فسیر من وحی القرآن اثر فقیه نو اندیش شیعی، سید محمد حسین فضل الله، یکی از تفاسیر عقل گرایی معاصر است. عقلانی بودن و تحلیلی بودن از مهم ترین وجوه این تفسیر است. فضل الله نقد های عالمانه ای بر بسیاری از روایات تفسیری وارد آورده است، به گونه ای که نقدها و ملاحظات وی در این موارد، گاه به شش مورد می رسد. او بر نقد متن حدیث و سنجش حدیث با قرآن و حاکم گردانیدن قرآن بر حدیث تأکید دارد. وی مانند علامه ط...

چکیده برای بررسی متن قرآن و اثبات اینکه همین متن از زمان رسول خدا(ص) به ما رسیده است، ادلّة متنوّعی از سوی علمای مسلمان ارائه شده که برخی از این ادلّه نیاز به بررسی، تعدیل و شفّاف سازی دارند، از جملۀ این ادلّه، نظریّۀ تواتر متن قرآن است که به خوبی تبیین نشده است. اقوال علما در این مقوله بسیار متشتّت و گاهی نیز معارض یکدیگر است، در حالی که تواتر متن یکی از اساسی ترین ادلّه برای اثبات تاریخی بودن و سندیّ...

نحوه استفاده قرآن‎پژوهان از اسباب نزول، تأثیر مهمی در فهم آیات قرآن دارد. با مراجعه به آثار تفسیری و علوم قرآنی، شاهد طیف وسیعی از انواع مواجهه با اسباب نزول هستیم که درک و تبیین آن، مستلزم توجه به مبانی نظری است. این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی به دنبال گونه‎شناسی و نقد رویکردهای مبنایی به اسباب نزول است. رویکردهای مبنایی در مواجهه با روایات سبب نزول را می‌توان بر اساس میزان گرایش نسبی آن‌ها ب...

تفسیر نور الثقلین یکی از تفاسیر روایی است که در اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری نگاشته شده و یکی از مهمترین تفاسیری است که روایات اهل بیت (علیهم السلام) را که پیش از آن پراکنده بود، جمع آوری کرده است. حویزی مولف این تفسیر، توضیحی در باره ی آیه یا روایت و مطالب مربوط به آن ارائه نمی دهد، هر چند که روایات با هم ناسازگار باشند. خود مولف به این مطلب، در مقدمه تفسیر به آن اشاره دارد و نق...

اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی ، گنجینه ی گرانبهایی است که از پیشینیان به یادگار مانده است و نویسندگان و سخنوران بیشترین سهم را در حفظ و نگهداری آن داشته اند. این تحقیق اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی را در دیوان ملک الشعرای بهار مورد تحلیل و بررسی قرار داده است تا کیفیت بهره گیری بهار را از این عناصر مشخص کند. در این پژوهش پس از بیان کلیّات تحقیق ، توضیح و شرح مبانی نظری و مختصری از زندگانی بهار...

علامه مجلسی در بحارالانوار - کتاب «السماء و العالم» - به شرح و تفسیر متون احادیث پرداخته و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرده است. بیان‌هاى وی در ذیل روایات و آیات قرآن، قابل تأمل است. این پژوهش که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، انجام گرفته است، در صدد واکاوی روش‌ها و مبانی فقه‌الحدیثی مجلسی در کتاب «السماء و العالم» است. نتایج پژوهش، گویای این است که علامه در هر موضوع، ابتدا آیات قرآنى مرتبط با آن موضوع ...

یکی از منابع مهم و مطمئن برای دست یافتن به معا نی قرآن کریم، روایات تفسیری برجای مانده ازپیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) واوصیای گران قدرش (علیهم السلام) است که میراثی است ارزشمندو موردنیازهرمفسر . دراین روایات از روش تفسیرقرآن به قرآن، تفسیرقرآن به سنت وتفسیرقرآن باقواعد عقلی استفاده شده است . روایات تفسیری موجود به خاطر ضعف سند وگاه ضعف متن، بررسی سندی ودلالی را می طلبد . دراین نوشتار از2...

رسانه ها برای بازنمایی دشمن از متون اقناعی سنگین و بسته ای برای کوبیدن بر طبل نبرد گفتمانی استفاده می کنند. این نوع متون که از غلظت ایدئولوژیک بالایی برخوردار هستند به طور مستمر از استعاره هایی بهره می برند که ترسیم کننده انگاره های اسطوره ای مخوفی از دشمن می باشند؛ ضحاک زمان.

یکی از موضوعاتی که در حوزه فرهنگ اسلامی از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است، موضوع اسرائیلیات است. گروهی از عالمان متعصّب و دانشمندان آشنا به احکام و معارف تورات و انجیل، به‏ویژه آنان که در ظاهر به آیین اسلام گرویده، بسیاری از روایات خرافی را وارد کتب حدیثی و تفسیر ی کرده اند. از جمله تفاسیری که این روایات وارد آن شده است؛ تفسیر منهج الصادقین فی الزم المخالفین است که توسط ملا فتح الله کاشانی به تح...

دانش اسباب نزول از کهن‌ترین مباحث علوم قرآنی و مرتبط با فهم قرآن است. در دورۀ معاصر علی‌رغم تداوم آرای گذشتگان نزد قرآن‌شناسان کلاسیک، در قریب به تمام مباحث این علم تغییر و تحوّلاتی مشاهده می‌شود. مطالعۀ حاضر با روش‌توصیفی ـ تحلیلی به بررسی رویکردهای قرآن‌شناسان و تحوّل دیدگاه‌های آنها در این حوزه می‌پردازد. بررسی انجام‌شده نشان می‌دهد که تداوم دیدگاه گذشتگان در دورۀ معاصر نتیجۀ عواملی ه...