سید جمال در پی ایجاد سازگاری میان اسلام سنتی و چالش های علمی و فلسفی غرب بود و در این زمینه موضع میانه ای را در پیش گرفت. سیدجمال علوم و فن آوری جدید غرب را از آداب و اخلاق غربی انفکاک ناپذیر می داند و معتقد است جهان اسلام بدون پذیرش پیامدهای کلامی و فلسفی آن می توانند به آن دست یابند. نویسنده در این مقاله ضمن انتقاد از ماده گرایان و معرفی آنان به عنوان ویرانگر تمدن و جامعه انسانی، توجه روشنفکر...

تجرد نفس از مباحث مهم فلسفه اسلامی است که در کلام اسلامی کمتر بدان پرداخته شده است. فیلسوفان مدافع این نظریه و جمهور متکلمان مخالف آنند. در مکتب مشاء ادله ای بر تجرد نفس طرح شده که در آثار دو متکلم برجسته منتفقد این مکتب غزالی و رازی نیز منعکس شده است. این دو اندیشمند در این مساله در برخی از آثار خود موضع فیلسوفان را برگرفته و در برخی دیگر به موضع متکلمان نزدیک شده اند اما ادله مورد نظر به لحاظ...

هدف: این مقاله در پی ارائة رویکردی نوین است‌که برخی کاستی‌های کتب درسی معارف اسلامی دانشگاه را تا حدّی برطرف کند. روش: در گردآوری اطلاعات، تکیة این مقاله به روش‌کتابخانه‌ای است و دستاورد خود را با پژوهشهای میدانی(کمّی و کیفی) نیز تکمیل کرده است. برای تحلیل و نتیجه‌گیری نیز از تحلیلهای دینی، فلسفی و روان‌شناختی بهره برده‌ایم. یافته‌ها: در مرحلة نخست، برخی چالشها و کاستی‌های موجود درکتب درسیِ معارف،...

«المدرکه» یا همان «برجستگی میان دو کتف» یکی از اصطلاحات مشهور عرفانی به شمار می­آید. این موضع، به عنوان یکی از مواضع مهمّ و اساسی ادراک و آگاهی شناخته شده است و از آن با تعبیرهای دیگری همچون ؛ «پیوندگاه»، «نقطه­ی ربّانی»، «محلّ ثابت شده ادراک» یاد شده است. افزون بر این، «المدرکه» در برخی روایت­های اسلامی با شخصیّت عرفانی پیامبر اکرم (ص) در ارتباط است؛ تا آنجا که از این موضع با تعبیرهایی همچون؛ «مهر...

آن چه جامعه شناسی روستایی را─رشته ای است که به عنوان به گمان عده ای نامناسبی دارد─تکان داده و هنوز هم می لرزاند،مباحثات برآمده از توجهات گوناگونی است که هر یک از آن ها موضع گیری نظری ویژه ای دارد و البته هیچ یک از آن موضع گیری ها بی طرفانه نیست. در این مباحث غالباً روستایی و شهری را همچون دو پدیدۀ جداگان...

کانت در زمره فیلسوفانی است که به دلیل موضع‌گیری ویژه‌اش در رابطه اخلاق و دین جایگاه ممتازی یافته است. این موضع کانت که اخلاق، مستقل از دین می‌تواند تکالیف اخلاقی را شناسایی کند و همین اخلاق خودبنیاد لزوماً به دین رهنمون می‌شود، سبب گردیده است متهم به تناقض‌گویی شود و حکم به وجود تعارض میان الهیات و اخلاق در فلسفه وی داده شود. نگارنده در نوشتار حاضر ضمن گزارش، شرح و تبیین چگونگی پیوند اخلاق و دین...

زبان دین از جمله مسائل مهم در حوزه دین‌پژوهی است. در این مقاله موضع علامه را در خصوص زبان دین بررسی می‌کنم. تفحص در مباحث معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه و رویکردهای علامه در تفسیر قرآن از جمله مباحث محکمات، متشابهات و تأویل از جمله منابع ما در این تحقیق است. برخی نویسندگان معتقدند که قرآن گرچه از زبان عرفی بهره می‌گیرد، اما این زبان برای فهم قرآن کافی نیست و از این‌رو بعضی زبان قرآن را زبان ترکیب...

فلسفه در قرن بیستم )و ب هتبع آن فلسفه سیاسی(، به طرز شگفت آوری درگیر مسئله زبان بوده است. ظهورفلسف ههای تحلیلی، مکاتب هرمنوتیک، زبان شناسی ساختاری )فردینان دو سوسور( و تأکیدی که برخی از فیلسوفان وجودی چون هایدگر بر «زبانیت» هستی داشته اند از یکسو و نقدهای پساساختار گرایانه دریدا و لیوتارد با تمرکز بر مفاهیم زبانی، جهان فلسفه در قرن بیستم را ی کسر زبان آلوده ساخته اند. با این وجود، در «رهای یبخش...

تفکیک میان قلمرو هوایی و فضای ماورای جو، به‌رغم مجادله‌آمیز بودن، دارای فواید نظری و ثمرات عملی است. در نظام حقوقی حاکم بر هوا، اصل بر حاکمیت دولت سرزمینی بر قلمرو هوایی خویش و در نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو، اصل بر آزادی استفاده از آن است. لذا اینکه آستانه فضا از کجا آغاز یا محدوده هوایی در چه ارتفاعی پایان می­پذیرد، تعیین کننده قلمرو اختیارات دولت­ها در اعمال حاکمیت بر فضای فوقانی است. ...

شناخت چگونگی بنیان شهر کوفه و روند تحول ساختار جمعیتی آن, از تإسیس در سال هفده هجری قمری تا ایام حکومت امام علی(ع), نقش بنیادی در تبیین و معرفی جناح های سیاسی در نیمه سده هفتم میلادی/قرن اول هجری دارد. این جناح ها در حوادث منجر به قتل خلیفه سوم, و موضع گیریهای ایام حکومت امام علی(ع) نقش اساسی ایفا کردند. به گمان نویسنده, خاستگاه اجتماعی ـ اعتقادی هسته مرکزی نیروهایی که قیام سال 35 هجری را رهبری...