مساجد یکی از ارکان جامعه اسلامی هستند که با کارکردهای عبادی، سیاسی، تربیتی و غیره نقش موثری در پیشرفت و اعتلای آن دارند. آنچه در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته، مساله ی مهم مکان-یابی مساجد در شهرسازی و مدیریت شهری است. بدین منظور پژوهش با سه سوال اصلی پیگیری شده است: 1) معیارهای موثر بر مکان یابی مساجد کدامند؟ 2) وزن هر یک از معیارهای موثر بر مکان یابی مساجد چقدر است؟ 3) مدل ریاضی مکان یابی مسا...

هدف از این پژوهش، بررسی اوضاع فرهنگی - اجتماعی و تاثیر آن در تحولات هنری اصفهان بوده است که با روش کتابخانه ای و میدانی انجام یافته است. پژوهشگر ضمن ارائه تاریخچه مختصری از مکتب اصفهان به بررسی تاسیس هنرستان هنرهای زیبا در سال 1316 ه _ش، زمینه های ارتباط با هنرمندان، فرهیختگان غربی و بسیاری نکات دیگر، حاکی از شکل گیری بستری برای مهیا شدن تحولات هنری در اصفهان پرداخته است. از موضوعات دیگر این ...

مسجد به عنوان یکی از شاخص ترین بناهای معماری اسلامی در طول سال های متمادی متأثر از زیرسامانه های ثابت و متغیر زمانی و مکانی روند شکل­گیری و تکامل یا زوال خود را سپری کرده است. با توجه به اینکه معماری مساجد شیراز متفاوت از بسیاری نقاط ایران در همان الگوی اولیه شبستانی مسیر خود را پیش می­گیرد؛ این مقاله تلاش دارد با تمرکز بر اصلی­ترین اندام این معماری یعنی شبستان،­ چگونگی انتظام و ساماندهی آن را ...

شهر اردبیل به عنوان یکی از شهرهای مهم قلمرو تمدن دوران اسلامی معاصر در دهه های اخیر، با رشد شتابان شهرنشینی در دوره‌ی معاصر (از دهه‌ی 1340) مواجه بوده است. این روند منجر به ایجاد عدم توازن در توزیع مناسب فضایی خدمات و فضاهای عمومی شهری شده است. از جمله‌ی این فضاها، مسجد به عنوان یکی از ارکان شهر در دوره‌ی تمدن اسلامی معاصر است. توزیع نامتوازن فضایی مساجد در سطح شهر مسئله و تلاش برای ایجاد توازن...

از زمان بنیانگذاری مساجد اسلامی توسط نبی اکرم)ص(، نه تنها به صورت شکلی مساجد متحول شده اند، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز در جریان دگرگونی قرار گرفته و هویتی جدید برای آنها پدید آمده است. برای آن که مسجد بتواند جایگاه حقیقی خود را در جامعه محقق سازد، لازم است دو دسته کارکرد را به صورت همزمان تأمین نمایند: -1 کارکردهای آیینی 2- کارکردهای فرهنگی– اجتماعی؛ بسیاری از فعالیت ها به صورت همزمان هر ...

جریان عرفان، جنبة شاخصی از معنویت اسلام است که در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، هنری، ادبی و... فرصت رشد و نمو یافته است. یکی از بارزترین عرصه‌های رشد این جریان مربوط به بناهای مذهبی به‌ویژه مقابر است که پس از مساجد بیشترین و مهم‌ترین حجم بناهای بازمانده از معماری ایران دوران اسلامی ‌را به خود اختصاص داده است. مقابر شیوخ و بزرگان متصوفه گونه‌ای از مقابر دوران اسلامی ‌است که معمولاً به‌وسیله مریدان در...

در این مقاله تلاش شده است تا آسیب‌های احتمالی ورود مدرنیته در ایران بر مساجد مورد بررسی قرار گیرد. مسجد در جامعه ایرانی همواره از جایگاه بالایی برخوردار بوده است. نقش مساجد در همبستگی اجتماعی و اعتلای روحی و معنوی مردم بسیار برجسته بوده است. مساجد، سنگر مقاومت مردم و حفاظت از کیان دین و فرهنگ در برابر هجوم بیگانگان بوده‌اند. در عین حال ورود مدرنیته در مساجد تحت عنوان شبه‌مدرن از طریق تکنولوژی ص...

در آغاز، به پیوندهای تاریخی و فرهنگی دو کشور اشاره شده است و سپس روند نگارگری ایران به سمت پیکره نگاری مورد بررسی قرارگرفته و مکتب اصفهان و نگارگران پیشگام در پیکره نگاری و آثارشان معرفی می شوند. در بخش ژاپن نیز تاریخچه ای از نقاشی ژاپن و چگونگی بوجود آمدن سبک اوکیو-اِ ذکر شده و هنرمندان شاخص آن معرفی شده اند. سپس وضعیت زنان در دو جامعه ی صفوی و توکوگاوا، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در پایان نی...

چکیده      با توجه به مرمت­های سالیان اخیر مسجد جامع گز و متعاقب آن زدودن برخی الحاقات دوره معاصر که در نتیجه آن فضاها، تزیینات و اشکال جدیدی از بنا هویدا گردید، اطلاعات تازه­ای از گاه­نگاری و مراحل توسعه این بنا مشخص گردید؛ بر همین اساس پژوهش حاضر که به روشی توصیفی- تطبیقی – تحلیلی بر پایه بررسی­های میدانی و بهره­گیری از مطالب متون انجام شده، بر آن است تا منظر تازه­ای از گاه­نگاری، مراحل توس...

آب همیشه به مصداق آیۀ «و جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کلَّ شَیءٍ حَی» (الانبیاء آیۀ  )۳۰مهم  ترین عامل زندگانی انسان ها و طبیعت است. به همین جهت پدیده سقایی و سقایت و عرضۀ آب خنک در مسیر راه های کاروانی و بافت های قدیمی شهرهای کویری و مساجد و بقاع متبرکه و حتی حمام ها در فرهنگ اسلامی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. وقف آب و آب  انبارها و برکه ها و یخچال ها و سنگاب هایی که آب شرب و گوارای مسجد و بقاع متبرکه ...