جستار پیش رو با هدف ارائۀ تعریفی از مفهوم­های شناور «لفظ»، «معنی» و «مضمون»، به مثابۀ عناصر درون سازه­ای شعر در سبک هندی فراهم آمده ­است. در این جستار که به روش تحلیل محتوا و مبتنی بر منابع کتابخانه­ ای انجام یافته، شعر ابتدا «عینی شدن زیبایی­ شناسانه یک امر ذهنی به توسّط زبان» تعبیر شده­ است. با این تعبیر، می­ توان گفت لفظ، زبان شعر است و به ذهنیّت شاعر موجودیّتی درک­شدنی می­بخشد؛ معنی، ذهنیّتی اس...

در میان شاعران پارسی گوی، شاعری که بیش از همه بارها از مولانا جلال الدین بلخی با ستایش و احترام بیش از اندازه نام برده و خود را مرید و پیرو اندیشه های او دانسته، میرزا محمدعلی صائب تبریزی است. صائب چه از لحاظ صورت؛ یعنی وزن و قافیه و ردیف و تعبیرات و ترکبیات و تصویرهای شعری و چه از لحاظ محتوی؛ یعنی مضامین و افکار و حکایات و تمثیلات، ازآثار مولانا بهره های فراوان برده است؛ چنان که کمتر صفحه ای ا...

تغییر اصول نظریۀ ادبی در شعر سبک هندی و توجه به دو مقولۀ اندیشه و لذت آفرینی نشان می دهد که شاعران سبک هندی مختصات ادبی نظریه خود را با فهم و درک مخاطب سامان دادند. درست است که جامعۀ ایران در عصر تیموری و صفوی به آرامش اقتصادی و رفاه نسبی دست یافت اما به دلیل هجوم مغول در دو قرن قبل از آن و ضعف شدید بنیان های علمی-آموزشی و فرهنگی ایران، شاعران سبک هندی یا به هند رفتند یا در ایران ماندند و با مخ...

شادی یکی از حالات درونی است که مطلوب همه­ی انسانهاست، اما دست یافتن به آن، و درک ارزش آن آسان نیست. شمس تبریزی، مراد و محبوب مولانا یکی از معدود عرفایی است که شادی را بسیار ستوده است و درباره­ی علل و انگیزه‌های آن، مطالب ارزشمندی در گفته‌های او آمده است.   تأثیر فراوان آموزه­های شمس تبریزی در افکار مولوی و نقش مولوی در سنت شعر عارفانه­ی فارسی ایجاب می­کرد که این موضوع به طور مستقل کاویده شود. ...

در این مقاله با استفاده از مفهوم دیالوجیستی باختینی "خود" و"دیگری"  تلاش می‌کنیم تا به بازخوانی مفهوم غربزدگی مورد نظر جلال آل احمد بپردازیم و تفسیر تازه‌تری از این اثر را ارائه کنیم. علاوه بر این، در ضمن این کار با به کار بستن مفهوم دیالوجیستی خود و دیگری در عمل، قابلیت این مفهوم را نیز ارزیابی می‌کنیم و با چنین سنجشی نشان خواهیم داد که چطور با استفاده از دیالوجیسم به مثابه روش و در عین ...

ستاره ای در تیره شب رمان تاریخی نویسنده و دانشمند تاجیک، رسول هادی زاده، است که از روزگار یکی از شخصیت های معروف و مشهور سدۀ نوزدهم میلادی، احمد دانش، آغاز می شود. این رمان حکایتی خاطره انگیز است از بیداری اندیشه و افکار ادیب نوخواه و نوجو، احمد دانش که در بخارای شریف انقلاب فکری را بنیان گذاشت. در این رمان که محصول جست و جو و اندیشه های چندین سالۀ رسول هادی زاده است، مؤلف سیمای احمد دانش را در...

رساله حاضر با هدف ارائه شناختی از عنصر شخصیّت در رمان مدار صفر درجه اثر احمد محمود نگاشته شده است. احمد محمود نویسنده ای است که شخصیّت های داستانش را خوب می شناسد و با خصوصیّات اخلاقی و نوع زندگی آنها کاملاً آشنا است. رویدادهای داستان بدون دخالت نویسنده پدید می آیند و همین عدم دخالت او باعث خلق شخصیّت های واقعی می شود و گفتار و رفتار شخصیّت ها همه پندار واقعیّت را در خواننده ایجاد می کنند. هم چنین ای...

چکیده: پژوهشی در نظریات انتقادی صائب تبریزی سمیه زرنگاری نقد در لغت به معنای جدا کردن پاک از نا پاک و در اصطلاح عبارت است از بهین چیزی برگزیدن.امروزه از نقد به عنوان علمی یاد می شود که به زیبایی شناسی اثر می پردازد و ارزش حقیقی یک اثر را پیش روی مخاطب قرار می دهد.هرچند نقددرگذشته ی ایران زمین ازنظرعلمی چندان مورد توجه نبوده است اما می توان رگه هایی ازداوری های ذوقی و زیبایی شناسی رادرنظریات ...

مقالاتشمسبه عنوان اثری برجسته و مهم در تاریخ عرفان و ادبیات فارسی که ارتباط تنگاتنگی با مولوی، زندگی و آثارش دارد، با وجود این کمتر مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. نگاشته­هایی که به عنوان مجموعه­ای گرانبها از مواعظ و گفتارهای سرسلسلگان طریقت مولوی از سواد به بیاض نینجامیده و به صورت مشتی یادداشت از هم گسیخته و نامنظم باقی مانده است و یکی از دلایل کم توجهی به این کتاب، ساختار جملات از هم گسیخت...