چکیده کاربرد زرین فام ها در معماری شامل محراب، افریزهای پهن اطراف محراب، بالا و پائین ازاره دیوار و کاشی های کوکبی است. مجموعه های پرکار و پرمحتوای کاشی های ستاره ای زرین فام که در پوشش سطح داخلی بنا استفاده شده اند، اغلب دارای کتیبه یا امضا است. محل قرار گرفتن آنها در ازاره دیوارهای بناهای مذهبی و غیرمذهبی است. کاشی های کوکبی، ترکیبی از نقش و کتیبه هستند. این نقش و کتیبه به اندازه ای کوچک هس...

نقوش گچبری امامزاده عبدالله اراک، از نقش‌مایه‌های ایرانی ـ اسلامی رایج در دوران سلجوقی و متأثر از دوره ساسانی است. این پژوهش به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و اطلاعات آن از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی تهیه شده است. سوال‌های پژوهش عبارتند از اینکه، چه میزان هنر گچ‌بری اسلامی وامدار دوره ساسانی بوده و تغییرات ایجاد شده بر سطوح گچ‌بری‌های اسلامی چگونه قابل تبیین است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بنی...

این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی می پردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کرده اند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیت های اجتماعی زنان، برخی ازدواج های سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساخته اند. در این نوشتار، برای دستیابی به وضعیت زن در این دوره آثار مکشوفه از سراسر امپراتوری اشکانی اعم از...

براساس مطالعات میدانی و بررسی‌های مقدّماتی آزمایشگاهی بر روی آثار تزئینی گچی در ایران دوران اسلامی، مشخص گردید که کمینه 12 گونة مختلف از تزئینات، گچی وجود دارند که در هرگونه، جزئیات فنی به‌کار گرفته شده در اجرا، بسته به مواد متشکله و روش عمل‌آوری، شیوة شکل‌دهی، و میزان برجستگی تزئینات متفاوت است. برخلاف دو نوع طبقه‌بندی رایج پیشین که بر اساس شیوة شکل‌دهی و میزان برجستگی انجام می‌گرفت، این نوع طب...

مسجد جامع نایین در حومهی بافت تاریخی شهر نایین و در ضلع شمال غربی آن واقع شده، بنا بر اعتقاد اکثر محقّقان، این مسجد در قرن چهارم هجری و بهدست دیلمیان بنا شده است. از وجوه متمایز این مسجد، گچبریهای نفیس شبستان جنوبی و محراب آن است که از نظر تکنیک و نقوش در مرتبهای متعالی جای دارد. طرحهای بهکار رفته بر مبنای نقوش گیاهی شکل گرفتهاند که با کمی تأمل، به اهمیت نقش برگ مو و خوشهی انگور در میا...

چکیده هنر گچ­بری، از جمله هنرهای تزئینی در معماری بناهای ایران است که از دیرباز زینت بخش بسیاری از کاخ­ها و بناها قبل از دوران اسلامی و همچنین زینت­بخش بناها به خصوص مساجد دوران اسلامی بوده است. از نقوش ناب در گچبری می­توان به نقوش گیاهی اشاره کرد. در دوران قبل از اسلام، در کاخ­های ساسانی نمونه­های متنوعی از نقوش گیاهی در گچ­بری دیده شده است. هدف مقاله پیش­رو، شناخت و بررسی نقوش گیاهی در گچ­بری...

حضرت مریم ع از شخصیت های مشترک میان اسلام و مسیحیت است که متون مقدّس هر دو دین، از ایشان تجلیل کرده اند. مقدّمۀ این مقاله به فقه اللّغۀ کلمه مریم می پردازد، چه این که امروزه مباحث زبان شناسی، یکی از پیش نیازهای مطالعات تطبیقی در ادیان است. سپس با تأمّل بر برخی از بخش های اناجیل در بارۀ مریم3، به جایگاه مریم شناسی در الهیات نظام مند مسیحی و سیر تحوّل آن می پردازیم. در ادامه، ضمن ترسیم چهرۀ این بانوی ...