عده ای بر این باورند که سیره سیاسی معصومین، متناقض بوده و بین آرمان گرایی و واقع گرایی در نوسان است. چرا که در سیره ایشان، مواردی دیده می شود که به هیچ وجه حاضر به نادیده گرفتن ایده آلها، ارزشها، احکام و قوانین شریعت نبوده اند به طوری که گاهی به قیمت تضعیف قدرت و حکومت، تمام می شد. و از طرف دیگر نمونه هایی یافت می شود که ایشان به خاطر حفظ حکومت، موجودیت و اقتدار امت اسلامی، از ایده آلها، چشم پو...

نظر به اینکه علم بودن یک علم مرهون انسجام مسائل و انسجام مسائل در گرو عاملی وحدت آفرین است؛ اغلب حکما این عامل وحدت آفرین را موضوع علم می خوانند. پرسش اصلی مقاله حاضر تبیین رابطه موضوع و مسائل فلسفی طبق دیدگاه ابن سینا و ملاصدراست. چنان که در منطق آمده، موضوع هر علم چیزی است که در آن علم از عوارض ذاتی آن بحث می شود؛ به تعبیر دیگر محمولات هرعلم و مسائل آن از عوارض ذاتی آن است، لذا بین موضوع هر ع...

دشمنان فلسفه دو دسته اند: سیاست مداران مدافع وضع موجود و سوفسطاییان مدافع درک همگانی. اکنون گروهی از سوفسطاییان طرفدار سنت و سیاست اند و گروهی به نام فلسفه ضد فلسفه را ترویج می کنند. در عالم اسلام مخالفت فقیهان و متکلمان با فلسفه منجر به سازگاری بیشتر فلسفه با اسلام شد. در غرب علم گرایان با بی مهری به فلسفه نگریسته و آن را امری بی فایده می خوانند حال آنکه ریشه خودشان و تمدن امروز در فلسفه جدید ...

اهتمامِ اصلیِ من در این نوشتار، البته هم راستا با بررسیِ گام به گامِ کتاب «مباحثِ معرفت شناختی در فلسفۀ اسلامی»، آن خواهد بود که نشان دهم چگونه می توان «علم حضوری» را، پیش از هر چیز، به مثابه نوعی مسئله و نه به مثابه پاسخی همیشه در دسترس پیش گذاشت. این گونه، چه بسا شماری از «گسست» ها و «تقابل» هایی اغلب مفروض و دست ناخورده، دست کم، از نو به بررسی گذاشته شوند؛ «گسست» ها و «تقابل» هایی که باقی ماندۀ س...

مفهوم سیاست از جنجالی ترین و پیچیده ترین مفاهیم کلیدی در علوم انسانی است که اندیشمندان علوم سیاسی در مورد آن اجماع نظر ندارند مهم ترین دلیل آن، وجود ابهام در محتوا و مؤلفه ها و پیش فرض های آن است، زیرا علم سیاست از زیر مجموعه های علوم انسانی است که همواره با پیش فرض های خاصی قرین است و لذا هرگونه بحث از اصول و مبانی علم سیاست مسبوق به نظریه و اعتقادات است، از این رو تفکیک دانش سیاست از ارزش ها ...

: فقه سیاسی به عنوان فربه‌ترین دانش سیاسی شیعه درصدد است احکام جزئی و هنجاری در حوزه مسائل مربوط به نسبت فرد و دولت را ارائه نماید. در نسبت‌سنجی فقه سیاسی و دموکراسی دو مسئله حائز اهمیت است: تنوع دیدگاه‌ها در فقه سیاسی شیعه، و مرتبه‌ای بودن مفهوم دموکراسی. در حالی‌که فقه سیاسی از دیدگاه حداقلی‌ها بی‌اعتبار است، حداکثری‌ها از آن انتظار حداکثری در پاسخ به مسائل مربوطه را دارند. ب...

مسجد جامع بصره یکی از این مساجد جامعی بوده که از نهادهای سیاسی و فرهنگی جهان اسلام در دو قرن اول هجری محسوب می شود. سؤال اصلی این است که با توجه به حضور موالی و تازه مسلمانان در شهر بصره، مسجد جامع این شهر چه نقش و جایگاهی در توسعه مبانی دینی و فرهنگی اسلام داشت و تأثیر و تأثر آن با مسجد جامع کوفه چگونه بوده است؟ در پاسخ، ضمن نگاهی به تعاریف نظری، ابعاد و جامعیت مسجد در شهرها، به شکل گیری جامع ...

ابن خلدون در مقدمه ی خود گونه ای از اندیشه ی تاریخی را مطرح کرده است که با تاریخ نگاری رایج عصر خود و حتی پس از آن، تفاوت های آشکاری دارد.در این شیوه به جای تأکید بر وقایع و فقط نقل اخبار، بر یافتن سرشت وقایع تاریخی، علت وقوع آن و تأثیرات آن بر حوادث دیگر تأکید می شود.این رویکرد به تاریخ که می توان تاریخ علمی، سنجیده و اندیشیده و به بیان دیگر منطق تاریخ خواند، روشی دارد که مقدمه ی ابن خلدون در ...

از نظرارسطو و فلاسفۀ اسلامی و فلاسفۀ قرون وسطی همۀ علوم زیر چتر فلسفه قرار می گرفت و فلسفه عمدتاً به فلسفۀ نظری و فلسفۀ عملی تقسیم می شد ، که فلسفۀ نظری شامل متافیزیک ، ریاضیات و طبیعیات بود. قبل از تکون علم جدید، دانشمندان درپی آن بودند که تصویر یکسانی از کل جهان به‌دست آورند. تمام بخش‌های دانش، بایستی در یک چارچوب کل‌نگرانۀ فلسفی قرار می‌گرفت. پس از تکون علم جدید کم­کم فلسفه های تجربه­گرا ، که...