تحقیق حاضر در خصوص نسخه خطی مربوط به دوره قاجاریه است که به صورت منظوم است. این نسخه بیانگر رویدادها و حوادث سالهای 1249 تا 1253 است. یعنی از مرگ عباس میرزا تا مرگ قائم مقام را در بر می گیرد. مولف نسخه سعی کرده رویدادهای تاریخی نه به صورت جزئی بلکه به صورت کلی بیان کند اما سعی شده که اتفاقات و رویدادهای مهم مربوط به سالهای مورد بحث را در برگیرد. از اتفاقاتی که می توان در آن سالها بیان کرد مرگ ع...

«درۀ نادره» از مهم­ترین آثار میرزا مهدی خان منشی به شمار می­آید که دربارۀ رخدادهای زمان نادرشاه به نثر مصنوع نوشته شده است. میرزا مهدی در نگارش این کتاب بیش از آن که به فکر روایت تاریخ و بازگویی کشاکش­های سیاسی و نظامی نادرشاه باشد، همّ خود را متوجه فضیلت­مآبی و خودنمایی­های ادبی کرده است. وی در پرداخت کتاب از واژه­ها و ترکیبات دشوار تازی و پارسی، آیات، احادیث، امثال و اشعار عرب و صنایع لفظی و م...

نقد ادبی در فرهنگ ایران تاریخی کهن دارد و با دقّت در آثار کلاسیک از جمله تذکره­ها، رد پای بسیاری از نظریه­های نقدی نوین را می­توان دید. تذکره­ها سوای گزارش­های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، و...، سرشار از اشارات نقدی­اند. نگارنده می­کوشد به منظور نمایش سلیقۀ نقادی و ادبی سام میرزا در تذکرۀ تحفۀ سامی و تبیین گرایش­های ادبی شاعران عصر صفوی، با روش مطالعات کتابخانه­ای به دسته­بندی انواع رهیافت­های نقدی م...

در آغاز قرن 10 ق/16م، سرزمین ایران تغییرات گوناگونی را در عرصه سیاست و اجتماع و اقتصاد تجربه کرد. تغییراتی که با روی کار آمدن سلسله صفویه و بر تخت نشستن شاه اسماعیل اول در سال 907 ق/1051 م، به تدریج رخ داد و سلسله صفوی را طلایه دار ورود ایران به دوره مدرن کرد. در بررسی تاریخ عصر صفوی، فرهنگ و هنر از جمله عرصه هایی است که شایسته توجه و امعان نظر فراوان است. شاهان و شاهزادگان سلسله صفوی برای هنر ...

اردلان ها از خاندان های حکومتگر محلی ایرانی بودند که ازنیمه ی دوم قرن هفتم ه.ق تا قرن سیزدهم بر کردستان فعلی و نواحی از پیرامون آن حکم می راندند. خوانین اردلان از دوره ی شاه عباس اول صفوی روابط گسترده تری بادولت مرکزی یافتندو با الهام ازساختارها وتشکیلات سیاسی- اداری، صفویان به طراحی سیستم نوینی در قلمرو خود دست زدند که در رأس آن خان اردلان باعنوان ولقب والی قرارداشت. با تداوم حکمرانی اردلان ها...

میرزا قاسم فرزند میرزا محسن تبریزی معروف به زاهد از سخنوران و شاعران نیمه ی دوم سده ی یازدهم هجری است که در عهد شاه سلیمان صفوی در اصفهان زندگی می­کرده است. تاریخ دقیق ولادت او روشن نیست. نسخه ی خطی کلیات دیوان او شامل: غزلیات، قصاید، رباعیات، مثنوی سفینه النجات و منشآت می باشد. میرزا طاهر نصرآبادی که از معاصران وی بوده شرح حال و آثار او را در تذکره­ی خویش آورده است. از اشعاری که در مدح و منقبت...

غلامحسین میرزای قاجار، پدر ایرج میرزا، ملقّب به صدرالشّعرا و متخلّص به بهجت، شاعر رسمی درگاه مظفّرالدّین میرزا ولیعهدبوده است. او در روز چهارم ماه صفر سال 1250 ه.ق. در تهران متولّدشد و در حدود سال 1309، در اثر بیماری سل، در 59 سالگی ازدنیارفت. «نسب نامه کرد مازندری» یکی از دو اثر به جامانده از غلامحسین میرزا، منظومه ای است که شاعر به دستور ولیعهد، در هجو شخصی به نام حاج صدیق سروده است. از نسب نام...

یکی از شیوه­های مدرن روایت داستان، شیوۀ جریان سیّال ذهن است. در این نوع از روایت، گرچه نویسنده تمایل به ناپیدایی خویشتن دارد؛ امّا چنین به نظر می­آید که قسمت عمدۀ واقعه در همان لحظه­ای روی می­دهد که خواننده داستان را می­خـواند و بدین وسیـله در ذهـن شخصیّت­ها حضور می­یابد. رمان پیکر فرهاد عبّاس معروفی از جملۀ رمان­هایی است که بر طبق نظر برخی از صاحب­نظران نمی­توان به طور قطع آن را جزو آثار جریان سیّ...

در این مقاله قسمتی از منظومه ی خسرو و شیرین نظامی، یعنی مناظره ی خسرو و فرهاد، جهت تحلیل ساختاری انتخاب شده است؛ مناظره میان شخصیت های داستانی، از شگردهایی است که در معرفی شخصیت ها و ایجاد کشش و جذابیت در داستان کارکرد مهمی دارد. در این مقاله از روش تحلیل ساختارگرایانه، استفاده شده است. و نگارنده بدون در نظر گرفتن شیوه ی مکالمه ی خسرو و فرهاد و صحت و سقم گفته های هر یک، بافت ساختاری شعر(شگرد تق...

شناخت ایرانیان از اوضاع کشورهای اروپایی در بین سال های 1210-1264 هـ ق/ 1796-1848م گسترش یافت. این پژوهش سعی بر آن داشته است تا پیشینه این شناخت در ادوار قبل از حکومت قاجار، و همچنین زمینه ها و دلایل گسترش آن را در بین سال های مزبور بدست دهد. سرانجام بر اساس سیاحت نامه های این دوره کمیّت و کیفیت شناخت ایرانیان از اوضاع کشورهای اروپایی در این برهه زمانی مورد کنکاش قرار گرفته است. بر اساس مطالعه من...