درسروده های شاعران کهن فارسی زبان، نوعی شعر که آن را ملمعات نام نهاده اند دیده می شود که مصرع یا بیتی به زبان عربی و مصراع یا  بیتی دیگر به فارسی است . این نوع شعر مانند دیگر انواع شعر فارسی ،سابقه یی دیرین دارد که نخستین نمونه آن را از شهید بلخی شاعر قرن چهارم هجری نقل کرده اند و پس از او در دیوان های شاعران بزرگی مانند :سنائی ، نظامی ، سعدی ، مولوی ، حافظ و ملمع دیده می شود که درمیان آن بزرگا...

بزرگان ادب فارسی همواره سعدی را به زبان شیرین، فصیح وساده اش می ستایند. این نوشته قصد دارد تا با بررسی زبان غزل های سعدی، در حد بضاعت خود، به راز زیبایی و سادگی کلام سعدی پی ببرد. به این منظور زبان غزل های او را از ابعاد مختلف تحلیل کرده است. درابتدا ویژگی های کلام سعدی درسطح واژگانی و نحوی و شیوه جمله بندی بررسی شده است؛ در ادامه پیرامون دیگر اجزای زبان سعدی یعنی طرز کار برد حروف، حذف و ایجاز ...

اصول و مفاهیم مرتبط با آئین فتوّت، یکی از مضامین آثار سعدی است. با عنایت به اینکه سعدی، خود انسانگراست و بر احوال آدمی و اجتماع توجّه دارد، طبعاً با عوالم فتیان که چنین گرایشاتی دارد، تناسب فکری داشته است. در این مقاله، با توجّه به وقایع زندگی سعدی و روزگار او، زمینه هایی که این شاعر را به طور عملی و نظری با آیین جوانمردان مرتبط می کند، بررسی شده است. در ابتدا به وضعیّت فتوّت در روزگار سعدی و میزان گ...

ابلیس در اندیشه و آثار سعدی پرداختن به عرفان و تصوف به طور خاص و توجه به دانش‌های قرآنی به طور عام از رویکردهای مهم و رایج شاعران در روزگار سعدی است. این رویکرد به گستردگی و البته با نگرش خاص سعدی، در کلیات او نمودی آشکار دارد. در کنار موضوعات گوناگون حوزه‌ی دین و عرفان، پرداختن به ابلیس و مضامین داستانی مربوط به آن یکی از موارد پربسامد در نزد شاعران عارف یا عرفان‌گرای سبک عراقی اس...

ذکرت فی هذه المقالة نماذج من الامثال المشترکة المستعملة بین اللغتین الفارسیة و العربیة‘ و جرت اشارة عابرة الی التعاریف العدیدة تو جهت حول المثل ثم تناول البحث الامثال و الحکم القرآنیة التی استعملها سعدی مثلا فی مؤلفاته ووردت امثال شعریة ترجمها سعدی فی آثاره الی اللغة الفارسیة کما ذکرت الامثال الشعریة للمتنبی ء التی تأثر منها سعدی فی آثاره القیمة التی تدل علی أن کلا الشاعرین تلقیا علومهما و معار...

فصل اول شامل مختصری از احوال و آثار حافظ شیرازی است که پس از توضیحی درباره ی ادبیات فارسی میان قرن های 8 تا 10، وارد بحث درباره ی احوال و آثار فضولی بغدادی می شود. در فصل دوم پس از اینکه درباره ی رند و بازتاب آن در ادبیات صحبت کرده ایم، مضامین قلندرانه، رندانه و مغانه، ابتدا در غزل های حافظ و سپس فضولی آورده شده و پس از بررسی، مقایسه ای میان این مضامین صورت گرفته است. با بررسی هایی که در این فص...

عطار از نخستین شاعرانی است که به‌صورت جدی در غزل روایت‌پردازی کرده است. طرح روایت در این دسته از غزلیّات تنها وجه یا قالب ادبی نیست، بلکه ساختاری معرفت‌شناختی دارد. عطار در طرح این روایت‌ها و پیشبرد فرآیند معناسازی در آن، به­نحو مؤثری از فضای دلالی حاکم بر اشعار بهره می‌برد. در این غزلیّات فضا عنصر پس‌زمینه‌ای ساده محسوب نمی‌شود؛ بلکه بر کل روایت سایه افکنده است. بررسی غزل‌روایت‌های عطار نشان می‌...

عشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و جلوه های گوناگونی در آثار ادبی دارد. در مقاله حاضر به شیوة تطبیقی عشق در غزلیات سه شاعر بزرگ ادب فارسی مولانا، سعدی و حافظ بررسی گردیده و بر مبنای گزینش برخی غزلیات آنان، ابیات حاوی نظرات مشترک و متفاوت آن ها در باب عشق بیان شده است. تطبیق عقاید بزرگان ادبیات همچون مولانا، سعدی و حافظ دربارۀ عشق می تواند در روشنگری پیچیدگی های این موضوع جهان شمول موث...