به طور کلی کنش روایتی یک داستان را می­توان بین دو وضعیت آغازین و پایانی در نظر گرفت. با وجود اهمیتی که دو عنصر آغاز و پایان به­ویژه در مباحث داستان‌نویسی مدرن دارند، در مقالات و گفتارهای مربوط به داستان­نویسی فارسی تقریبا هیچ­گونه توجهی به این موضوع نشده­ است. در این میان گفت­وگو دربارة پایان­بندی داستان به طور کلی نسبت به گفتارهایی که آغاز روایت را مورد بررسی قرار داده است، بیشتر مورد غفلت واق...

به طور کلی کنش روایتی یک داستان را می­توان بین دو وضعیت آغازین و پایانی در نظر گرفت. با وجود اهمیتی که دو عنصر آغاز و پایان به­ویژه در مباحث داستان‌نویسی مدرن دارند، در مقالات و گفتارهای مربوط به داستان­نویسی فارسی تقریبا هیچ­گونه توجهی به این موضوع نشده­ است. در این میان گفت­وگو دربارة پایان­بندی داستان به طور کلی نسبت به گفتارهایی که آغاز روایت را مورد بررسی قرار داده است، بیشتر مورد غفلت واق...

سعدی، از ظرفیت های ناشناخته ی زبان فارسی، برای انتقال مفاهیم و تبیین ظریف ترین اندیشه ها و عواطف بشری سود جسته است. شناخت روش های سعدی در تبیین معانی با زیباترین تعابیر و واژگان و به ساده ترین و فصیح ترین شکل، در حقیقت به شناخت امکانات نامحدود زبان فارسی و رسیدن به واژه سازی های دل نشین، کمک شایانی می کند. در این پایان نامه قصد داریم با تعیین خوشه های لفظی یا به عبارت دیگر با تجمیع لغات و اصطلا...

یکی از غنی ترین و ارزشمند ترین انواع اشعار فارسی شعر عاشورایی با موضوع حماسه عظیم عاشورا است که در زبان فارسی جزو ادبیات آیینی قرار می گیرد. شعر و ادب آیینی به لحاظ محتوایی از چنان گستره دامنه داری برخودار است که کمتر اثر منثور و یا منظومی را می توان در عرصه زبان فارسی نشان داد که از نظر موضوعی در حیطه این نوع ادبیات قرار نداشته باشد. ادبیات آیینی از نظر ساختار لفظی و نمای بیرونی و به کارگر...

مثنوی مولوی مشهورترین اثر منظوم عرفانی فارسی است؛ به همین دلیل از دیر باز مورد تقلید و توجّه دیگر شاعران بوده است. این رساله با عنوان «مثنوی معنوی و تأثیر آن بر متون منظوم عرفانی از قرن هفتم تا سیزدهم هجری» به تأثیر مثنوی بر چهار اثر مهم عرفانیِ رَباب نامه، دفتر هفتم، اسرارالشّهود و طاقدیس، از زوایای گوناگون می پردازد. این رساله، با استفاده از روش کتابخانه ای به مقایسه و تحلیل، چهار اثر یادشده پرد...

در این مقاله تجلیات قدسی خورشید به عنوان نماد ذات اعظم در سه شاهکار بزرگ منظوم ادب فارسی‘ شاهنامه فردوسی ‘ کلیات خمسه نظامی ومنطق الطیر عطار مورد بررسی قرار گرفته و گونه های مختلف قداست خورشید با اساطیر ایران‘چین‘هند‘مصر‘یونان‘و... نیز برخی از ادیان پیش از اسلام مطابقت داده شده است. موارد مورد نظر در این مقاله عبارتنداز: بررسی خورشید به عنوان نمادی از ذات خداوند‘فرهمندبودن خورشید‘تشابه ساختاری...

انسان اگرچه برای بیان مقاصد خویش سخن می‌گوید، امّا این یگانه راه برای این کار نیست و او بخش عمده‌ای از مقاصد خود را به کمک حرکات و حالات اندامش به دیگران می‌فهماند. این چیزی است که امروزه زبان بدن نام دارد و دانش حرکت‌شناسی که شاخه‌ی نوینی از زبان‌شناسی است به بررسی آن اختصاص یافته است. بیان این حرکات در سخن منظوم یا منثور، خیال‌انگیزی و تصویرگری آن را بسیار سرشار و استوار می‌سازد و از این رو بر...

انسان ذاتاً کمال‌طلب است. وسواس در گزینش واژه‌ها و کاربرد هدفمند آنها و توصیه و تأکید متون تعلیمی و اخلاقی بر سخن نکو تجلی کمال‌طلبی انسان در زبان، و نشانه پیوند حُسن و جمال با کمال است. انسانِ جویای کمال، هم در انتخاب واژه‌ها بهترین و بجاترین را برمی‌گزیند و هم فطرتاً دوستدار شنیدن سخنان نکو است. حفظ کرامت بشر و رعایت احترام و ادب و نزاکت و اخلاق، منشأ به‌گویی، نکوگویی، و ...

داستان عشق سلطان محمود غزنوی به غلام ترک خود، جز جنبه­ی افسانه­ای آن، واقعیتی تاریخی هم دارد که از سده­ی ششم به بعد، واقعیت تاریخی آن دگرگون شد و کسانی چون احمد غزالی، عین القضات همدانی، عطّار نیشابوری و مولوی از آن برای تبیین مفاهیم عرفانی بهره بُردند. در سده‏های دهم و یازدهم هجری، داستان دلبستگی محمود به ایاز، مورد توجّه شاعران منظومه پرداز قرار گرفت و چند منظومه با همین نام سرودند.این داستان دس...