در امتداد مسأله نسبت دین و عقل درحوزه دانش های عملی، به ویژه سیاست، بحث جایگاه عقل و شرع در تنظیم سلسله مراتب دانش ها اهمیت فراوانی دارد. به نحوی که هرگونه تلقی از این رابطه، تأثیر انکارناپذیری بر طبق هبندی و جایگا هشناسی دانش ها از خود به جای می گذارد. با شکل گیری نهضت ترجمه و انتقال اندیشه ی یونانی به جهان اسلام، برخی از اندیشمندان برجست هی تمدن اسلامی، بر اساس مبانی و مفروضات شان طبقه بندی ه...

اندیشه­ها در بستر مسائل سیاسی و اجتماعی شکل می­گیرند. سده­های نخستین اسلامی و مشکلات سیاسی فراوان آنها زمینه­ساز پیدایش اندیشه­هایی بود که با دغدغة حفظ سنت پیامبر6 در عرصه­های مختلف سیاسی و فرهنگی جلوه­گر شد. احمد بن حنبل (241 ق) را می­توان یکی از صاحبان چنین اندیشه­ای در آن دوران شمرد. در این مقاله سعی خواهد شد تا با روش درک منطق درونی نظریه سیاسی که الگویی برای شناخت نظریه سیاسی است و با رویک...

نوشته حاضر با الهام از روش هرمنوتیک قصدگرای اسکینر، پس از توصیفی اجمالی از زمینه ها و شرایط سیاسی و اجتماعی و بستر فکری شیعه در چارچوب فقه سیاسی، و معرفی فقهای معروف شیعه در این دوره به بررسی آرای سیاسی ایشان در متون فقهی شکل گرفته در فضای سیاسی متکثر ناشی از حاکمیت ایلخانان مغول و محیط فرهنگی نسبتاً مناسب برای طرح آموزه های فقهی - سیاسی مذاهب مختلف از جمله تشیع پرداخت است.

مصلحت را می‌توان از جمله قواعد کاربردی در حوزه اداره جامعه قلمداد نمود که به‌واسطه مباحث نظری و کاربردهای عملی آن مورد توجه بسیاری از اندیشه‌گران مسلمان بوده است. در این میان برخی از نویسندگان، مستند به ظهور و توسعه قاعده مصلحت در نظام سیاسی شیعی، معتقد شده‌اند که الگوی دینی حکومت شیعی به‌واسطه عنصر مصلحت، عرفی شده است. در این مقاله ضمن تحلیل گونه‌های مختلف مصلحت (فلسفی، کلامی و فقهی)، بنیادهای...

تفکر استعاری بدین معنی است که مجموعه ای از روابط ساختاری که معمولاً در یک حوزه شناخته شده و کاربرد دارد؛ در حوزه ای دیگر نیز اعتبار شود و به کار رود. استفاده از استعاره یکی از روش های آفرینش و خلاقیت در اندیشه سیاسی است و اندیشمندان مسلمان نیز از کاربست‌های استعاره در فقه و فلسفه سیاسی به طور مصرح یا ضمنی، استفاده کرده‌اند. استعاره‌های «عبد و مولی»، «وقف»، «قضا و محکمه» و نیز استعاره شبان، ر...

مفروض این مقاله آن است که جهانی شدن پدیده‌ای قدیمی و ادامهء همان فرایند مدرنیزاسیون‌ جهان است.هرچند متعاقب فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به عنوان قطب رقیب و مزاحم ایالات‌ متحده امریکا،روند جهانی شدن شتاب بیشتری به خود می‌گیرد و همین شتاب‌گیری آن را به عنوان‌ پدیده کاملا جدیدی جلوه‌گر ساخته است.مؤلف دو نمونه و دو موج از جهانی شدن را مطرح‌ نموده است:بر این اساس،واکنشها و پاسخهای فقه سیاسی در موج اول...

عرف دارای پیشینه وقدمتی دیرین در جامعه بشری است ؛واز نظر تاریخی مقدم بر سایر منابع حقوق به شمار می رود. عرف که در واقع تکرار تدریجی اموری است که بدون دخالت قانون گذاردراثرنیازهای جامعه به صورت قاعده ای الزام آور بروز می کند؛ بخش عمده ای از متون فقهی وحقوقی را شامل می شود به طوری که بسیاری از مباحث فقهی در بر دارنده مسائل وموضوعات عرفی است ،لذاعرف عام یا بنای عقلاء که با تعابیردیگری نیز ،چون اما...

این پژوهش، موضوع: «بررسی تطبیقی مبانی فقه سیاسی مکتب قم و نجف، با تأکید بر اندیشه های حضرت امام (ره) و آیت الله خوئی (ره)» را با ابزار کتابخانه ای و استفاده از کتابخانه های دیجیتالی و بیان توصیفی- تحلیلی داده ها مورد بررسی قرار می دهد. پرسش اصلی عبارت است از: «کدام یک از دو رویکرد نظارتی و ولایتی با رسالت فقه اسلامی سازگارتر و با چشم انداز جوامع اسلامی و تمدن بشری کارآمد تر می باشد؟». فرضیه این...

چکیده زندگی، آراء و اندیشه های شیخ هادی نجم آبادی سارنگ میزان پور رخدادهای بزرگ تاریخی، مانند انقلاب ها، در زمینه های فکری، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، علل گوناگونی داشته اند. یکی از این انقلاب ها، انقلاب مشروطیت ایران است. وقوع انقلاب مشروطه ایران علاوه بر علل گوناگونی که در تاریخ به آنها اشاره شده است؛ علل فکری و فرهنگی نیز داشته است که تحت تأثیر افکار اندیشمندان آن دوران شکل گرفت....