هویت اسلام و مسلمان، نسل به نسل دائما در حال بازشناسی و بازتعریف است، تا در جهانی که هر روز بر پیچیدگی آن افزوده می شود، فهم منسجمی از آن ارائه شود. این تلاش­های وسیع، نتیجة جهان بینی­ها یا متاثر از مفاهیم و هویت­های متعدد دیگر اعم از دینی و ایدئولوژیکی است. آن­ها فقط بر تحولات درونی اسلام مبتنی نیستند، بلکه ثمرة تعامل روندهای دو جانبة درونی/ برونی­ای هستند که به بهترین وجه در سیلان میان مقیاس ...

یکی از بزرگان علم و ادب و حکمت پژوهان در مورد تعامل فرهنگ و تمدن یونان و اسلام چنین گفته است: پس از برخورد فلسفه یونانی با عالم اسلام، حیات عقلانی و روحانی در چهار جریان فرهنگی و عقیدتی در جهان اسلام تبلور یافت. فلسفه مشائی، حکمت اشراقی، کلام، تصوف و عرفان، بازگشت این چهار جریان در موضوع شناخت و معرفت به دو مسأله اساسی برمی گردد است. یکی از تدلال و نظر و دیگری ریاضت و تزکیه و مجاهدت نفسانی. به ...

موضوع عقل، تعریف، ماهیّت و کارکرد آن در وجود انسان و جایگاهش در معارف بشری از مهمترین موضوعات دانش فلسفه است. فلسفة یونانی از طریق مدارسی چون جندی شاپور و ... به جهان اسلام راه یافت و موافقت ها و مخالفت هایی را در جهان اسلام برانگیخت. صوفیّان را باید از مخالفان یا منتقدان خرد فلسفی دانست. انتقادهای آنان در متون عرفانی اعم از نظم یا نثر به ویژه از قرن پنجم و ششم به بعد فزونی گرفت. به نظر می رسد صو...

فلسفه اسلامی و تاریخ آن از دیرباز مورد توجه و از زمره علائق شرق شناسان، مورخان و اندیشمندان غربی و نویسندگان مسلمان بودهاست. در مقدمه رساله حاضر مختصات عام تلقی این مورخان و اندیشمندان از فلسفه اسلامی مورد بررسی قرار گرفتهاست. بر این اساس به دو خطای پدیدآمده در این تلقیها اشاره شدهاست. خطای نخست اینکه، تصور میشود حیات فلسفه اسلامی با ابنرشد پایان پذیرفته است. دومین خطا که آگاهانه یا ناآگاهانه ر...

در این مقاله به معرفی دیدگاه‌های محمد آرکون (1928-2010) دربارۀ ادب، جامعه‌ی مدنی و سکولاریزم می‌پردازیم. ما با پیگیری تأملات مربوط «ادب»، که الهام‌بخش آرکون در بازاندیشی در میراث اسلامی شده است، نشان می‌دهیم که او چگونه تأثیر فلسفه هم در الهیات و هم در پژوهش‌های دانشگاهی را از نو مورد بررسی قرار داده است. در این مقاله امیدهای آرکون را برای ایجاد تربیت فکری نوآورانه به نمایش خواهیم گذاشت، که سرا...

مقاله‏ حاضر گزارش مختصری از تصورات مسلمانان از غرب و غربیان از آغاز تا دوره‏ی عثمانی، با تکیه بر گزارش‏های جهان‏گردان و جغرافیادانان مسلمان است. این مقاله از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول به بررسی گزارش‏ها و آگاهی‏های مسلمانانِ مشرق زمین از اروپا و جهان مسیحی می‏پردازد و بخش دوم به گزارش‏های مسلمانان اندلس از آنها. امید است که مقاله‏ حاضر که شرحی است از تاریخچه‏ی غرب‏شناسی مسلمانان، گامی باشد در...

اسلام یک دین تمدنی و شهری است. بارزترین تأکید تاریخی بر شهری بودن اسلام، اقدام رسول خدا(ص) در نخستین سال هجرت برای پیاده کردن طرح جامع شهر یثرب بود. در حقیقت اسلام برای تحقیق اهداف اجتماعی و دینی خویش به شهر نیاز داشت. تاریخ اسلام سرشار است از مأموریت سکونت شهروندان و اقطاع اراضی و مرابطه (مرزبانی) در سرحدات کشور اسلامی که به تدریج به شهر تبدیل شدند. دو عاصمه عظیم اسلام بغداد و قرطبه اولی در شر...

چکیده ندارد.

روش‏شناسی یک علم ابزاری است که به اعتبار شرایط امکان آن، از دو جهت محدودیت دارد: 1. نسبت با نوع معرفت‏شناسی؛ 2. نسبت با ماهیت موضوع. بنابراین، می توان گفت که معرفت شناسی ها، جهان بینی ها و، به طور کلی، نظام دانایی در هر تمدنی، مبنای روش اندیشه و زندگی یک قوم به طور عام، و زندگی سیاسی آنان به طور خاص، را تشکیل می دهند. دانش سیاسی دوره میانه اسلام نیز از نظام معرفتی ویژه‏ای پیروی می‏کند و البته ...

این مقاله تلاش دارد با بررسی شرایط و ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورهای اسلامی، موقعیت کلی این کشورها را در مرزبندی شمال- جنوب مشخص سازد. مقاله برای این منظور طیف متنوعی از معیارهای توسعه ای را برای تشریح وضعیت توسعه ای بلوک کشورهای اسلامی به کارمی گیرد و آستانه های مشخصی را برای ترسیم مرزبندی شمال و جنوب مدنظرقرارمی دهد. این معیارها، امکان انجام مقایسه های منظم و منطقی در داخل بلوک کش...