بی تردید، احادیث گنجینه گرانسنگ در میان منابع معرفتی اندیشه اسلامی است. با توجه به آسیب‌پذیر بودن این احادیث؛ محدثان از دیر باز بر این باور بوده‌اند که استفاده از این گنجینه پربها، نیازمند طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب‌هاست تا حدیث‌پژوه بتواند نسبت به زدودن پیامدهای نامطلوب آن در حوزه فهم حدیث اقدام نماید. «تصحیف» به معنای تغییر یافتن بخشی از حدیث به کلمه یا عبارت دیگر، یکی از این ...

تناسب معجزه‌ی هر پیامبر با حرفه و هنر رایج در عصرش، مبحثی شناخته شده میان دانشمندان است. این مضمون به طور مسند، اولین بار از امام هادی(ع) نقل شده است. اما به دلایلی که در متن خواهد آمد، به امام رضا(ع) نسبت داده شده است. سند این خبر ضعیف است؛ در نتیجه، بررسی مضمون آن ضروری است. در این خبر، راوی ابتدا از دلیل تفاوت‌ معجزات پیامبران می‌پرسد و امام(ع) تناسب معجزه‌ی هر پیامبر با فن رایج در عصر وی ...

نوشتة حاضر به معرفی آراء و اندیشة اشلایرماخر در علم هرمنوتیک می پردازد. علم هرمنوتیک تا پیش از قرن هیجدهم به سیاق تبار یونانی اش در خدمت تفسیر متن مقدس قرار داشت و با استفاده از شیوة معانی بیان و نقادی به همراه قواعد زبان شناختی و دستوری به فهم مدلول متن مقدس می پرداخت. اما اشلایرماخر در اویل قرن نوزدهم هرمنوتیک را به عنوان فن عام تفسیر از محدودة متن مقدس خارج و آن را در فهم هر متنی به کار گرفت...

آدمی به عنوان موجودی فهیم، مدام با موضوع فهم سر و کار دارد و هر کُنش و واکنشش همراه با فهم است. این هماره­گی و اهمیّتِ فهم، باعث شده که اندیشمندان، از دیر باز در پی شناختِ ساختار و راه­های نیل به فهمِ درست باشند. آگوستین به­عنوان یک قدّیس اثرگذار مسیحی در طلیعۀ قرون وسطی و مولانا به­عنوان عارف و اندیشمند مسلمانِ اواخرِ این دوران، چنین­اند. یکی از قواعد هرمنوتیکِ ایشان اعتقاد به تأثیرِ عواملِ وجودی در فهم ...

   کتاب کافی، به دلیل اعتبار و وثاقت مؤلف، و قدمت کتاب و نزدیکی به زمان حضور ائمه(ع)، از زمان تألیف، مورد توجه علما و محدثان امامی قرار گرفت و در طول تاریخ حدیث شیعه بر روایات آن شروح متعددی نگاشته شد، اما در این بین، به شروح خودِ کلینی بر برخی روایات کتابش کمتر توجه شده است. کلینی علاوه بر طبقه‌بندی بدیع احادیث، به شرح و تبیین برخی از  احادیث پرداخت وتلاش نمود تا مشکلات اخبار را حل کند. بهره گی...

حدیث «انّ الله خلق آدم علی صورته»، ازجمله مستندات صوفیّه و عرفا است؛ چنانکه بارها مورد استناد مدوّن اصلی عرفان نظری، یعنی «ابن عربی» قرار گرفته است. او در مهمترین اثر خویش، یعنی «الفتوحات المکیّه» تلاش کرده تا این روایت را هماهنگ با نظریه‌ی وحدت وجود نشان دهد؛ ازاین رو آن را در موضوعاتِ گوناگونِ مربوط به نظریه‌ی مزبور مطرح کرده است. ابن عربی قائل است که ضمیر«ها» در «صورته» به خداوند برمی‌گردد؛ به همی...

منطق فهم دین دانشی است متشکل از یکسری مبانی، منابع و روشهایی که در فهم دینباید بدان توجه نمود و دانشمندان و عالمان اسلامی از زمان های گذشته تا به زمان معاصر بدان توجه داشته و در کتاب های خود به تبیین آن پرداخته اند مرحوم شهید صدر نیز برای فهم دین مبانی، منابع و روش هایی را بیان نموده اند که برخی از آنها مشترک با مبانی و منابع و روشهایی است که اندیشمندان مسلمان برای فهم دین بیان نموده اند مانند ...

بررسی وتحقیق در شیو ه های آموزشی مسلمانان از مباحث مهم تاریخ آموزش و پرورشدر اسلام است ؛ زیرا فهم فراز و فرود تعلیم و تربیت در سرزمین های اسلامی و کشف رازو رمز زایایی و ایستایی آن تا حدود زیادی در گرو تحلیل این شیو ه هاست. قرائت یکی ازشیوه های اصلی آموزش در مؤسسات آموزشی سرزمین های اسلامی بودکه هر چند درابتدای به کارگیری آن در علم حدیث به عنوان یکی از راه های دریافت حدیث با مخالفتگروهی از محدثا...

هربرت هارت با رویکردی هرمنوتیک از قواعد حقوقی، بر این نظر است که برای فهم نظام حقوقی بایستی به تحلیل درون‌گرا و معناشناختی قواعد حقوقی پرداخت. از‌این‌رو، وی نظریۀ تفکیک قواعد اولیه و ثانویه را ارائه می‌دهد که به شناخت سیستم حقوقی کمک می‌کند. در نظر وی، نظام حقوق بین‌الملل با توجه به ساختار جامعۀ بین‌المللی و فقدان قواعد ثانویه در این نظام که از آن به‌منزلۀ مصداقی از یک نظام حقوقی خاص و منحصر‌به...