جایگاه و نقش خداوند در فلسفۀ هگل به یکی از مناقشه‌برانگیزترین مسائل فلسفی و تفسیری در دو قرن گذشته بدل شده است. شیوۀ پاسخ به این پرسش یکی از عناصر اصلی تمایزبخش میان دو جریان هگلیان راست‌گرا و چپ‌گراست. هگل، برخلاف روند حاکم بر فلسفۀ مدرن که رفته‌رفته به دنبال کمرنگ کردن جایگاه و نقش هستی‌شناسانۀ خداوند در تبیین عالم بود، دوباره پای خداوند را به فلسفه باز کرد، براهین اثبات وجود خدا را احیا کرد ...

این مقاله می‏کوشد از میان آرای متعدّد هگل، دربارۀ هنر و زیبایی‌شناسی، به بررسی تراژدی یونان باستان و تراژدی نوین (مدرن) بپردازد. به طور کلّی تراژدی از نظر هگل عبارت است از گونه‌ای درام که در آن برخورد و تصادم میان دو موضع رخ می‌دهد؛ دو موضعی که هر یک به‌ خودی خود از حیث اخلاقی موجّه‎اند. در پایان تراژدی، این تصادم به‌طریقی رفع می‌شود. در این میان تراژدی یونان باستان و تراژدی نوین که یکی به دورۀ کل...

این پژوهش به دنبال آن است تا با استفاده از روش استنتاجی فرانکنا و تحلیل منابع،کتب و پژوهشهای متعدد پیرامون دیدگاه ایده آل گرایانه هگل روشهایی را در جهت تربیت حس زیباشناسی متربیان در نظام تعلیم و تربیت استخراج کند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که هگل علاوه بر پرورش حواس،پرورش ذهن را از جمله روشهای تربیت زیبایی شناسی می داند. از نظر هگل ذهن انسان صرفاً انتزاعی و مفهومی نمی ماند،چون اگر انتزا...

هگل و صدرالمتألهین، هر دو حرکت را در کل طبیعت تعمیم داده اند؛ اما دقت در این نتیجه واحد و مقدمات آن، حاکی از اختلاف عمدهٔ این دو فیلسوف در مسئله حرکت است. صدرالمتألهین بر مبنای اصول حکمت متعالیه تحولات عمده ای را در بحث حرکت ایجاد کرد و بیشترین سهم در این تحولات، مربوط به اصل «اصالت وجود» است. هگل نیز با مبانی خاص خود به بحث حرکت پرداخته و در این زمینه آرای جدیدی ارائه داده است. مارکسیست ها با اَ...

پرداختن به فلسفه تاریخ و نیز برانگیختن صاحبان علم و خرد به تفکر درباره تاریخ، از دغدغه های استاد مطهری بود. وی در حوزه مسائل معرفت شناسی تاریخی مباحث گسترده ای دارد و درباره فلسفه علم تاریخ و به ویژه تعریف ها و مفاهیم تاریخی نیز صاحب آرای گوناگونی است. این پژوهش می کوشد با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و از راه مراجعه مستقیم به آثار مطهری، به معرفی، نقد و بررسی آرای او در این زمینه بپردازد. ب...

در این مجال کوشیده ام تا به بنیاد تاریخ از منظر هگل نزدیک شوم.این نوشتار براین باور است که :تفکر تاریخی هگل بر بنیاد سوبژ کتیویته پا می گیرد.لوگوس به عنوان سوبژ کتیویته مطلق همان دانش منطق و دیالکتیک است و دیالکتیک از نظر هگل،به صورت تجربه آگاهی ظاهر می شود.می دانیم که هگل پدیدارشناسی روح را دانش تجربه آگاهی می نامد.بدین سان،پدیدارشناسی روح با برهه های تجربه آگاهی که بنیاد تاریخ است،سروکاردارد....

در این پابان نامه عناصر رمانتیکی در فلسفه هگل مورد بررسی قرار گرفته است. این پایان نامه از دو بخش تشکیل یافته است: در بخش اول به جنبش رمانتیسیسم و نمایندگان و نیز مبانی و مفاهیم آن اشاره شده است. در بخش دوم به تحلیل عناصر رمانتیکی در بطن فلسفه هگل پرداخته شده است. به طور کلی هگل از روح زمانه خود که بیشتر رمانتیکی بود متاثر شده است و این تاثیر حتی در سبک نوشتاری او نیز دیده میشود. و مسائلی مانند...

شناخت سرشت و فطرت انسانی یکی از مباحث بسیار اساسی قرآن مجید، سنت مأثور، عرفان و فلسفة اسلامی است. با توجه به شناخت فطرت، حقیقت و ماهیت انسان از دیگر انواع حیوانات متمایز می‌گردد. نویسندة مقاله، در این جستار کوشیده تا ماهیّت «سرشت» انسان و چگونگی «سرنوشت» آدمی را از دیدگاه علامه طباطبائی ارائه نماید. علامه در آثار گوناگون خویش، به‌ویژه در تفسیر المیزان، در باب سرشت و سرنوشت انسانی مباحث ژرفی دارد...

بیشتر شارحان فلسفة کلاسیک به ویژه کسانی که بر فلسفة فلوطین تمرکز کرده اند، برآنند که وی بر خلاف فیلسوفان دورة شکوفایی فلسفة در یونان، به خصوص افلاطون در مقام بنیادگذار فلسفة سیاسی، به سیاست و تدوین طرحی از نظام سیاسی نیک به عنوان شالوده و مبنای فلسفة سیاسی قدیم، التفاتی نداشته است. اگرچه فلوطین به مقولاتی چون دولت، حکومت، آزادی و عدالت به صورت مستقل نپرداخته است و از این حیث نمی توان وی را فیلس...