برترین و نخستین ویژگی که در رباعیّات خیّام نیشابوری از نظر صورت و معنا جلب نظر می¬کند، ژرفای اندیشه¬ی اوست. اندیشه¬ای که پایه¬ی اصلی آن تفکّر درباره¬ی مرگ و زندگی و سرنوشت انسان است. موضوعاتی هم¬چون مسئله¬ی مرگ، عشرت¬طلبی و می¬گساری، بدبینی درباره¬ی خلقت، فرصت¬طلبی و اغتنام وقت، حیرت، شک و تردید، قضا و قدر، نگرانی از گذشت عمر، ستمگری فلک، شکایت از روزگار و ... که در رباعیّات خیّام جای گرفته و از دیر...

نوشتار پیش¬رو پژوهشی است مقایسه¬ای در باب آزادی که در آن به نقد دیدگاه سارتر از منظر دو تن از متفکران معاصر یعنی علامه جعفری و گابریل مارسل پرداخته¬ایم؛ سارتر معتقد به آزادی مطلق در انسان است و از نظر وی انسان ماهیت خود را در طول زندگی و با انتخاب¬های پیش¬روی خود می¬سازد؛ او نتیجه می¬گیرد انسان معادل انتخاب خود است. سارتر برای انسان جهانی را متصور است که به¬دلیل نداشتن خالق، تعیین اخلاق و ارزش¬...

یکی از مسائلی که در ادیان آسمانی و بخصوص دین مقدس اسلام در زمینه خداشناسی مطرح شده و متکلمین و فلاسفه الهی به تبیین عقلانی و فلسفی آن پرداخته‌‌اند، مسأله «قضا و قدر» است که یکی از پیچیده‌ترین مسائل الهیات به شمار می‌رود و محور اصلی غموض آن را رابطه آن با اختیار انسان در فعالیت‌های اختیاریش تشکیل می‌دهد؛ یعنی، چگونه می توان از یک سوی به قضا و قدر الهی معتقد شد و از سوی دیگر اراده آزاد انسان و نق...

مقاله ای که پیش رو دارید مسأله مهم فلسفی و اخلاقی رضا به قضا و قدر الهی را مورد بحث قرار داده است. در ابتدا حقیقت آن را از دیدگاه فلاسفه تعریف کرده و به فضیلت و اهمیت آن از دیدگاه آیات قران و روایات پرداخته و در بحث دیگر امکان تحقق رضای الهی در انسان را بررسی کرده و در ضمن استدلال بر آن ،اشکال منکران را پاسخ داده است و با ارائه نمونه هایی، بی پایه بودن ادعای آنهارا اثبات کرده است و راه دستیابی ...

آموزه­های  اعتقادی قضا و قدر و جبر و اختیار به دلیل پیچیدگی­هایی که دارند، در طول تاریخ بارها به دلایل گوناگون، مورد سوء استفاده افراد و گروه های مختلف قرار گرفته­اند. یکی از آرای رایج در دوره بنی امیه، جبرگرایی است که در سخنان و نامه­ های حکومتی آن دوران، به روشنی دیده می­شود. مقاله حاضر، توسعه نظریه جبر را با تأکید بر تأثیر طرفداران و موافقان بنی امیه بررسی  می­کند. این مقاله می­کوشد نقش قشره...

بررسی نظام مسئله جبر و اختیار که بخش انسانی قضا و قدر است، به ویژه از جنبه قرآنی و روایی آن، ضمن نیاز به مبادی تصوری موضوع در اصل متوجه مبادی تصدیقی آن می‏ باشد. مستندات نظریه‏ های جبری صفات خداوند مانند علم ازلی، خالقیت مطلقه، مشیت عام است. تقریر قرآنی و کلامی این آرا، و دلایل آنها و نشان دادن نقطه ضعف‏ های دلایل ایشان همراه با تذکر به توالی و همگونی نتایج این نوع تقریرهای ناصواب، و نیز پیش فر...

مولانا جلال الدین محمد بلخی از بزرگترین مفاخر ادب فارسی و از اندیشمندان بنام اسلامی در قرن هفتم است. مثنوی معنوی وی ‘ گنجینه ای عظیم ازمعارف والای بشری ومتضمن پاره ای از علوم اسلامی است . قضا و قدر از جمله مباحث جدال برانگیز کلام اسلامی است که مولوی بادقت تمام در ابیات پراکنده ای ازدفاتر ششگانه مثنوی بدان پرداخته است . موضوع این پژوهش بررسی دیدگاه شاعر در این مبحث کلامی است . این پژوهش در بردار...