موضوع این مقاله سنجش مفاهیم اخلاقی است. هدف آن بررسی روش علمی و عملی برای اندازه گیری مفاهیم و ارزش های اخلاقی است و با روش تحلیل مقایسه ای و اقتباس از رویکرد روان شناسی ـ روان پزشکی، پژوهش خود را پی می گیرد. محورهای تاریخچه، امکان و ضرورت سنجش مفاهیم اخلاقی، جدول نشانگان، طبقه بندی، مقیاس سازی و عرضهٔ نمونه های عملی در این جستار مطرح شده است. برخی از یافته های آن بدین قرارند: اندازه گیری و سنجش...

انسان امروزی در جستجوی یافتن شباهت میان فرهنگ های مختلف و به منظور نزدیک شدن هر چه بیشتر به همنوعان خویش از زبانی مشترک بهره می جوید، زبانی که برای او امکان شناساندن خویش و شناختن دیگران را فراهم می سازد. در زمینه ی ادبیات، مطالعات تطبیقی چشم انداز های جدیدی را بر پژوهندگان می گشایند. از آنجا که ادبیات آینه ی تمام نمای جامعه ای است که آداب و رسوم در آن به عنوان ابزاری موثر جهت ارزیابی وضعیت و ج...

واژۀ «ضرب» دارای معانی حقیقی و مجازی است. در قرآن و روایات و به تبع آن در متون فقهی، مسئلۀ «ضرب زوجه» به عنوان یکی از ابزارهای تنبیه زن ناشزه که وظایف شرعی و عرفی خود را انجام نمی دهد، مطرح شده است. سؤال آنست که آیا از معنای حقیقی «ضرب» به معنای «زدن و تنبیه بدنی» که نظر مشهور فقهاست، استفاده کنیم یا از یکی از معانی مجازی آن یعنی «اعراض»؟ بر اساس روش اجتهادی، بیان ادلۀ احکام، کتب لغت، اقوال و ا...

انسان موجودی کمال طلب است و استعداد رسیدن به کمالات الهی و مقام خلیفه الهی را دارد و این امر با تجلی و ظهور اسماء و صفات خداوندی امکان پذیر است؛ بخشودگی و عفو به عنوان صفات جمالیه خداوند، دارای جایگاه ویژه ای است. خداوند نیز، در آیات بسیاری بر ارزش مندی عفو و بخشش تأکید کرده و از صاحبان حق خواسته بر خلاف حق و حقوق خویش، از باب انسانیت از خطا و اشتباه دیگری درگذرند. در روان شناسی، بخشودگی به عن...

چکیده فلسفه تشریع نظام کیفری اسلام، تشکیل جامعه سالم بر مبنای سالم سازی محیط زندگی و پیشگیری از جرائم است، تا بشر در پی آشنایی به وظایف فردی و اجتماعی اش، از انجام هرگونه انحرافات خودداری ورزد و در صورت عدم تأثیر این راهکارها، مجازات دنیوی (حدود و تعزیرات) در نظر گرفته شده است؛ تا با برپایی حدود، مصالح بنیادین جامعه پاسداری شود و با اجرای تعزیرات بزهکاران تأدیب و اصلاح شوند.نظام مستحکم حقو...

در زمینه مفهوم برآمده از آیه شریفه «وَ لَکُمْ فِی الْقِصَاص‌ِ حَیَاهٌ یَاْ أ‌ُولِیْ الأَلْبَابِ» و دیگر آیات مرتبط با قصاص، دو دیدگاه وجود دارد. برخی معتقدند: مفهوم این آیات شریفه، بر رجحان قصاص نسبت به عفو، دلالت داشته و این مفهوم قرین حکمتی عقلانی است و آن حفظ جان انسان‌هایی است که با تنبه از قصاص مجرم، از قتل دیگر انسان‌ها و گرفتار آمدن خود به کام مرگ، جلوگیری می‌نمایند. در مقابل گروهی بر این باورند که آیات شریف...