آموزة حقیقت و رقیقت آموزه ای برهانی ـ عرفانی است که صدرا آن را با مطالعات میان رشته ای و تعمق در برخی متون کلیدی دینی به دست آورده و سپس، با کاربردی وسیع در تجزیه و تحلیل های مختلف فلسفی، آن را در تفسیر سایر متون دینی نیز استخدام کرده است تا با آن فهمی درست و به دور از تنزیه صِرف و تشبیه محض در الهیات فلسفی و جهان بینی عقلانی ارائه دهد. بر اساس این آموزه، حداقل دو طبقة کلی برای موجودات قابل تصوی...

بحار الانوار مهم ترین و مفصل ترین تألیف علامه مجلسی و از مهم ترین و گسترده ترین جوامع حدیثی شیعه است. تعلیقات علامه طباطبایی که نماینده تفکر فلسفی حکمت متعالیه در دوره معاصر است، به طور عمده مشتمل بر نقد دیدگاه های علامه مجلسی است. بررسی تحقیقی و تفصیلی تر این تعلیقه ها، ضمن آنکه تلاشی در جهت تقویت و احیای سنت تعلیقه نویسی و نگاه انتقادی به میراث گذشته محسوب می شود، می تواند گامی مؤثر در شناسای...

در پاسخ به این پرسش که «متن، معنای خود را از کجا می گیرد؟» سه نظر مطرح است: استقلال معنا از نیّت مؤلّف و تعلق آن به ساختار متن یا ذهن مخاطب; وابستگی تمام عیار معنای متن به نیّت مؤلّف و بالاخره، وابستگی معنای متن به نیت مؤلّف در عین استقلال آن. در این مقاله صحت دیدگاه سوم به اثبات رسیده است و معنای متن، متعیّن و همان نیت مؤلّف است که مفسّر باید برای رسیدن به آن، از طریق متن، با ضابطه مشخص تلاش کند. با ع...

میان هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی، به ویژه نظریه های معطوف به خواننده پیوندی ضروری وجود دارد. این پیوند در رویکرد پدیدارشناسانه هرمنوتیک فلسفی و تبار پدیدارشناسانه این نظریه ها ریشه دارد. از این منظر، هرمنوتیک فلسفی، درواقع فلسفه ای هستی شناسانه در باب تفسیر متن است. وجه فلسفی هرمنوتیک فلسفی در «وجودی بودن» آن است و وجودی که گادامر و ریکور از آن می گویند، وجودی تفسیرشده است؛ به این اعتبار، تفسیر...

تحولات مهم در تاریخ فلسفة علم در قرن بیستم عبارت اند از : گفتمان اول: پوزیتویسم و استقراگرایی، گفتمان دوم: ابطال گرایی کارل پوپر و برنامه پژوهشی لاکاتوش، گفتمان سوم: ساختارگرایی و نسبیت گرایی تامس کوهن و گفتمان چهارم: هرمنوتیک با چیره شدن هرمنوتیک بر عرصة فلسفة علم، تحوّل اساسی در زمینة روش شناسی صورت گرفت. انواع هرمنوتیک را می توان از دو دیدگاه طبقه بندی کرد : الف) از دیدگاه کاربرد آن ب) از ...

آدمی به عنوان موجودی فهیم، مدام با موضوع فهم سر و کار دارد و هر کُنش و واکنشش همراه با فهم است. این هماره­گی و اهمیّتِ فهم، باعث شده که اندیشمندان، از دیر باز در پی شناختِ ساختار و راه­های نیل به فهمِ درست باشند. آگوستین به­عنوان یک قدّیس اثرگذار مسیحی در طلیعۀ قرون وسطی و مولانا به­عنوان عارف و اندیشمند مسلمانِ اواخرِ این دوران، چنین­اند. یکی از قواعد هرمنوتیکِ ایشان اعتقاد به تأثیرِ عواملِ وجودی در فهم ...