این پایان نامه، ثمره ی پژوهشی است راجع به شمس تبریزی و جایگاه عرفانی اش، تأثیر ِ شگرفش بر مولانا و به تبعِ آن بر عرفان و ادبیاتِ فارسی، که به صورتِ توصیفی (غیر تجربی) ، با روش کتابخانه ای، به انجام رسیده است. در خلالِ پژوهش از مطالعه ی موردی، تحلیلِ مکالمه و تحلیلِ محتوا بهره برده شده است. دستاورد این پژوهش، دلیلِ تأثیر نَفَس شمس تبریزی است بر مولانا که پس از دیدار با شمس، مبدل به یکی از رفیع ترین قله ...

میرزا قاسم تبریزی متخلص به زاهد از شاعران عصر صفوی است که در نیمه ی دوم قرن یازدهم هجری می زیست وی مهارت و استادی خود را در انواع قالب های شعری به اثبات رسانده است. زاهد از شاعران سبک هندی است.عمده ترین هدف نگارش این رساله جمع و تدوین اشارات، تلمیحات، اصطلاحات و اعلام در دیوان غزلیات زاهد تبریزی است. این پایان نامه،شامل چهار فصل است. فصل اول آن کلیات است که در آن شرح حال مختصری از زندگی زاهد تب...

یکی از عوامل اصلی در روی کار آمدن صفویه ، که در استقرار قدرت صفوی نقش عمده ای ایفا نمودند ، قزلباش ها بودند. در حقیقت طوایف مختلف قزلباش ، بیشتر در پی حمله ی مغول به ایران کوچانده شده بودند. با سقوط ایلخانان (735ق.) و خلأ قدرت ناشی از آن ، فضای مناسبی برای طوایف مختلف ترک در آناتولی حاصل شد. از جمله این که بسیاری از طوایف قزلباش با مهاجرت به سمت مرزهای شرقی آناتولی، یعنی غرب و شمال غرب ایران ، ...

بدون تردید رسمیت یافتن تشیع امامی همزمان با اولین پیروزی های شاه اسماعیل صفوی (905-930 ق) رخدادی پایدار و تأثیرگذار در آینده ی ایرانِ آن روزگار بود که موجبات دگرگونی ها و تحولات بسیاری را بویژه در عرصه ی سیاست خارجی فراهم آورد. به بیان دیگر، احیای هویت ملی ایرانی و رسمی کردن مذهب تشیع، صفویان را در مرزها با کشورهای سنیِ همسایه درگیر نمود. در این میان و به رغم اشتراکات دینی، بازرگانی و فرهنگیِ ایرا...

سید اسماعیل جرجانی پزشک معروف ایرانی قرن پنج و ششم هجری قمری ، پس از ابن سینا نخستین دانشمندی بود که در آثار خود همه مباحث علم طب را با تحقیقات مورد مطالعه قرارداد و کلیه مباحث پزشکی را درکتب خود جمع آوری و تدوین نمود، و علاوه بر خلق یک اثر علمی برجسته ، مکتب ملی فارسی نویسی را بنیان گذارد و مهم ترین مطالب پزشکی را به طور جامع و درعین حال موجز و قابل فهم نسر واقعه ی برای اولین بار به رشته تحریر...

قرن چهارم هجری ، عصر درخشش ادبیات عربی است، در این دوره شاعران و نویسندگان بزرگی نظیرمتنبی، ابوالعلاء معری، ابوتمام و شریف رضی و ... ظهورکرده اند. از شخصیت های طراز اول این دوره، شریف رضی، شاعر و عالم و ادیب گرانقدر شیعه می باشد و آثار ادبی به یادگار مانده از وی کم نظیر است و به واسطه ویژگی های منحصر به فرد علمی و اخلاقی وی، آثارش تابلویی تمام نمای شخصیت برجسته اوست که سرشار از مفاهیم عالی انسا...

در میان معارف الهی معارف اهل بیت علیهم‌السّلام به‌طور عموم و نبی اکرم (ص) به طور خاص از راز و رمزهایی برخوردار است که درک آنها به آسانی میسّر نیست. تبیین و تحلیل عقلی این معارف از اولویّت‌های پژوهشی است، از این رو در این مقاله سعی شده است یکی از معارف عظیم که در حدیث شریف قُدسیِ «لَولاکَ لَما خَلَقتُ الأَفلاک» مندرج است، تبیین و تحلیل گردد. شایسته‌ی ذکر است که مقصود از افلاک، در این حدیث شریف بی‌تردید جهان...

منظور ما از «اشعار نویافته» در این مقاله، مواردی است که در برخی منابع به نام کمال اسماعیل آمده، ولی در تنها چاپ معتبر دیوان او به تصحیح مرحوم بحرالعلومی نیامده است. اشعاری که مصححان این مجموعه‌ها در بارۀ وجودشان در دیوان صحبت کرده‌اند، از این قاعده مستثنا هستند، (مواردی مثل نزهة­المجالس و ...) چون دیگر نیازی به تکرار آن مطالب در اینجا نیست. پیشتر نیز حسن عاطفی تعدادی از این قبیل اشعار ...

از رهگذر ادبیات مقایسه ای، در این پژوهش، تلاش نموده­ایم تصاویر و مضامین به کار رفته در غزلیات شریف رضی و سعدی را با هم مقایسه کنیم و تطبیق دهیم. علی­رغم اینکه تفاوت­های زیادی در سبک غزل سرایی و نوع نگرش آنها نسبت به مسأله عشق، وجود دارد؛ عناصر و مضامین مشترک فراوانی در غزلیات این دو شاعر دیده می­شود که اگر این مسأله­ی را نه از باب تقلید سعدی که از باب توارد بدانیم؛ باز هم دلایلی چون آشنایی سعدی...