این نوشتار به معرفی بخشی از ادبیات دینی هندویی معروف به ادبیات پورانه­ای می­پردازد که خود حجم قابل توجهی از متون دینی هندو را تشکیل می­دهد. ادبیات پورانه­ای در یک تقسیم­بندی شامل دو بخش اصلی است که هر کدام پورانه­های مختلفی را در بر می­گیرد: 1. مهاپورانه­ها یا پورانه­های بزرگ؛ 2. اوپه پورانه­ها یا پورانه­های کوچک. واژه «پورانه» به معنی «کهن» و «باستان» است و ادعای فرقه­های هندویی بر این است که ...

کندوکاوهای یونگ، روانشناس اتریشی، در قلمرو روان آدمی و یافته های وی در زمینه­ی اساطیر، دستمایه­ی بسیاری از پژوهندگان در بررسی آثار ادبی قرار گرفته است. یونگ به خاطر توجّه عمیقی که به انسان در شبکه ی روابط اجتماعی و تاریخی­اش داشت، ساختار روان آدمی را در حوزه­ی حیات اجتماعی و در عرصه­ی تاریخ مورد بررسی و مطالعه­ی دقیق قرار داد و در نتیجه، بر دانش اسطوره­شناسی و روان­شناسی، تأثیر قابل ملاحظه­ای بر...

محور اصلی این نوشتار بررسی وضعیت متون ترجمه‌ای در گسترۀ علوم‌اجتماعی در جامعة ماست. فرض اولیۀ ما این است که متون علمی موجود، در‌حالی‌که نمودی از توسعۀ علمی هستند، می‌توانند منبعی برای توسعة علم و فرهنگ نیز باشند. یادآوری می‌کنیم که در این بحث تأکید ما بیشتر بر متون ترجمه‌ای است که مخاطب آنها اجتماع علمی و به‌ویژه فضای آموزشی دانشگاهی است. پس متونی که در این بررسی می‌گنجند با جهان آموزش و یادگیر...

در این پژوهش، 13 نمونه‌ مطالعاتی سفال مینایی موجود در موزه ملی ایران و حفاری‌های علمی ری و دژ الموت مطالعه شده است. هدف اصلی این پژوهش، شناخت مواد رنگزا در ترکیبات رنگ سیاه، کاربرد و جایگاه قرارگیری این رنگ در سطح لعاب در سفال‌ مینایی است. شناخت ساختار رنگ سیاه در لعاب مینایی، بر اساس سند کهن عرایس‌الجواهر، بخش دیگری از پژوهش را شامل می‌شود. برای دستیابی به اهداف پژوهش، نمونه‌ها با دستگاه م...

متون فارسی- عبری متونی هستند که زبان آن ها فارسی است، ولی به خط عبری به نگارش درآمده اند. این متون در جوامع عبرانی ساکن ایران قدیم تألیف شده اند. سابقه تألیف این متون به قرن سوم هجری و پیش از آغاز تألیف متون فارسی به خط عربی بازمی گردد. به این دلیل و دلایل دیگر مانند دوری جوامع عبرانی از جوامع مسلمان، زبان متون فارسی- عبری کهن تر از متون فارسی دیگر است و بسیاری از ویژگی های آوایی، صرفی و نحوی د...

بهره­گیری از متون کهن روایی فارسی در آموزش زبان، از یک سو زمینه­ی معرفی آثار برجسته­ی ادبی را به فارسی­آموزان فراهم می­کند و از سوی دیگر، به یادگیری و گسترش مهارت خوانداری در میان آنان کمک می­کند. با توجه به نیاز مدرسان آموزش مهارت مطلب خوانداری فارسی به متن­های متنوع مناسب، در این پژوهش کوشیده شد داستان­هایی از میان ادبیات کلاسیک انتخاب و سپس، ساده­سازی گردید و برای تسهیل و تسریع درک این متون،...

اندیشۀ مزدیسنا، بسان دیگر مکاتب دینی و فلسفی، جایگاه بسیار ویژه‌ای برای موضوع «جبر» و «اختیار» در نظر داشته است. با بررسی متون کهن برای شناخت این آیین که شامل ریگ ودا و اوستا و متون پهلوی است، می‌توان ردپای سه‌گونه تفکر را در پدیدآمدن دیدگاه مزدیسنا، دربارة نقش ارادة انسان درتاریخ و حدود آن تشخیص داد.  نخست نقش بغ دختان و ایزدان در رفتار و کردار انسان که بی‌شک تأثیرپذیرفته از اندیشه‌های پیش از ...

در متون عرفانی همچون دیگر متون، گاهی به عبارت یا کلمه‌ای بر می‌خوریم که با مراجعه به فرهنگ‌های لغت، امکان دریافت معنای مناسب برای آن وجود ندارد، همچنین گاهی مصحّحان متون عرفانی در خواندن متن و ارائۀ صورت مناسبی از یک واژه در می‌مانند و تصحیح قیاسی بر مبنای قواعد نحوی و بلاغی نیز راه به جایی نمی‌برد. در این مقاله، با توجه به خاستگاه اجتماعی عارفان و مخاطبان عمومی کتاب‌ها و مقالات عرفانی کوشیده‌ای...

در بیشتر فرهنگ‌های فارسی؛ اعمّ از فرهنگ‌های عمومی یا فرهنگ لغات و تعبیرات خاصّ یک اثر یا واژگان و اصطلاحات یک شاعر و نویسنده حتّی در شرح‌هایی که بر برخی از متون کهن نظم و نثر نوشته شده، ترکیب کنایی «از بن دندان» را به معنی «از صمیم دل، از دل و جان، و از روی میل و رغبت» معنی کرده‌اند؛ یعنی در حقیقت تنها به یک وجه از معنای آن توجّه داشته‌اند. از آن‌جا که این مفهوم با توجّه به بافت جمله و انسجام معنایی...

پذیرش این واقعیت که برخی از موارد سنّتی یا کهن الگویی موجود در متن،  باعث ایجاد پیوند آن متن با متون دیگر و نیز موجب ارتباط ذهن و جامعه می­شود و به ما کمک می­کند تا بتوانیم با بسط تصاویر ادبی، دایره مفهومی متن را وسعت ببخشیم. اسطوره­ها، سمبل­ها و کهن الگو­ها، همچنان‌که در پیوند با سایر اجزای کلام، بین اثر ادبی و خواننده، ارتباط برقرار می­کنند از چنان استقلالی برخوردارند که گاه ما را به روایت­های...