تحوّلات و دگرگونی‌هایی که در سه دهة اخیر در بن‌مایه‌های فکری و ایدئولوژیکی شاعر امروز صورت­گرفته، تغییرات بنیادینی را در ساختار زبانی و بلاغی شعر و غزل این دوره فراهم­آورده و طیف شعری وسیعی را در قلمرو ادبیّات مقاومت در حیطة غزل با درون­مایة جنگ - که غالباً می‌توان آنها را به دو دستة غزل­حماسه و غزل سرخ تقسیم و تفکیک­ کرد - فرا‌روی شاعر این دوره گشوده‌است و در این مقال و مجال، نماد به عنوان یکی از...

جنگ بیاض نام مجموعه ای منتخب از اشعار شاعران قرن پنجم تا قرن هفتم است که به دست کاتبی ناشناس نگاشته شده است. این نسخه خطی که دربر دارندۀ ششصد و پنجاه و پنج بیت شعر از شاعران نامداری همچون منوچهری، انوری، سنایی، خاقانی، مجیر، کمال و شمس طبسی است از نظر نوع نگاه انتخاب کنندۀ اشعار بسیار اهمیت دارد. در این جنگ با تأمل بر ابیات منتخب به روش شناسی نقد ادبی قرن هفتم که زمان کتابت اثر بوده می توان راه...

اخیراً در مباحث نقد ادبی از جریانی به نام "شعر گفتار" یاد می شود. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که آیا اصولاً می توان به چنین جریانی در شعر معاصر، قائل شد؟ اگر جواب مثبت است، پیشینه این شعر چیست و ویژگی های ادبی آن کدام است؟ می دانیم که انقلاب مشروطیت مقطع مهمی در تاریخ شعر معاصر ایران به شمار می رود و در طول یک قرنی که از وقوع آن گذشته، تحولات شعر معاصر فارسی، تحت تأثیر آن بوده است. ...

  کودتای مارکسیستی هفت ثور 1357ش در افغانستان، منشأ تحولات ادبی این کشور طی دهه‌های اخیر بوده است. این کودتا که با مقاومت شدید مردمی، ورود ارتش سرخ و آغاز جنگ در افغانستان همراه بود، زمینه مهاجرت مردم، نویسندگان و شاعران افغانستان را به سایر نقاط جهان، بویژه کشورهای همجوار فراهم ساخت. در این میان، ایران نیز به دلیل قرابتهای فرهنگی، زبانی و مذهبی، پذیرای گروه کثیری از شاعران مهاجر افغانستان بود ...

 شعر دفاع مقدس، رمزها و تمثیل­های فراوانی را به نمایش می­گذارد. برخی از این تمثیل­ها،   ریشه­ای تاریخی- مذهبی دارد که با فضای جنگ و معنویت موجود در آثار این دوره متناسب است. تمثیل پرواز که جهت اشاره به شهادت به کار رفته است، یکی از بدیع­ترین بخش­های رمزپردازی شعر این دوره است. تمثیل و رمز پرواز، بیانگر عروج روح پس از مرگ به عالم بالا و نور است. این تمثیل عرفانی- اساطیری، در شعر دفاع مقدس بازآفر...

شعر دفاع مقدس، یکی از جریان‏های ادبی معاصر است که حول محور پدیده جنگ عراق علیه ایران، شکل گرفته است. به واقع، جنگ به منزله فرامتنی تاریخی و زمان‏مند با زمینه‏های بروز، سیر تاریخی و پیامدهای مشخص، می‏تواند فی‏نفسه عاملی برای ایجاد جریانی ادبی باشد. شعر دفاع مقدس به دو دوره تاریخی -ادبی (59ـ63 و 64ـ67) قابل تقسیم است که هر یک دارای ویژگی‏های متمایزی است. گونه سوگ‏سرایی (رثا) یکی از جریان‏های عمده...