حیات پیشادنیای انسان که بعضی آیات قرآن به آن اشاره و تعداد زیادی از روایات با تعبیر عالم ارواح و ذر بر آن تأکید کرده‌اند، به علت ارتباط وثیق با مسائل بنیادینی همچون سرشت و سرنوشت، معرفت فطری، جبر و اختیار، عدل الهی در نظام اندیشه دینی جایگاهی ویژه دارد. تأکید متون دینی و ابهامات و پیچیدگی‌های این مقطع از حیات انسان از سویی و تعارض ظاهر برخی نصوص این باب با یکدیگر و نیز تعارض با مبانی عقلی از سو...

در مباحث معناشناسی قرآن کریم، سیاق به عنوان قرینه اصیل کلامی اهمیت ویژه ای دارد، که در آن، معنا از طریق قرینه های لفظی، حالی و عقلی به دست می آید. شیخ ابوالفتوح رازی در فهم معنای آیات در تفسیر روض الجنان، به پدیده سیاق در انواع مختلفش اهمیت قائل شده است، در نوع لفظی سیاق به انواع متصل آن که شامل قرینه های مقدم، مؤخر و مکتنف بوده و سیاق منفصل(قرآن به قرآن) پرداخته، هم چنین به سیاق حالی و سبب نزو...

هر نظریه و دیدگاه علمی و از جمله نظریه های آسیب شناسی روانی و روش های روان درمانی بر پیش فرض های معین فلسفی و فرهنگی خاصی تکیه دارد. طراحی و مدل سازی و ارائه نظریه های علمی متناسب با فرهنگ بومی و در راستای بومی سازی علم نیازمند کاوش در مبانی معرفت شناختی و انسان شناختی آثار دانشمندان هر سرزمین می باشد. در همین راستا و به منظور تعیین مبانی آسیب شناختی روانی و روان درمانی، در این پژوهش با استفاده...

توجه به مبانی اخلاق برای دست‌یابی و شناخت دستورالعمل‌های معین رفتار انسانی، یکی از ضروریات حوزه نظری اخلاق است. مبانی معرفت‌شناسی از جمله مبانی مطرح در حوزه فرااخلاق است که به تعیین ملاک‌های کلی در شناخت احکام و گزاره‌های اخلاقی پرداخته، منابع و راه‌های معرفتی را می‌کاود و ارزش‌گذاری می‌کند. این مقاله در صدد است با تکیه بر اندیشه‌های کلامی سید مرتضی، مبانی معرفت‌شناسی اخلاق را شناخته، میزان...

تبیین روشن و صحیح عقاید، تنظیم معقول و منطقی آموزه‌های اعتقادی و اثبات آنها برای مخاطب از وظایف اصلی متکلمان است. حر عاملی، متکلم اخبارگرای مکتب اصفهان، در آثار کلامی خود از روش‌های متعددی در این سه مقام بهره برده است. در این پژوهش با مرور تمام آثار کلامی وی روش‌هایی را که او در این سه مقام استفاده کرده استخراج و استقصا کرده‌ایم. حر عاملی در مقام تبیین از روش‌هایی همچون تعریف مفردات، ذکر مبانی،...

زندگی سیاسی در جامعه دینی هم نیازمند داشتن بنیان‌های عقلی و دینی و هم نیازمند احکام و جزئیاتی است که رفتارهای سیاسی را در درون یک نظم سیاسی قاعده‌مند می‌کند. نیازمندی اوّلی را فلسفه سیاسی و نیازمندی دوم را فقه سیاسی پوشش می‌دهد. فلسفه سیاسیِ تولید شده در فرهنگ اسلامی، عهده‌دار هویت، دوام و بقا و رشد و تعالی زندگی سیاسی می‌باشد و فقه سیاسی نقش مؤثری در سامان‌دهی زندگی سیاسی و ابتنای آن بر عدالت دا...

امامت ائمه دوازده‌گانه از باورهای اصلی شیعه امامیه است. این عقیده مستند به مبانی عقلی،‌‌ آیات و روایات است. در این میان برخی علمای شیعه با استناد به روایاتی اندک به تاویل آیه «إ‌ِنَّ عِدَّهَ الشُّهُور‌ِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْرا ...» پرداخته‌اند تا برای اثبات دوازده‌گانه بودن امامان شیعه استفاده نمایند. آنان «سال» را به رسول خدا’، «شهور اثنا عشر» را به ائمه دوازده‌گانه و «اربعه حرم» را به چهار امامی که نامشا...

شیخ حر عاملی (1104- 1033ق) به عنوان یکی از بزرگان عرصه ی علم و فقاهت شیعه، در نسخه ای خطی تحت عنوان «خلق الکافر و الغرض منه» که به زیور طبع آراسته نشده، اختصاصاً به موضوع خلقت کافر پرداخته و تلاش نموده تا به این پرسش پاسخ دهد که چرا خداوند کافر را درحالی که اوصاف او در علمش معلوم بود، آفرید، مهلت داد و بر مؤمنین مسلط ساخت؟ این در حالی است که بعضی از معارف قرآن و حدیث مانند طینت خاص، قضا و قدر، م...

بررسی نقش ارزش های اخلاقی به عنوان یکی از عناصر شکل دهنده قواعد حقوق خانواده موضوع اصلی این مقاله است. این تحقیق بر آن است تا با بیان مفهوم ارزش های اخلاقی، مبانی حقوق اسلامی و راه های کشف علل و مبانی حقوق اسلامی به ارزش های اخلاقی به عنوان یکی از مبانی حقوق اسلامی و به ویژه، حقوق خانواده بپردازد. در این راستا سه مورد علقه زوجیت، مهریه و نفقه درنظر گرفته شده است. اراده ی خداوند مبنای حقوق اسلام...