در بحث جایگاه خیال، رویکرد ملاصدرا که هم وجود شناسانه است؛ هم معرفت شناسانه مستحکمتر از رویکرد کانت است که فقط معرفت شناسانه می باشد زیرا؛ بدون داشتن وجود شناسی قوی و نقادانه نمی توان کارکرد معرفتی نفس را که خود امری وجودی است به درستی شناخت. بعلاوه جنبه وجود شناختی این بحث که به اثبات تجرد قوه خیال، خلاقیت نفس و تحقق عالم خیال و تکثر آن می انجامد به توجیه اموری چون معاد جسمانی، تناسخ، چیستی وح...

علوم انسانی از منظر های مختلف معرکه آرا بوده است. در مورد تعریف این علوم، اهداف ، موضوع و روش بررسی و معرفت بخشی آن، مباحث مختلفی مطرح شده است. ویلهلم دیلتای از اندیشمندانی است که ضمن تعریف خاص خود از علوم انسانی برای این علوم روش تفهمی هرمنوتیکی را پیشنهاد کرد و تلاش نمود، تا نشان دهد، ارزش معرفتی علوم انسانی همپای علوم تجربی بوده و از عینیت نیز برخوردار است. وی ضمن رد مابعد الطبیعه ارسطویی و ...

بحث اسماء و صفات الهی ابتدا در میان متکلمین مطرح شد و سپس به حوزه ی فلسفه و عرفان راه پیدا کرد تا جایی که بسیاری از فلاسفه و عرفا در این زمینه نظریه پردازی کرده و مباحث عمیق و دقیقی را مطرح کرده اند. ملاصدرا و امام خمینی نیز در زمینه ی فلسفه و عرفان پژوهش های ارزشمندی دارند و در کتب خود به بحث اسماء و صفات الهی پرداخته اند. لذا در این رساله به بررسی و مقایسه ی آراء این دو حکیم در این مورد پرداخ...

رابطه وحدت و کثرت وجود از جمله مباحثی است که از دیر باز مورد توجه متفکران قرار دارد و همواره برای بشر این مسئله مطرح بوده، که آیا بر جهان وحدت حکم فرما است یا کثرت؟ آیا آن چه هست واقعاً یکی است و کثرت موهوم است و یا بر عکس؛ کثرت، امر واقعی است و وحدت موهوم است و این ذهن بشر است که وحدتی از این کثرت ها انتزاع می کند. حکما و بزرگان اسلامی از جمله صدرالمتألهین شیرازی(ره) و به تبع ایشان امام خمینی(ر...

هرگونه تأمل و ژرف کاوی و بازپژوهی پیرامون مسأله اسرار آمیز احتضار و مرگ، از ضرورت غیر قابل انکاری برخوردار بوده و خلأ پژوهشی محسوس در این زمینه بر اهمیت پردازش به آن می افزاید. مبانی و چهاچوب های نظری دستگاه تفکر صدرایی از متعالی ترین چشم اندازهایی است که از فراز آن می توان به ابعاد این مسأله نگریست. در دیدگاه ملاصدرا و امام، عالم احتضار، به عنوان عالم ورود به آستانه مرگ و حالات منحصر به فرد و ...

تاویل قرآن ، نگرش ها و رویکردهای متعددی داشته است. افراد و گروههای دست اندرکار تاویل به دو گروه عمده تقسیم می شوند : متن گرایان ، همانند اهل حدیث ، اشعریان ، معتزلیان ، و ... براین باورند که مراد خداوند از کاربرد واژه ها و کلمات ، در برابر معانی آن ، یک چیز بیشتر نیست و آن مراد و مقصود را می توان از لابلای الفاظ و کلمات دریافت . در مقابل این گروه ، افراد معنی گرا با استناد به احادیث فراوان ، بر...

این کتاب که مشهور و معروف به شرح هدایه اثیریه یا شرح هدایه الحکمه می باشد از احیا کننده مرام و روش فلاسفه قدیم و جامع دو مکتب مشا و اشراق و خارج کننده رازها و اسرار پنهان از غیب حق برای جهان خارج و مطابقت دادن حکمت الهای با شریعت حقه در پرتوی انوار قرآنی، از رئیس حکمای الهی صدرالمتالهین محمدبن ابراهیم مشهور، صدرالدین شیرازی می باشد که خداوند تربت او را پاک و بهشت رضوان الهی را جایگاه او گرداند ...

از مهم ترین ابهامات تاریخ کلام امامیه رابطۀ دوره نخست کلام امامیه (مدرسۀ کوفه) با کلام امامیه در مدرسه بغداد در سده چهارم و پنجم است. سرشناس ترین متکلم امامیه در دورۀ حضور هشام بن حکم است. در این مقاله سعی شده است تا امتداد جریان فکری وی و پیروانش را تا سده چهارم بررسی شود. در همین راستا در بخش نخست، با پی گیری امتداد شاگردان این جریان فکری به این نتیجه رسیدیم که آراء کلامی این جریان فکری از طر...

خیال از جمله مفاهیم عام و گسترده ای است که در سه حوزه معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی مورد بحث قرار گرفته است. علاوه بر تفاوت معنای خیال در هریک از این حوزه ها، مواضع فیلسوفان، به ویژه ابن سینا و صدرالمتألهین، در مورد آن نیز متفاوت است. در معرفت شناسی، خیال هم مرحله ای از مراحل ادراک هم یکی از قوای مدرک که وظیفه آن حفظ و تمثل محسوسات در زمان غیبت آنهاست، به شمار می رود. در فلسفه های معاص...

: مسئله شرّ یکی از مسائل بنیادی در نظام های الهیاتی، به ویژه در فلسف? اسلامی به شمار می آید. فلاسفه اسلامی، بحث شرّ را با تحلیل مفهومی آن آغاز می نمایند، در این تحلیل نشان می دهند که شرّ امر عدمی اعم از عدم ذات و یا عدم کمال ذات است. ملاصدرا و علامه طباطبائی ازجمله فلیسوفان اند که با تأکید بر اهمیت مسأله، تبیین جامع از ابعاد آن ارایه کرده اند و در بیشتر آثار فلسفی خود از نظریه نیستی انگاری شرّ دفاع...