هویّت ملّی، به معنای کیستی و چیستیِ یک ملّت، یکی از مهم ترین مسئله های جهان امروز و شناخت آن یکی از نیازهای مهم و اساسی، برای تکامل شخصیّت و هویّت هر ملّتی محسوب می گردد. چندگانگی هویّت های مختلف و طرح مسئله ی جهانی سازی از سوی کشورهای غربی، جهان را به سویِ یک دست شدن هویّت ها هدایت می کند و سرانجام نابودی هویّت ملّت ها را در پی خواهد داشت. ازاین رو، ایرانیان با سه نوع هویّت ملّی ایران باستانی، اسلامی و مدرن...

در ایران باستان نیز همانند همه‌ی ملت‌ها مرثیه‌سرایی و عزاداری برای مردگان به شکل‌های مختلف مرسوم بوده است. یکی از ارجمندترین منابع شناخت ما از آداب و رسوم ایرانیان کهن، کتاب ارزشمند شاهنامه است. فردوسی با استادی خاص خود آیین‌های سوگواری را به تصویر کشیده است. سوگواران به خاطر از دست رفتگان، بیقراری و مویه می‌کردند، بر خاک می‌افتادند، موی و روی خود را می‌کندند و جامه بر تن را چاک می‌زدند. آیین‌ه...

یکی از ضروری ترین پژوهش ها و مطالعات بنیادی در عرصه ی فردوسی شناسی و شاهنامه پژوهی شناسایی، معرّفی و بررسی آثاری است که در پیوند با فردوسی و شاهنامه نوشته شده است. شناخت توصیفی و انتقادی مقالات این حوزه به منظور مراجعه و استفاده و نیز پرهیز از دوباره کاری و انجام کارهای موازی ضروری است و جاهای خالی پژوهش نیز در این شیوه مشخّص می گردد. در این رساله به معرّفی و بررسی انتقادی 1070 مقاله ی مرتبط با فر...

حکومت اسلامی و نوپای عثمانی پس از به قدرت رسیدن در اوایل سده نهم هجری شروع به وام گیری فرهنگی از کشور های اسلامی، از جمله ایران نمود. بعدها در سده های دهم و یازدهم هجری هنر عثمانی به ویژه نگارگری ایشان به دلایل گوناگون از جمله غنایم فرهنگیِ حاصل از جنگ های ایران و عثمانی و حضور نگارگران ایرانی که از راه های گوناگون وارد مرز های عثمانی شدند، از نگارگری ایرانی بهره جست. در این بین، شاهنامه ی طهم...

منظومه هایی که پس از شاهنامه و غالباً به پیروی از آن، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درآمده اند، از مآخذی هستند که کمتر مورد توجّه فردوسی شناسان است. حال آنکه سَرایندگانِ بیشترِ این آثار افزون بر تأثّرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از شاهنامه، به صورتهای گوناگون از فردوسی و شاهنامه نام برده اند که گردآوری و بررسی مجموع این اشارات نکته های تازه و درخور بحثی درباره سرگذشت حکیم توس و نظم شا...

چکیده بدلیل اینکه خداینامه و تقریبآ همه ی متون تاریخی و ادبی در زبان پهلوی و نیز برگردان فارسی و عربی آنها از دست رفته اند، شاهنامه مهمترین چشمه ی آگاهی ما در بسیاری از زمینه ها چون تاریخ و جغرافی و ادب و هنر و رسم های خانوادگی و آیین های اداری و کشوری در ایران باستان به شمار می رود. همچنین شناخت فرهنگ و آداب اصیل ایرانی که از دیر باز تا کنون با انسان همراه بوده است و بخشی از عقاید مردم را ...

آن چه همواره در شاهنامه مورد مطالعه قرار گرفته و می گیرد، شکوه شاهان، دلاوری پهلوانان و در مجموع عناصر سترگی است که به تناسب نوع ادبی حماسه در آن جای داردامادراین اثر ورجاوند و در کنار عناصر مهم و اصلی، جزئیاتی وجود دارد که ضمن ایجاد یک کل منسجم در نوع خود، شاهکاری بی نظیر و یا کم نظیر به شمار می آیند. یکی از این جزییات که با آداب خاص خود به نمایش گذاشته شده روابط سیاسی و دیپلماتیکی است که این ...

موبدان و حوزه عملکرد آنان در شاهنامه فردوسی با ملاحظاتی بر منابع پهلوی و تاریخی یکی از مباحث مهم در سراسر شاهنامه فردوسی مبحث مؤبدان و حوزه های متنوع کاری آنان است. در این پژوهش کوشیده ایم با رجوع به منابع مرتبط، این موضوع را جامعتر بکاویم که حاصل تحقیق، طبقه بندی حوزه کاری موبدان با عناوین زیر است: الف) شاهنشاهی ب) وزارت ج) مشاورت د) کاردانی هـ) آموزگاری و) خوابگزاری ز) ستاره شناسی ح) غی...

راحة الصّدور یکی از آثار برجستة تاریخی - ادبی زبان فارسی است که از شاهنامه بسیار اقتباس کرده است. نقل پانصد و نود و چهار بیت از شاهنامه در موضوعات حکمی و اخلاقی در این کتاب، از یک طرف نشان دهندة عظمت شاهکار فردوسی و از طرف دیگر نشان دهندة علاقه و دلبستگی راوندی به شاهنامه است. راوندی در سراسر کتاب خود از اندرزهای حکیمانة فردوسی سود برده و با این کار، به اثر خود ارزش و اعتبار بخشیده و به دلیل علا...