فیه‏مافیه از آثار پراهمیتی است که مولانا در آن به مباحث عمیق و قابل توجهی دربارۀ پیامبر اکرم و جایگاه وی پرداخته است. این مقاله به دنبال آن است تا با تحلیل نگاه متمایز مولانا به حضرت محمد (ص) در مقایسه با دیگر انبیا و اولیا، موجبات دستیابی به تحلیل دقیق و کامل دیدگاه مولانا در دو بخش مستقل: شریعت و طریقت محمدی و مقام محمد (ص) فراهم سازد. در بخش نخست، با تبیین جایگاه شریعت محمدی از یک‏سو و طریقت...

کتاب مشهور منازل السایرین یکی از آثار مهم خواجه عبدالله انصاری معروف به پیر هرات از عرفای بزرگ اواخرقرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری می باشد . خواجه در این کتاب منازل چندگانه ای را که عارف در طیمقامات خویش می باید به سرآورد، شرح می دهد . وی در این کتاب کوشیده است تا مراحل و مقامات سلوک را ازبدایت تا نهایت به ترتیب و توالی تکاملی، در صد منزل، طرح و تنظیم کند، به گونه ای که هر مقام مکمل مقامپیشین ...

مقالهء حاضر،به معرفی و بازخوانی اولین وقفنامه از مجموعهء وقفنامه های فرزندان قائم مقام بزرگ در تبریز می پردازد.این مجموعه،شامل هفت وقفنامه می باشد که اولین آنها،وقفنامهء یک باب حمام در تبریز است که واقف آن، میرزا موسی خان فرزند قائم مقام بزرگ و برادر کهتر قائم مقام ثانی می باشد و واقف بقیهء موقوفات،خواهر میرزا موسی به نام تاجماه بیگم بوده است که در فرصتهای آتی،به معرفی آنها نیز خواهیم پرداخت.مط...

چکیده خیال، دورنمایه اصلی شعر است و هر گونه معنی را می توان در پرتوخیال شاعرانه بیان کرد. اگر شعر از میدان خیال و تصویر عبور نکند،چیزی جزء سخن ساده نیست. استعاره و تشبیه از شاخه های اصلی صور خیال از عوامل مهم زیبایی شناسی شعر شمرده می شوند که تاکید، تاثیر، ایجاز و برچستگی تصاویر شاعرانه را افزایش می دهند؛ امیر حسن سجزی دهلوی نیز مانند هر شاعر دیگری برای زیبا سازی شعر خود از این از این تمهیدات...

تمثیل یعنی تشبیه معقولی به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولاً یکسان و برابر است، چنان که در کتاب «بیان» هم آمده است که تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می­کنند، تا آنجا که گفته­اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر سمبل (نشانه و رمز) هم از اصطلاحاتی است که با تمثیل نیز ارتباط دارد. تمثیل، نقل حکایتی است حقیقی و قابل وقوع که فرض حدوت آن در گستره ا...

تشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و مرکب بودن - وجه شبه بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آن ها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکلی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از ...

تشبیه یکی از گسترده‌ترین مباحث علم بیان است که همزمان با خلقت بشر در گفتار انسان اولیه پدید آمده است. اگر بپنداریم که استفاده از علوم بلاغی و ادبی مختص قوم و ملتی خاص و منحصر به دوره‌هایی از پیشرفت علوم ادبی بوده است، دچار خطا شده‌ایم. انسان‌های اولیه برای بیان ذهنیات خویش و مفاهیم پیچیده و مبهم به تعبیرات مختلف و استفادۀ وسیع از قوّۀ تخیل نیاز داشتند. در این رویکرد استفاده از تشبیهـ هر چند به ص...

این مقاله به تحلیل تشبیه از منظر تصویر و مضمون در «ناظر و منظور» پرداخته است. زیورهای بیانی نهرهایی زلالند که به آبگیر سخن جاری شده، آن را پویا و گوارا می سازند. از این رهگذر توسّل به دامن تشبیه، کلام را قوی تر و تأثیر آن را بیشتر می کند. سبک وحشی بافقی کلاسیک و تصاویر در اشعارش عینی و نمایان است. تشبیهات بلیغ اضافی در بالاترین بسامد، نشان از توجّه خاصّ شاعر به رساترین و زیباترین نوع تشبیه دارد. د...

سعدی شیرازی از بزرگ‌ترین شاعران اندرزگو و حکمت‌سرای ادب فارسی است که قسمت عمده‌ای از آثار خود را به بیان اندیشه‌های تعلیمی اختصاص داده است. علاوه بر بوستان و گلستان که از آثار تعلیمی سعدی محسوب می‌شود، وی در بسیاری از غزلیات و قصاید خود هم به مسائل تعلیمی گریز می‌زند و در این راه به نحو مؤثر و کارآمدی از ابزارهای بلاغی بهره می‌برد. تشبیه از کارآمدترین ابزارهای بلاغی‌ است که وی به مناسبت‌های مخت...

تشبیه در خیال آفرینی و آراستگی متن تاریخ وصّاف نقش مهمی را ایفا می‌کند. وصّاف الحضره، در این اثر سعی دارد تا با بهره‌گیری از عناصر بیانی؛ بخصوص تشبیه، منطق نثری این کتاب را به نثر شاعرانه نزدیک‌تر نماید. نبود نسخه‌ای منقّح از تاریخ وصّاف و نثر مصنوع و متکلّف آن، همواره موجب گردیده تا این کتاب ارزشمند، کمتر مورد اقبال و بررسی قرار گیرد. این پژوهش برآن است تا ضمن آشنا ساختن مخاطبان با ساختار تشبیه در ...