در تاریخ سیاسی و ادبی ایران، دوره مشروطیت از اهمیت و برجستگیهای خاصی برخوردار است . محققان و مورخان بیشتر از هر دوره به شخصیت های سیاسی و مذهبی و جریانهای فکری این دوره پرداخته اند و سبب آن نیز فضای ابهام آمیز و تنش ها و برخوردهای فرهنگی بود. در این رساله سعی شده است که به گوشه هایی از افکار و اندیشه پیشگامان نهضت مشروطیت و مدعیان آزادی و تمدن جدید که در ادبیات به ویژه در شعر تبلور یافته و فاصل...

سلوک و رفتار سیاسی علمای شیعه با شاهان و سلاطین بر اساس انگیزه های دینی بوده است، نه به خاطر مسائل مادی و دنیایی. اهداف علما، از جمله میرزای قمی از ارتباط با سلاطین به جهت حفظ یک حاکم شیعی، عدم جایگزینی ظالمی دیگر، جلوگیری ازهرج و مرج، جلوگیری از نفوذ فرقه ها و افکار انحرافی در سلاطین و در نتیجه جلوگیری از تضعیف مکتب اهل بیت: بوده است. علمای شیعه علی رغم ارتباط با حکّام و سلاطین، استقلال خود را ...

چکیده زندگی، آراء و اندیشه های شیخ هادی نجم آبادی سارنگ میزان پور رخدادهای بزرگ تاریخی، مانند انقلاب ها، در زمینه های فکری، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، علل گوناگونی داشته اند. یکی از این انقلاب ها، انقلاب مشروطیت ایران است. وقوع انقلاب مشروطه ایران علاوه بر علل گوناگونی که در تاریخ به آنها اشاره شده است؛ علل فکری و فرهنگی نیز داشته است که تحت تأثیر افکار اندیشمندان آن دوران شکل گرفت....

پس از ورود برخی از علمای شیعه به حوزۀ سیاست در دورۀ شاه تهماسب اول، مرحلۀ جدیدی در مناسبات علما و فقهای شیعی آغاز شد. این مناسبات اگرچه در دورۀ شاه اسماعیل دوم با وقفه ای کوتاه مدت مواجه گردید، ولی هیچ گاه قطع نشد و در طی دورۀ صفوی تداوم یافت. مسئله این است که آن بخش از علما و فقهای شیعه که در دورۀ شاه تهماسب وارد صحنه سیاسی شده بودند و حتی شاه برخی از آن ها (از جمله محقق کرکی) را اختیاری در ام...

پژوهش حاضر با عنوان «مقایسه مواضع سیاسی سنجابی و بختیار در مواجهه با انقلاب اسلامی»، در اصل، پاسخی به این پرسش است که «چرا سنجابی و بختیار با وجود حضور تقریباً 30 ساله در یک جبهه و دارای یک خط و مشی نسبتاً واحد سیاسی، در پی شتاب گرفتن جنبش انقلابی، یکی با امام و دیگری با شاه همکاری کردند؟» پس از مطالعه اسناد و داده ها و نیز مقایسه دوره های تاریخی این فرضیه مطرح شد که: «سنجابی در پی چیرگی گفتمان ا...

چکیده امر سیاسی در درون یک گفتمان ، براساس دوگانه ی ضدیت و همدلی و یا رابطه ی متضاد و خصمانه با گفتمان های "دگر" شکل می گیرد.گفتمان ها با تعریفی که از امر سیاسی ارائه می دهند از یک سو مرزهای هویتی میان نیروهای "خودی" و "دیگری" و از سوی دیگر به نزاع های سیاسی در یک جامعه معنا می بخشند. زوال گفتمان مشروطه و در نهایت برچیده شدن آن ، نتیجه ی منازعه با گفتمان هائی بود که در راس آن گفتمان مشرو...

در روند انقلاب مشروطه در ایران، عوامل داخلی و خارجی فراوانی نقش داشته است. این مقاله در پی بررسی نقش امپراتوری عثمانی در تحولات مشروطه خواهی ایران است. امپراتوری عثمانی هم در زمینه سازی فکری انقلاب مشروطه در ایران اثر گذار بود و هم در فرایند وقوع آن از طرق مختلف نقش آفرینی کرد. بخشی از این اثر گذاری به مقدّم بودن این دولت در امر اصلاحات سیاسی و اجتماعی باز می گردد که موجب تبعیت اصلاح طلبان ایران...

پیدایش مفهوم قانون را در عصر مشروطه باید حاصل تلاش متفکرانی دانست که سال ها پیش از تاریخ رسمی وقوع انقلاب مشروطه (1324ق. / 1285 ش.) به تبیین این مفهوم همت گماشتند. بنابراین، آگاهی یافتن از بستر ذهنی و عینی و نخستین بحث ها و واکاوی ها درباره چیستی قانون در این خصوص بسیار چشم گشاست. نوشتار حاضر به سیر اندیشه          تحول خواهی در نظام حاکم پیش از مشروطه تا انقلاب مشروطه، که در واقع سیر پیدایش و ...

با وقوع انقلاب مشروطه و تدوین قانون اساسی و تشکیل مجلس شورای ملی، گمان می‌شد که دولت و حکومت در ایران «کنستیتوسیونل» گردد؛ ولی، دشواره‌ی بنیادین سیاست ایران معاصر یعنی مشروطه‌سازی قدرت همچنان لاینحل باقی ماند و باتوجه به بقای درون‌مایه‌های اندیشگی، به‌سمت وضعیت استثناء و تعلیق مشروطیت سوق پیدا کرد؛ تا جایی که گروهی از متفکران و سیاست‌مداران اعلام کردند که جهت رسیدن به اهداف مختلف و وضعیت‌های ...

مقاله حاضر با هدف پاسخ به دو پرسش، یکی تعیین تاریخ تولد صحیح و دقیق طالبوف، مبارز راه آزادی و استقرار قانون در جنبش مشروطه و دیگری علت اصلی و واقعی عدم حضور طالبوف در دوره اول مجلس شورای ملی به عنوان نماینده مردم تبریز و با بهره گیری از اسناد تاریخی بویژه اخوانیات به شرح حال طالبوف تبریزی از تولد تا وکالت مجلس و از وکالت تا درگذشت وی پرداخته، نتیجه می گیرد که عبدالرحیم فرزند شیخ ابوطالب بن علیم...