قلمرو خان نشین ایروان(1160-1244ق./1747-1828م.)، در قرن سیزدهم هجری شاهد جنگ ها و قشون کشی از دو سوی مرزهای شمالی و جنوبی از طرف دول روسیه تزاری و ایران قاجاریه بود. خان نشین مذکور به سبب موقعیت جغرافیای خاص و  قرار داشتن در همجواری دولت های ایران و عثمانی مورد توجه دولت روسیه تزاری قرار گرفت. وجود گروه قومی اقلیت ارامنه مسیحی زمینه مداخله را به بهانه حمایت از عیسویان به روس ها در زمان خانی محمد...

دهه های نهائی قرن سیزدهم هجری ، شاهد جریانهای فکری و اجتماعی تشکلهای متعددی در جهت تجدید فکر دینی و اصلاحات اجتماعی بود. یکی از این نهضت های فرهنگی – اجتماعی ، تجمع « اصحاب سراچه » در خراسان به همراهی حاج میرزا حبیب خراسانی ، خدیو گیلانی ، فاضل خراسانی ، صید علی خان درگزی ، رئیس الطلاب سبزواری و یاران ایشان بود. اصحاب سراچه ، عموماً از طبقه عالمان و نخبگان فرهنگی مقیم خراسان بودند و در چهار چوبه...

منطقه ¬¬¬¬ی آذربایجان در تکوین اندیشه های روشنفکری و انقلابی پیش از مشروطه و هم چنین در پیروزی انقلاب مشروطه نقش تاریخی داشته است . تبریز مهم ترین شهر آذربایجان محسوب می شد که مقر ولیعهد قاجار بود ؛ بعد از تبریز ، اردبیل مهم ترین شهر آذربایجان به حساب می آمد و در انقلاب مشروطه هم سهم به سزایی داشت و مجاورت اردبیل به تبریز و رشت در تحولات آن تاثیر داشته است . مهم ترین اتفاقی که در اردبیل در اوای...

کودتای سوم اسفند 1299 ش در نوع خود صفحه جدیدی در تاریخ ایران گشود. سید ضیاء الدین طباطبایی و رضاخاان میرپنج رهبران ایرانی کودتا برای مدت کوتاهی باهم همکاری داشتند اما به زودی در دوره زمامداری کابینه سید ضیاء به پایان رسید و رضاخان یکه تاز مدیریت کودتا گشت. وی در مقام وزارت جنگ باقی ماند و با تشکیل قشون جدید موفق شد به چهره شاخص سیاسی –نظامی کشور تبدیل شود و با سرکوب کلنل محمد تقی خان پسیان ماژو...

خان احمد خان گیلانی(943-1000 هـق)آخرین حاکم حکومت آل کیا در گیلان است که در سال1000 هـق بنا به دلایل سیاسی، اقتصادی و مذهبی به وسیله شاه عباس یکم ساقط شد. برخورد مورّخان عصر صفوی با حکومت آل کیا در سه مقطع قابل بررسی است. در مقطع اول به پاس پناهنده شدن اسماعیل میرزا به گیلان، با احترام از آل کیا یاد می کنند. در مقطع دوم که مصادف با حکومت شاه طهماسب بود، به دلیل بروز برخی اختلافات بین طهماسب و خا...

اگر نگاهی اجمالی بر اوضاع کشور در زمان ناصرالدین شاه قاجار داشته باشیم.می توان با تصور شرایط موجود عمق اهمیت اصلاحات و یا عمق فاجعه موانع اصلاحات را در کشور به خوبی درک نمود. با توجه به آنکه اشخاص متعددی در دوران ناصرالدین شاه اقدام به اصلاحاتی در کشور نموده اند،اما موضوع مورد بحث دراین پایان نامه،بررسی شرایط و اصلاحات از زمان صدارت میرزاحسین خان سپهسالار تا آخر دوران ناصرالدین شاه می باشد.که ...

مقاله حاضر، به چند نکته مهم در زمینه تشکیل حکومت صفوی می پردازد. ابتدا علل ورود اسماعیل میرزای صفوی به گیلان و انتخاب این منطقه به عنوان پناهگاهی برای رهایی از دست آق قوینلوها بررسی می شود. سپس به سیاست حاکم محلی گیلان؛ یعنی میرزا علی کیا در حمایت از اسماعیل میرزا و همراهانش پرداخته می شود. سرانجام، علل قیام و خروج اسماعیل میرزا از گیلان بررسی و تحلیل می گردد. در این پژوهش با استناد به منابع عص...

نهضت جنگل به رهبری کوچک خان جنگلی در سال های 1914 م/ 1333 ق تا 1921 م/ 1340 ق در گیلان شکل گرفت. نهضت جنگل از نظر سیاسی ادامه دهنده نهضت مشروطیت و طولانی ترین نهضت تاریخ معاصر ایران است. هدف نهضت جنگل مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی بخصوص اخراج نیروهای روس و انگلیس بود که از دیرباز سایه شوم خود را بر کشور گسترده بودند. در این میان با روسیه به علت همجواری روابطی، هر چند متضاد گاه در جنگ ...

رمان های تاریخی فارسی به تأثیر از رشد آگاهی ملّی و تشکیل دولت های ملی متعاقب انقلاب فرانسه در اروپا و جنبش مشروطه در ایران پدید آمد که موضوع آن ها بازسازی حوادث گذشته و شخصیت های تاریخی بود. نویسندگانی چون محمد باقر میرزا خسروی، شیخ موسی نثری، عبدالحسین صنعتی زاده کرمانی و محمد حسن خان بدیع رمان هایی به نام شمس و طغرا، عشق و سلطنت، دام گستران و داستان باستان از سال (1284-1300 ش) نوشتند که هدفشا...