پس از ظهور اسلام زبان عربی به عنوان زبان وحی الهی و قرآن کریم و زبانی که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله با آن تکلم می نموده است ، مورد توجه قرار گرفته و ضمن تبدیل شدن به یک رشته علمی در محافل و مکاتب علوم اسلامی ، رفته رفته دارای شاخه های متعدد و گرایش های گوناگون از جمله علم نحو، بلاغت و ... گردیده و دانشمندان بیشماری در این زمینه به پژوهش و فعالیت پرداخته اند . این زبان توانایی ویژه ای در ا...

از جمله مسائلی که در گذشته و امروزه بین لغویان و مفسران مطرح و مورد اختلاف است، وجود یا عدم وجود واژگان مترادف در قرآن کریم می باشد. پیشینیان بسیاری از واژگان قرآن را با واژگان دیگری معنا و تفسیر می کردند که این می تواند بر وجود ترادف در نظر آنان دلالت کند. این تلقّی در میان معتقدانِ به وجود ترادف از گذشته تاکنون وجود داشته است؛ اما از حدود قرن سوم در میان برخی از علمای لغت، تلقی دیگری پدید آمد م...

خلقت بهینه انسان از جمله مفاهیمی است که اشاراتی بدان در جای جای قرآن کریم دیده می شود. این مفهوم از دیرباز نظر مفسران را به خود جلب کرده است. آنها در هزار و چهارصد سال گذشته، دیدگاههای مختلفی را در تفسیر این مفهوم قرآنی بیان داشته، و در این باره بحث کرده اند که اولا خلقت بهینه دقیقا به چه معناست، و ثانیا، اسباب و علل بهینگی خلقت انسان در قیاس با دیگر موجودات چه می تواند باشد. بناست که در این مط...

حرف تعریف «ال» در زبان عربی پرکاربردترین حرف در این زبان است. این حرف در بافتهای مختلف گفتار بر معناهای مختلفی دلالت می کند؛ معناهایی که بی توجهی به آنها موجب خواهد شد معنای صحیح کلام فهمیده نشود. از جمله، این الف و لام گاهی برای دلالت بر جنس به کار می رود، و گاه نیز برای دلالت بر عهد. هر یک از این دو قسم نیز البته اقسام متعددی دارد که برای فهم صحیح متن، باید بدان توجه شود. هر گونه اختلاف نیز د...

درنگ در مناسبات اخلاقی انسان و محیط زیست خود، به شکل گیری رشتهٴ «اخلاق زیست محیطی» انجامیده است. این رشتهٴ شکوفا، فیلسوفان، الاهی دانان، مورخان،  متخصصان، و فعالان محیط زیست را به یک اندازه، درگیر مسائلی جدی کرده است. همین امر، مایه تنوع نگرش ها و دیدگاه ها در این عرصه شده است. این مقاله می کوشد با نگرش تاریخی، زمینه های شکل گیری و رشد این عرصه را بکاود، دیدگاه های موجود را گزارش کند، و چشم اند...

تفسیر«انوار التنزیل واسرار التأویل »تألیف قاضی ناصر الدین بیضاوی(متوفی 685هجری)،جامع مباحث لغوی،بلاغی،نحوی صرفی،کلامی،فقهی و...است.علاوه بر این سعی بیضاوی چنانکه در مقدمه اذعان داشته بر این بوده که تفسیر وی جامع اقوال سلف صالح از صحابه، تابعین، مفسرین ومحققین باشد.تعداد قابل توجهی از عالمان شیعی وسنی ازقرن هفتم به بعد به این تفسیر اهتمام خاص داشته اندوآن را درشمار مستندات خود قرارداده اند. در...

هدف از این مجموعه بررسی تطبیقی علم تناسب از دیدگاه علامه طباطبایی وبقاعی از مفسران قرن نهم است ؛با توجه به اینکه بقاعی یکی از طرفداران سر سخت این علم است اما بررسی شایان توجهی در صحت ادعاهای مطرح شده از جانب ایشان انجام نشده است .وهمچنین در باره تفسیر گرانقدر علامه طباطبایی نیز،اثری که بطور مستقل و همه جانبه به بیان تناسبات مطرح شده از نظر ایشان بپردازد وجود ندارد.لذا مناسب دیدم که به بررسی تنا...

موضوع تناسب و ارتباط میان آیات یک سوره و هم چنین آیات پایانی یک سوره با آیات آغازین سوره ی پسین، از دیر باز تا کنون، محط بحث در بین دانشمندان علوم قرآنی و تفسیر پژوهان بوده و دیدگاه های گوناگونی ابراز شده است. در پژوهش حاضر که به بررسی ساختار هندسی و کشف روح حاکم و ارتباط منطقی آیات و سور مسبحات قرآن کریم می پردازد، با مبنا قرار دادن دیدگاه تناسب در آیات موضوعی یک سوره و وجود حد جامع به عنوان ج...

این پژوهش با هدف شرح و نقد کتاب الاسرائیلیات فی التفسیر والحدیث تألیف محمد حسین ذهبی است. ورود اسرائیلیات به منابع اسلامی وآمیخته شدن آن با روایات اصیل، آسیب فراوانی به فرهنگ اسلامی وارد کرده است. علمای مفسر و محدثان جهان اسلام بدین خطر اذعان دارند، اهمیت و ضرورت این تحقیق دربیان و شرح دیدگاه های محمد حسین ذهبی درباره اسرائیلیات است.در این راستا این سوالات مطرح است که شیوه ی تألیف موضوعات و روش...