هجوم مغولان در سال 614 ق/1217م. به غرب و حضور پر رنگ آن ها در مسند حکومت ایران، آثار و پیامدهای فراوانی را به جای گذاشت که برخی از آن ها تا زمان حاضر هم قابل احصاء و پیگیری است. تأثیری که مغولان در ایجاد باورهای فرهنگی جدید در بین مردم ایران گذاشتند، از جمله تأثیری که در ایجاد روحیه ملی گرایی و رهایی از نفوذ معنوی خلافت بغداد، بر جای گذاشتند، غیر قابل انکار است. از طرفی ورود اقوام نیمه وحشی مغو...

با ورود صنعت چاپ به ایران در دوره قاجار و پس از گسترش کارگاه‌های چاپ مستقل از چاپخانه دربار، امکان نشر کتاب و دسترسی توده های مردم به ویژه کودکان به آن فراهم شد. چاپخانه ها کتاب هایی را برای کودکان منتشر می کردند؛ در این میان قصه خاله سوسکه که در مکتب خانه ها خوانده می شد جایگاه ویژه ای دارد به طوری که از نظر مردم شناختی ویژگی های فرهنگی آن دوره را به تصویر کشیده است؛ چندین بار مصور و چاپ شده ا...

فرهنگ شفاهی بخش عظیمی از هویت ملّی هر منطقه و کشوری را در برگرفته است. درنتیجه پاسداشت این میراث ارزشمند و سنّتی بر هر فرد از آحاد آن ملّت واجب است، زیرا هیچ ملّتی نمی­تواند در دراز مدت، بدون تکیه بر پایه و شالوده­ ی فرهنگ ملی به راه خود ادامه دهد. چرا که فرهنگ عامیانه­ ی هر منطقه نمایانگر احساسات، علایق، نیازها و تحولات فکری مردم آن منطقه است، و به شرح احوال آنچه که بدان افتخار کرده ­اند یا دوستش ...

قصه های عامیانه همچون اسطوره ها و داستان های رمزی قابلیت زیادی برای رمزگشایی دارند. حاتم نامه ها که در حدود قرن دهم و یازدهم در ایران رواج داشته اند نیز از قصه های عامیانه اند و بخشی از آنها، روایت «حمام بادگرد» است که گذر قهرمان را از دهلیز حمام و ورود وی به دنیای ناخودآگاهی، در بر می گیرد. در این جستار این روایت با رویکردی روان شناختی- اسطوره شناختی و از نظرگاه جوزف کمپبل و کارل گوستاو یونگ ت...

قصه های عامیانه همچون اسطوره ها و داستان های رمزی قابلیت زیادی برای رمزگشایی دارند. حاتم نامه ها که در حدود قرن دهم و یازدهم در ایران رواج داشته اند نیز از قصه های عامیانه اند و بخشی از آنها، روایت «حمام بادگرد» است که گذر قهرمان را از دهلیز حمام و ورود وی به دنیای ناخودآگاهی، در بر می گیرد. در این جستار این روایت با رویکردی روان شناختی- اسطوره شناختی و از نظرگاه جوزف کمپبل و کارل گوستاو یونگ ت...

  این مقاله پس از بیان اهمیت و لزوم مطالعه ،ثبت و ضبط بازی ها و نمایشهای بومی و سنتی، به ورزا جنگ(verza jang) در استان گیلان می پردازد. به نظر می رسد به تناسب پیشرفت های تکنولوژی بازیها و نمایش های سنتی نقش کمتری در زندگی روزمره ایفا می کنن.در این مقاله پیشینه تاریخی جنگ انداختن گاوهای نر، انواع ورزاهای معروف،ارتباط ورزا جنگ با نهادهای اجتماعی و نیز ورزا جنگ در آیینه باورداشتها ، فرهنگ عامیانه...

در این مقاله سروده های ایرانی را به دو دستة کلی تقسیم کرده ایم: سروده هایی که مبتنی بر سنتی شفاهی و قدیم بوده اند، و دیگر سروده هایی که به دنبال شکل گیری شعر عروضی فارسی متأثر از شعر عرب پدید آمده اند. دستة نخست را سروده های شفاهی و دستة دوم را سروده های مکتوب نام نهادیم و پس از شرح مختصری دربارة اقوال ایزدی ها و کلامات یارسان، به عنوان دو نمونه از سروده های شفاهی ایرانی، به مقایسة آنها از حیث ...

ایزدبانوان ایرانی همچون آناهیتا به دلیل حضور پرقدرت خود در ادوار تاریخی کهن و همچنین دنیای اساطیری و نیز با داشتن بن مایه هایی از کهن الگوی مادر کبیر توانسته اند در عرصه های مختلف ذهن بشری به حیات خویش ادامه دهند. افسانه های عامیانه ایرانی که برگرفته از ذهن ناخودآگاه مردم هستند، بستر بسیار مناسبی برای ادامه حیات ایزد بانوان ایرانی در طول تاریخ شده اند، به طوری که با تحلیل این افسانه ها می توان ...

چکیده: ضرب المثل ها شاخه ای از ادبیات عامیانه هستند که با مطالعه ی آن ها می توان به بسیاری از آداب و رسوم، عقاید و باورهای یک قوم دست یافت. یکی از مسائل قابل توجه که در ضرب المثل ها به آن پرداخته شده، جایگاه زن است. زن در غالب امثال فارسی با صفاتی چون بی وفایی، خیانت، مکّاری، دورویی، جادوگری و ... معرفی شده است. البته ضرب المثل هایی نیز وجود دارد که در آن ها زن تحسین و ستایش می شود امّا تعدا...