بحث از امامت به ویژه امامت امام زمان (عج) از مباحث مهم و اساسی در مذهب شیعه است. احمد الکاتب، نویسنده معاصر، در کتاب الإمام المهدی حقیقه تاریخیه أم فرضیه فلسفیه دلایلی نقلی، تاریخی و عقلی در انکار وجود امام زمان(عج) مطرح می کند که یکی از آنها ادعای امامت جعفر، برادر امام عسکری، است. وی مدعی است که امام عسکری فرزندی نداشته و جعفر پس از وی ادعای امامت کرده و شیعه نیز به ندای وی لبیک گفته است و اج...

نگارنده در نوشتار پیش رو بر آن است که قضایای دورة خلیفة سوم و بعد از آن خلافت امام علی (ع) و مسائل مربوط به آن را از منظر رمان تاریخی برجستة عذراء قریش نوشتة جرجی زیدان، نویسندة معاصر مسیحی لبنانی، بررسی کند. آن چه از تورّق و جست وجوی این داستان به دست می آید این است که امام علی (ع) شخصیت منحصر به فردی است که علاوه بر جای گاه ویژه اش در بین مذاهب مختلف اسلامی، در بین پیروان ادیان دیگر نیز جای گا...

پیوند عناصر ملّی و دینی، روندی است که در شکل گیری حماسه های ایرانی، به ویژه در سطح مرتبط با ادبیات شفاهی، نقش داشته، به تدریج، با واسطه حماسه های شفاهی، در آثار حماسی مکتوب نیز راه یافته است. یکی از شاخص ترین چهره های دینی، که به دلیل شباهتش به برخی چهره های اساطیری ایران، ظرفیت این پیوند را داشته، سلیمان نبی (ع) بوده است. این جستار به بررسی انگیزه های پیوند میان عناصر ملّی و دینی در روند تکوین ح...

ارزیابی تطبیقی یکی از روش های مهم در پژوهش های تاریخی است که در پرتو آن ابعاد گوناگونی از پدیدهای تاریخی آشکار می گردد و امکان شناخت بهتر فراهم می‎آید. بر همین اساس، مقالۀ حاضر می کوشد پاره ای از همسانی های نظری و عملی دو شخصیت روحانی عهد مشروطه یعنی شیخ ابراهیم زنجانی و یحیی دولت‎آبادی را با روش تطبیقی مورد بررسی قرار دهد. بنابراین، شناخت این همسانی‎ها مسئلۀ اصلی این مقاله است. دقت در متن اندی...

امیرعلیشیر نوایی، سیاستمدار و فرهنگمرد پرآوازه روزگار تیموری، واجد جایگاهی والا در تاریخ فرهنگ ایران است. آنچه هویدا می نماید، جدا از توانمندی و نفوذ سیاسی فوق العاده، شخصیت علمی - ادبی وی از جمله دلایل دستیابی او به چنین جایگاهی است. شخصیت علمی - ادبی امیرعلیشیر نوایی موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. از این رهگذر، با یاری جستن از روش تحقیق تاریخی، نقش او در ادب تر...

نگارنده در نوشتار پیش رو بر آن است که قضایای دورة خلیفة سوم و بعد از آن خلافت امام علی (ع) و مسائل مربوط به آن را از منظر رمان تاریخی برجستة عذراء قریش نوشتة جرجی زیدان، نویسندة معاصر مسیحی لبنانی، بررسی کند. آن‌چه از تورّق و جست‌وجوی این داستان به دست می‌آید این است که امام علی (ع) شخصیت منحصر به فردی است که علاوه بر جای‌گاه ویژه‌اش در بین مذاهب مختلف اسلامی، در بین پیروان ادیان دیگر نیز جای‌گا...

ساختار اجتماعی ـ سیاسی دوران ساسانی مورد پژوهش­های بسیاری قرار گرفته است. بیشتر آن­ها این جامعه را به‌عنوان نمونه‌ای از جوامع فئودالی یا استبدادی شرقی توصیف کرده‌اند؛ اما شواهد تاریخی با این دو نظریه به‌طور کامل همخوانی ندارند. به نظر می‌رسد که وجود اشرافیت قدرتمند در کنار دولت مقتدری که به دنبال تمرکز بیشتر قدرت است، این جامعه را نمونه‌ برجسته‌ای از امپراتوری‌های بوروکراتیک موردنظر آیزن­اشتادت...

چکیده در دوره معاصر، به دلیل پیچیدگی مفاهیم شعری از سخنانی مبهم، غیر مستقیم و ابزار هنری گوناگونی بهره می­برند، ابزاری چون «نقاب» که پیام آور ابهام است. تکنیک کاربرد نقاب در بیشتر اشعار بر استفاده از شخصیت­های تاریخی استوار بوده که برای بیان دیدگاه شاعر در خصوص کاستی­های جامعه بشری یا محکوم کردن اوضاع جامعه ملی خود است. «نقاب» از نظر بافت و ساختار ارتباط تنگا­تنگی با اسطوره­ها (نماد­ها) دارد و...