چکیده ایران شاهراه تمدن های باستانی و مهد فرهنگ های قبل تاریخ، هزاران راز نهفته در خود پنهان کرده است. در این میان، سنگ نگاره ها از نو یافته ترین هنرهای ایران هستند که در نقاط مختلف ایران پراکنده اند و هریک نشان و کلامی از دنیای باستان دارند. در این پژوهش، سنگ نگاره های اسبقته (هسبخته) را انتخاب و بررسی کردیم. این آثار که در روستای شواز استان یزد قرار دارند، ازلحاظ قدمت و تنوع نقوش قابل بررسی ه...

باستانشناسی به عنوان نظامی علمی برای پردازش مدلها و ایجاد قیاس‌های منطقی و بازسازی محیط طبیعی، وامدار جغرافیاست و به صورت جدایی ناپذیری در بازسازی محیط طبیعی گذشته استقرارهای انسانی با چشم‌انداز و محیط مرتبط است. از این رو پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از نرم افزار GIS و مدل موران نحوه توزیع فضایی مراکز باستانی استان آذربایجان غربی را نسبت به متغییرهای طبیعی شامل ارتفاع، شیب، جهات شیب، شکل...

چکیده در این مقاله، با توجّه به اسطوره و داستان کی خسرو، پادشاه کیانی، در اوستا و با اشاره به متن های پهلوی، تاریخیِ اسلامی و شاهنامه، به بازشناسی مکان دریاچۀ چیچست باستانی پرداخته شده است. درباره این موضوع با در نظر داشتن ابعاد گوناگون چون جنگ کی خسرو با افراسیاب، ویژگی­های ذکر شده برای این دریاچه در متن های مختلف و با توجّه به مکان دژ بهمن و آتش کدۀ آذرگشنسب بحث شده است. در این منبع ها، همۀ این ...

باستان­شناسی دانشی است که بخش زیادی از اطلاعات آن می­بایست با تأمل در بقایای انسان گذشته به دست آید. این اطلاعات از طریق پژوهش­های میدانی کسب می­شوند که می­توان آنها را در دو بخش اصلیِ بررسی سطحی آثار و کاوش باستان­شناسی دسته­بندی کرد. بسیاری از آثار باستانی مدام در حال تخریب هستند و توجه درست به آثار و ثبت همه جانبه شواهد در بررسی­های سطحی بسیار حائز اهمیت است. فعالیتِ دیگرِ میدانیِ باستان­شناسی ی...

غنای هنری نخستین دست­ ساخته ­های کشف شده در فلات ایران، ذهنیت تحول ­یافت ه­ای را نشان می ­دهد که به‌احتمال‌ قوی، حاوی باورهای و عقاید محکمی است. در میان این باورها و اعتقادات، نظام نجومی بسیار قوی و پررنگ جلوه می­ کند. برای انسان اولیه که مجبور بود با دست­ خالی با عناصر طبیعی مقابله کند و زنده بماند، وضع اقلیمی و جوّی بزرگ­ ترین دغدغه به شمار می ­آمد. زمانی که کشت­زار و گلّه تنها مایۀ امرارمعاش ب...

در این پژوهش موقعیت محوطه‌های شناسایی‌شده در دشت بسطام با توجه به عوامل محیطی و چشم‌انداز طبیعی آنها بررسی شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل فضایی، اطلاعات به‌دست‌آمده از متغیرهای محیطی و عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری محوطه­ها مطالعه شدند و در نهایت مدل پیشنهادی پیش‌بینی استقرارهای باستانی در قسمت‌هایی که بررسی باستان‌شناختی نشده بودند ارائه گردید. براساس نتایج به‌دست‌آمده، 70درصد از محوطه‌های شناسایی‌ش...

در این مقاله فرایند شکل گیری معنای واژه «اصالت» و سیر تحول آن در زبان های باستانی بررسی شده است. فرضیه مقاله این است که معنای واژه مذکور به صورت ریشه داری در فرهنگ های مختلف به ویژه در زبان های باستانی به همان معنای متداول در فلسفه اسلامی (حکمت متعالیه صدرایی) یعنی هستی و وجود به کار رفته است. رویکرد غالب این بررسی ها استعمال واژه مذکور در زبان یونانی است، زیرا محتوای معنای فلسفی این واژه در زب...

سه حوزه تمدنی مارلیک‏‏‏‏ حسنلو و زیویه از مناطق باستانی در محدوده شمال غربی ایران هستند که به دوران ماد پیش از قرن هفتم قبل از میلاد مربوط و متعلق به عصر آهن 2 می باشند. این مناطق تحت تإثیر مهاجرت های اقوام آریایی در این زمان قرار گرفتند. از آنجا که این محدوده پس از قرن هفتم قبل از میلاد به یکی از مراکز مقتدر حکومت ماد تبدیل شد‏ احتمال تأثیر فراوان هنر و تمدن این سه حوزه در تمدن ماد مفروض است. ...