی هستند که دارای عملکرد نحوی ساده ای می باشند (متیوز ،1974). در زبان انگلیسی مرکب سازی فرآیندی بسیار تولید کننده محسوب می شود که ابهام نحوی اسامی مرکب تشکیل شده از بیش از دو جزء را به دنبال دارد .بنابراین ، اسامی مرکب سه کلمه ای که دارای دو انشعاب می باشند می توانند به صورت انشعاب از چپ و یا انشعاب از راست تفسیر شوند که منجر به تعابیر گوناگون از این دسته...

رودکی سمرقندی از سرآمدان قلمرو شعر پارسی در سده سوم و چهارم هجری است که از انبوه اشعار او تنها حدود هزار بیت، آن هم به گونه پراکنده و برگرفته از میان آثار دیگر به دست ما رسیده است. فقدان نسخه کهن و اصیل، فاصله زمانی، دگرگونی های زبان فارسی، ضبط های مختلف منابع ثانوی و ... سبب شده است تا قرائت و مفهوم برخی از همین بیت های اندک این شاعر دشوار و دیریاب گردد. در این جستار قرائت های گوناگون و معانی ...