ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و به ویژه خارجی تحت تأثیر قرار می‌دهد. کشورها ژنوم‌های سایر بازیگران را به عنوان کدهای ژئوپلیتیک در نظر می‌گیرند. تعامل یا تقابل کد/ ژنوم کشورها فضایی را ایجاد می‌کند که می‌تواند هم راستا یا مغایر با منافع ملی و منطقه‌ای باشد. به‌طور مشخص این مقاله در پی پاسخ گفتن به این پرسش است که «در عرصه تقابل سیاست‌خ...

در زمان حیات اتحاد شوروی حضور قدرت های بزرگ در آسیای مرکزی به علت تسلط کمونیست ها بر بخش وسیعی از این منطقه و عدم تمایل قدرت های بزرگ (به ویژه آمریکا) برای درگیری با ابرقدرت شرق و به رسمیت شناختن حوزه نفوذ قدرت ها از سوی یکدیگر، کم رنگ و این حوزه (به جز مناطق تحت حاکمیت ایران) تحت نفوذ انحصاری اتحاد شوروی قرار داشت. از این رو ثبات نسبی در منطقه برقرار بود. اما بعد از فروپاشی اتحاد شوروی، اهمیت ...

جهان در قرن بیس تویکم شاهد تحولات سریع و بی سابقه در حوزه ی ژئوپلیتیکزیست محیطی است. اثرگذاری سیاست های ملّی و تصمیمات کشورها، بر تغییر اشکال و ابعادعملکرد فیزیکی زمین، به درجه ای رسیده است که مسائل زیست محیطی در قلمروهایمنطقه ای، فرامنطقه ای و کروی، ماهیتی ژئوپلیتیکی پیدا کرده است. این تأثیرات با گذشتزمان، شتابی سرسام آور به خود گرفته و به همین دلیل توجه صاحب نظران و تحلیلگران مختلفرا در سراس...

ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه­ عوامل ثابت و متغیّر جغرافیایی تأثیرگذار بر سیاست و برخاسته از جغرافیای یک کشور است که سیاست خارجی را تحت ‌تأثیر قرارمی‌دهد. شناخت دیدگاه‌های ژئوپلیتیک نشأت‌گرفته از ژنوم­های ژئوپلیتیک همسایگان و شناسایی کدهای ژئوپلیتیک موجود در کشورهای هدف می­تواند نقشی مؤثر در اتخاذ سیاست خارجی هم‏راستا با وزن ژئوپلیتیک ایفا‏کند. با توجه به اشتراک در پیشینه‌ تاریخی، فرهنگی و نژادی عراق با ...

اسرائیل از لحاظ سیاسی، اقتصادی، نظامی و تبلیغی تهدیدی مستقیم بر ضد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران محسوب می­شود. در حال حاضر هم بالفعل­ترین شکل تهدید اسرائیل، تهدیدهای تبلیغی است که همواره توأم با جنگ روانی بر ضد ایران بوده است. اسرائیل به عنوان یکی از قدرت­های فرامنطقه­ای بنا به الزامات ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک خود و بر اساس دکترین بن­گوریون و دکترین خاورمیانه جدید شیمون پرز، تمایلی جدی به حضور د...

بحران بحرین به دلیل محدودیت قدرت بازیگران داخلی و اهمیت و منافع بازیگران خارجی در آن، جنبه و اهمیت منطقه ای بالایی پیدا کرده است. بازیگران منطقه ای مختلف با توجه به اهداف، منافع و ملاحظات خاص و متفاوت خود در قبال تحولات بحرین، رویکردهای متعارضی را در قبال این بحران اتخاذ کردهاند. شورای همکاری خلیج فارس به محوریت عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران دو بازیگر منطقه  ای اصلی تأثیر گذار در تحولات ب...

همواره خاورمیانه و بالاخص منطقه خلیج فارس به علت موقعیت ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئواستراتژیک مورد توجه قدرت های فرامنطقه ای بوده است. در این راستا ایالات متحده آمریکا به عنوان یکی از برندگان اصلی جنگ جهانی دوم، برای کسب حداکثری منافع و استفاده از منابع انرژی منطقه و بدنبال ضعف و خروج بریتانیای کبیر در دهه 70 میلادی، جایگزین این کشور در خاورمیانه می گردد. ایالات متحده آمریکا به واسطه ی رویدادها...

امروزه، هم زمان با روند رو به رشد گرایش کشورها به سوی جهانی شدن، منطقه گرایی نیز نمودهای بیشتری یافته است و سازمان­های منطقه­ای در بیشتر مناطق ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک جهان شکل گرفته­اند. یکی از نمودهای بارز منطقه گرایی، سازمان های منطقه ای است که در نیمة دوم قرن بیستم به عنوان ابزارهایی برای تحقق همگرایی منطقه ای بین کشورها با کارکردهای اقتصادی، سیاسی و نظامی ایجاد شده و به سرعت د...

قدمت واژة ژئوپلیتیک و دانش آن به‌خصوص در بعد نظری، اندکی فراتر از یازده دهه است، اما ریشۀ اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی، به قلمروخواهی، قلمروسازی، قلمروداری و قلمروگستری انسان و جست­وجوی وی برای تأمین امنیت خود و قلمروش برمی‌گردد. بیشتر صاحب‌نظران جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، بر تاریخی­بودن اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی اذعان دارند، اما اتفاق­نظری در تعریف ژئوپلیتیک و دوره‌بندی‌های انجام­گرفته از اندیشه و ع...

کشورهای مختلف جهان دارای جایگاه متفاوتی به لحاظ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی و غیره هستند. مجموع این عوامل سبب تعیین رتبه‌ی جهانی کشورها در ساختار ژئوپلیتیک جهان می‌گردد. این جایگاه جهانی را ژئوپلیتیسین‌ها در اصطلاح جایگاه ژئوپلیتیک و مجموع و حاصل‌ضرب عواملی که منجر به تعیین این جایگاه ژئوپلیتیک می‌شود را وزن ژئوپلیتیک می‌گویند. بخش مهمی از عوامل تعیین کننده­ی وزن ژئوپلیتیک را ظرفیت‌های سرزمی...