در تاریخ ادبیات ایران، آثاری به مقتضیات فکری و فرهنگی زمانه آفریده شده اند که می تواند در رویکردی بازخوانشی ضمن اشاره به روانشناسی فردی و اجتماعی آن عصر، حلقه هایی از جریان شناسی ادبی در تکمیل خلأهای نگرش ساختاری باشند؛ منظومة «جمشید و خورشید» سلمان ساوجی(778ه.ق)، یکی از این آثار است که با وجود غفلت محققان؛ ظرفیتهایی قابل تأمل برای تأکید بر نگرش ساختاری و شبکه ای به آثار ادبی یک دوره دارد. این ...

نظامی به عنوان شاعری صاحب اندیشه در آثار خود سعی داشته تا دغدغة اصلی خود را در اشعارش بنمایاند. دغدغة انسان کامل و آرمانی که الگوی اخلاقی و فکری مخاطبان می تواند باشد. در هفت پیکر، اساس تفکر نظامی کمال، تعالی و خودشکوفایی شخصیت های داستان، مخصوصاً بهرام گور است. اما نه کمالی پر رنج؛ بلکه تجربه ای همراه با شادی و امیدواری، با توجه به جسم و روح و دو بعد مادی و معنوی که از این نظر با نظریه شخصیتی م...

 اساس هر نوع حماسه‌ای بر ستیز ناسازها استوار است و در ادبیات ایران، انواع حماسه را در نگاهی کلی، بسته به این که پیکار دو ناساز، بیرونی باشد یا درونی می‌توان به دو نوع حماسة بیرونی و درونی تقسیم کرد.  مثنوی مولوی، حاوی قصه‌های پیاپی و متنوع است اما هر یک از این حکایت ها با وجود تنوع ظاهری، اندیشة واحدی را دنبال می کند و عموما گزارشگر احوال روح پرشهامتی است که در بازگشت به ملکوت ، راه‌های پر خون...

هر شاعری به طور طبیعی تحت تأثیر شاعران پیش از خود قرار می گیرد. در میان عناصر تشکیل دهندۀ شعری صورخیال (تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز) جایگاه ویژه ای دارد. هاتفی خرجردی (927 ـ 22/814 ﻫ .) از شاعران برجسته ای است که به نظیره گویی خمسۀ نظامی پرداخته. در میان این نظیره ها هفت منظر (نظیرۀ هفت پیکر نظامی) به جهت نو بودن هفت داستان آمده در آن قابل توجه است. هاتفی در زمینۀ صورخیال بیش از همه از خال خوی...

گیاه بومادران هزار برگ achillea millefolium l. از خانواده آستراسه گیاهی چند ساله و بومی مناطقی از ایران می باشد. اسانس پیکر رویشی و گل این گیاه دارای خواص ضد تشنج، ترمیم کننده زخم، ضدعفونی کننده و بهبود وضعیت سیستم گوارشی می باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیکی برخی از جمعیت های بومادران هزاربرگ، آزمایشی روی 35 ژنوتیپ مربوط به هفت جمعیت از این گونه در شمال غرب کشور (آذربایج...

شماری از آثار هنری ایران سده­های 4 تا 8 ﻫ. ق. با مجالسی آراسته شده­اند که شاهی کمان­گیر و سواره را در نخجیرگاه آهو نمایش می­دهد، درحالی­که بر پشت مرکبش زنی ریزاندام و چنگ­نواز نشسته است. این صحنه بنا بر متن شاهنامۀ فردوسی و هفت پیکر نظامی گنجوی، داستان بهرام گور شاهنشاه ساسانی و کنیز خنیاگرش آزاده را روایت می­کند. البته انتساب این روایت به شاهنامۀ فردوسی در سال های اخیر موضوع انتقاد بوده و حتی ...

پایان نامه ی حاضر با عنوام فرهنگ کنایات سلسله الذهب، سلامان و ابسال و تحفه الاحرار از مثنوی های هفت اورنگ جامی شاعر و عارف نامی ایران است. پس از تصویب موضوع پایان نامه کتاب هفت اورنگ جامی را (با تصحیح و مقدمه مرتضی مدرس گیلانی) تهیه نمودم و پس از مطالعه کتابهایی درباره دانش بیان و مطالعه هفت اورنگ و مقدمه دیوان، فیش برداری آغاز گردید، این مرحله با مساعدت و راهنمایی های استاد راهنما و استاد مشاو...

داستان «بانوی حصاری»، یکی از هفت داستان شگفت­انگیز و پرماجرای هفت­پیکر نظامی است. با توجه به ساختار ویژه­ای که این داستان دارد، مقاله­ی حاضر به نقد­ و تحلیل ساختار و اجزای روایت در آن براساس دیدگاه­­های گریماس اختصاص یافته است.شیوه­ی کار به این صورت بوده که ابتدا نظریات گریماس درباره­ی ساختار وعناصر واجزای تشکیل دهنده­ی یک روایت، نقل وبررسی شده وسپس این عناصر و اجزا در داستان بانوی حصاری، شناسا...

چکیده یکی از شاعران بزرگ قرن نهم هجری و ملقّب به خاتم¬الشّعرا، که علی رغم بروز مشکلات فراوان در زندگی و سفرهای فراوان، از هیچ کوششی برای کسب علم، حکمت و عرفان فرو گذار نکرد و آثار نظم و نثر فراوانی از خود به یادگار گذاشت، عبدالرّحمن جامی (898-817 هـ . ق) است. آشنایی این شاعر بزرگ با عرفان و عشق و منظومه¬های بزرگانی چون نظامی او را بر آن داشته تا به داستان سرایی منظوم روی آورد و مثنوی بزرگ هفت اور...

استفاده از صناعات ادبی از اساسی ترین ابزارهای شاعران برای بیان مقصود است و یکی از مهمترین صنایع ادبی، تلمیح است. شاعر با استفاده از تلمیح و اکتفا کردن به یکی دو واژه که نشانه وسعت اطلاّعات و غنای فرهنگی خود اوست به خلق مضامین دست می زند و تداعی معانی ایجاد می کند و بر لطف و عمق شعر خویش می افزاید. نظامی گنجه ای در «خمسه یا پنج گنج» خود به مناسبت های گوناگون با آرایه تلمیح کلام خود را مزّین کرده ...