یکی از عوامل میم نگارش تاریخ اجتماعی ایران، درگرو این است که روستاها و بخشهای کوچک و بزرگ این کشور بهصورت دقیق و منظم و در سطحی گسترده مورد بررسی قرار گیرد و نتایج این بررسی چاپ و منتشر شود. در راستای نیل به این هدف، پژوهش حاضر به بررسی معماری مساجد تاریخی حاجی و جامع روستای کفران میپردازد که در منطقه رویدشت در انتیای شرقی استان اصفیان قرارگرفته است. مساجد جامع و حاجی در روستای کفران، تنیا مساج...

در صدر اسلام، نقش کالبدی مساجد اهمیت زیادی نداشت، لیکن با گذشت زمان مسجد توانست از منظر کالبدی نیز به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در شهرهای اسلامی عمل کند. تأثیر کالبدی مساجد به مرور به گونه ای خاص و پراهمیت شد که در مقاطعی از تاریخ، مسجد به شهر اسلامی هویت می بخشید و به محیط شهری معنا می داد و موجب خوانایی و جهت دهی آن می شد. در نگاه به آنچه از فرم مسجد به ذهن می آید، گنبد جایگاه ویژه ای به خود اخ...

واژه مسجد یاد آور سجده و کرنش است که زیباترین شکل پرستش بندگی را در ذهن ترسیم می کند. مسجد نخستین نهاد عبادی و سیاسی در جامعه اسلام ایست. مسجد مدرسه نوعی فضای معماری است که کارکردهای اصلی مسجد و مدرسه را توأم دارد و از لحاظ کالبدی نیز فضاهای اختصاص یافته به آنها از اهمیت مشابه و متعادلی نسب به یکدیگر برخوردار است. از زمان ساخت اولین مسجد تا عصر حاضر مساجد از نظر کاربردهای فرهنگی و اجتماعی و مبا...

اندیشة تأسیس دولت مقتدر مرکزی پس از انقلاب مشروطیت (مطالعة موردی: اندیشه های ملک الشعراء بهار) دکتر محسن خلیلی  تاریخ دریافت: 26/10/86 دکتر عباس کشاورز شکری تاریخ پذیرش: 20/01/87 چکیده محمدتقی بهار، «مالک ملک سخن» نامیده شده است. ادیبی گران مایه که در دوران معاصر، نمایندة سترگ «نظم قدیم» بود. وی تنها یک ادیب و شاعر نبود بلکه افزون بر پژوهش های ادبی، کوشش های سیاسی و اجتماعی بس...

* اعتراض ثالث به دستور فروش مال مشاع* پرداخت وجه به دیگری؛ اماره ایفاء تعهدِ پرداخت‌کننده یا اشتغال ذمه دریافت‌کننده ؟ دیدگاه نخست: پرداخت وجه اماره ایفاء تعهد دیدگاه دوم : پرداخت وجه دلیل اشتغال ذمه دریافت‌کننده* تجدیدنظر خواهی از دستور فروش مال مشاع دیدگاه نخست: قابل تجدیدنظر بودن دستور فروش مال مشاع دیدگاه دوم : قابل تجدیدنظر نبودن دستور فروش مال مشاع...

کتابخانه و موزۀ ملی ملک دارای مجموعه ارزشمندی از نسخ خطی و به تبع آن انواع جلد و به‌­ویژه جلدهای روغنی نفیس است. این مقاله، علاوه بر معرفی جلدهای روغنی (لاکی) دارای رقم نقاش و مذهب در مجموعه ملک، به شناسایی هنرمندان و آثار ایشان با توجه به اطلاعات موجود دربارۀ رقم، تاریخ و نیز ویژگی‌های هنری آن آثار پرداخته است. از 6675 مجلد نسخۀ خطی مجموعه ملک، 212 نسخه دارای جلد روغنی است که تنها سیزده ...

در دوره حکومت فتحعلیشاه قاجار در چند شهر ایران مساجدی ساخته شد که به «مسجد سلطانی» معروف شدند. یکی از این مساجد در شهر بروجرد قرار دارد که در عصر قاجار، جایگزین مسجد جامع گشته و تبدیل به مهمترین بنای شهر شد. این مسجد ارتباط تنگاتنگی با بازار دارد بطوریکه سه ورودی آن به بازار متصل می شوند. از مهمترین ویژگی های این مسجد تعداد زیاد کتیبه های ایجاد شده  بر سنگ، گچ، کاشی و چوب است که در بررسی انجام ...

کتیبه‌ها به‌عنوان عناصر معنایی و تزئینی در معماری اسلامی از ابزارهای مهم در جهت گسترش عقاید و سیاست‌های مذهبی حکومت‌ها بر مردم در دوره‌های مختلف به لحاظ ماهیت مکتوب خود، بیانگر اندیشه‌های هر عصر هستند با این ایده، تزئینات متبرکه با اسلیمی‌های گیاهی و نقوش هندسی و ترنج‌ها باهم درمی‌آمیختند و زیباترین آثار هنری را در مساجد به نمایش می‌گذاشتند. دو مسجد گوهرشاد و شاه مشهد به‌عنوان شاهکارهای معماری ...

الگوی «چهار ایوانی » از اوایل سده پنجم الگوی غالب در طراحی مساجد ایران بوده است. فارغ از علل تاریخی ترویج،بهبود کیفیت معماری مسجد در الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی « شبستانی » که پیش از آن رواج داشت، موضوع بحثاین نوشتار است. ملاک در تحلیل معماری این دو، «کیفیت فضا » است. بدین منظور از نظریه «نحو فضا » استفاده شده تافضای معماری دو الگو مورد بررسی کیفی قرار گیرد. همچنین از لحاظ «کارکرد » و ویژگی ...

در دوران پس از اسلام مساجد در ردیف مهمترین گونه‌های ساختمانی ایران قرار گرفتند. این گونه ساختمانی پس از ورود به ایران تحت تاثیر عوامل مختلف در هر پهنه فرهنگی جغرافیایی خصوصیات خاصی به خود گرفت که منجر به تمایز آن از مساجد سایر حوزه ها گردید. یکی از این پهنه های فرهنگی جغرافیایی استان فارس است. عدم استفاده از گنبد و گنبدخانه یکی از ویژگی های معماری مساجد تاریخی این پهنه می باشد. اما در میان مساج...