ترانه در لغت به معنای خرد، تر و تازه از ریشهء اوستایی تئورونه، اصطلاحی عام بوده است که بر انواع قالب های شعری ملحون یا همراه موسیقی به ویژه فهلویّات، دو بیتی، رباعی و بیت اطلاق می شده است. با توجه به ریشه باستانی ترانه ها، کهن ترین اشعار فارسی در میان این نوع ادبی یافت شده است. در این جستار، ترانه سرایی در ادبیّات فارسی بررسی می شود، نخست به تعریف ترانه و سیر آن در گذشته و امروز پرداخته می شود. س...

رساله ای که پیش روی دارید گزینش وگزارشی از فرهنگ تلمیحات و اشارات پنجاه قصیده منتخب از قصاید دیوان ناصرخسرو است. شعر ناصر خسرو در واقع شعری خردمندانه است که احساسات وعواطف درآن زیر نفوذ خرد وقوانین اخلاقی ویژه قرار دارد. از ویژگیهای وی صور خیال در شعر توجه به تلمیحات بهره گیری از مجازها وتشبیهات خاص قرآن به کارگیری واژه ها وترکیبات فصیح کهن که به شعر او قداست می بخشد. ادبیات برای ناصر خسرو ...

از دیوان بیشتر شاعران عهد غزنوی، دست نوشتة کهن و معتبری به دست نداریم. آنچه از آثار آنان به چاپ رسیده، غالباً بر اساس نسخه های متأخّر، تصحیح و عرضه شده است. در این چاپ ها به دلایل گوناگون خطاهایی راه یافته است که در لفظ و معنی، از صورت اصلی خود دور شده اند. از جملۀ این شاعران، فرّخی سیستانی است که در اهمّیّت و تأثیر او در شعر فارسی تردیدی نیست. ما در یک بررسی اجمالی با اتّکا به فرهنگ های کهن (لغت فرس...

دو قوم ایرانی وهندی از تیرة اقوام هند و اروپایی هستند.زبان آنها نیز خویشاوند و از زبانهای هند و اروپایی است . اساطیر و فرهنگ و آیین آنها باهم مناسبات و پیوندهای ژرفی دارد‘که اگر چه در اثر آمیزش با فرهنگ بومی تا حدی تغییر پذیرفته ‘ و گذشت زمان هم تحولاتی درآنها پدید آورده و رنگی تازه بخشیده‘با این همه‘هماهنگی ها و مشابهتهای فراوان موجود میان آنها‘حاکی از آنست که هند و ایران از بنیانهای کهن مشترک...

رابطه ی شعر با اسطوره رابطه ای کهن است که آثار هنری به جا مانده مانند: حماسه های بابلی، یونانی و چینی گواه بر این موضوع هستند. آنچه که شاعر معاصر را به طور کلی به اسطوره ها و میراث قومی کهن ارتباط می دهد همان ویژگی های هنری است که اسطوره ها از آن برخوردارند، ازجمله این ویژگی ها: قدرت تشخیص، تجسیم و جان بخشی به اشیای جامد، و آمیختن الفاظ و ساختارهای بیانی با سحر و جادو است که توانایی احاطه و کشف...

صفت از انواع کلمه است که حالت، مقدار و ویژگی های دیگر اسم را نشان می دهد. این کلمه از عناصر ایجاد زبان شاعرانه است و بیش از عناصر دیگر زبان بازتاب عاطفه و نوع برخورد شاعر با پدیده ها و اشیاء است از همین روی می تواند ارزش های هنری فراوانی در شعر داشته باشد. هدف این مقاله تعیین کارکردهای هنری این مقوله در شعر و جایگاه آن در ادبیات و برجستگی زبان و نقش آن در کیفیت عاطفی و تصویرپردازی در شعر شاملوس...

چکیده زن، یکی از موضوعات مهم شعری شاعران عرب بوده است که از دوران جاهلی تا عصر حاضر، در سروده های آن ها خود نمایی می کند. بنا به اعتقاد اکثر ناقدان قدیم و جدید سرایندگان شعر کهن به این عنصر مهم در جامعه با نگاهی سطحی نگریسته­اند، اما شاعران معاصر با نگاهی نو و متفاوت با دید گذشتگان به موضوع زن پرداخته­اند. یکی از این شاعران صلاح عبد الصبور است که در موضوعات گوناگون از این نام برای بیان ایده­ها ...

وجود اساطیر در شعر شاعران ایرانی، با توجه به تاریخ و فرهنگ کهن این سرزمین، تازگی ندارد. زبان نمادینِ شعر شاعران معاصر، کارایی اساطیر در غنی کردن این زبان، آشنایی شاعران با شعر و اساطیر ملل دیگر، و کارکردهای اجتماعی و سیاسی شعر سبب شد تا اساطیر به وفور در اشعار شاعران معاصر به کار رود. حمید مصدق نیز با توجه به شرایط روز جامعه و زبان نمادین سروده هایش هرچند رویکردی گسترده به اساطیر دارد، اما این ر...

چکیده  در ادبیات معاصر ایران و عرب در شاخۀ شعر غنایی، فریدون مشیری و نزار قبانی دو شاعر مطرح و نام آشنا به شمار می روند. عشق،کهن ترین و در عین حال، پیچیده ترین مضمون ادبیات غنایی، در شعر این دو شاعر نمودی عینی دارد.نزار قبانی،شاعر زن و شراب، نگاه سنتی و مدرن را در مورد زن و عشق با هم تلفیق کرده و تصویری جدید از معشوقه ارایه داده است، تصویری که هدف غایی آن تلطیف نگاه مردسالار جامعۀ عرب نسبت به ...

ترانه در لغت به معنای خرد، تر و تازه از ریشهء اوستایی تئورونه، اصطلاحی عام بوده است که بر انواع قالب های شعری ملحون یا همراه موسیقی به ویژه فهلویّات، دو بیتی، رباعی و بیت اطلاق می شده است. با توجه به ریشه باستانی ترانه ها، کهن ترین اشعار فارسی در میان این نوع ادبی یافت شده است. در این جستار، ترانه سرایی در ادبیّات فارسی بررسی می شود، نخست به تعریف ترانه و سیر آن در گذشته و امروز پرداخته می شود. س...