در این نوشتار، فرضیة قیصر امین پور دربارة بازگشت شعرا به کودکی در اشعار سهراب سپهری، از شاعران بزرگ معاصر، به بوتة آزمایش گذاشته می شود. امین پور در شعر و کودکی با استناد به برخی نقطه نظرهای «ژان پیاژه»، روان شناس معروف سوئیسی، در اثبات این مطلب می کوشد که شعر نوعی بازگشت به کودکی است. او در کتابش، پس از بیان و توضیح مراحل تحول شناخت کودک از دیدگاه پیاژه و شرح ویژگی های عمدة تفکر و رفتار کودک، ...

نقد اجتماعی یا جامعه شناسی ادبیات شاخه ای از جامعه شناسی هنر است که رابطه میان جامعه و ادبیات را مورد بحث وبررسی قرارمی دهد. به دیگر بیان نقد اجتماعی، مطالعه علمی محتوای اثر ادبی و ماهیت آن در پیوند با دیگر جنبه های زندگی اجتماعی است. از این منظر شعرنو عربی، بسترمناسبی است تا از رهگذر آن، بتوان میزان و نحوه ارتباط شعرمعاصر با شرایط اجتماعی وسیاسی را مورد نقد و ارزیابی قرارداد. شعر نو در عراق،...

در شعر معاصر عرب، شاعران عامدانه و آگاهانه از تکینک‌ها و شگردهای سایر فنون وهنرها چون سینما، نقاشی، موسیقی و غیره بهره می‌گیرند و شعر، ساختار خود را تعمداً بر مبنای اینگونه شگردها پی‌ریزی می‌کنند. یکی از شاعران مشهور و پسامدرن عربی که اصول و قوانین شعر جدید را سر لوحه کار خویش قرار داده، شاعر معاصر لبنانی، سوزان علیوان است که اشعارش بسان تافته‌ای جدابافته از شاعران نسل قبل خویش یا شاعران مدرنیست...

این تحقیق دور? مشروطیت تا پایان دور? پهلوی اول در ایران (1286-1320ش) و دور? نهضت (1907-1941م) در کشورهای عربی را در بر می گیرد. عصر نهضت در کشورهای عربی از 1897م تا به امروز است و ما در این نوشتار در پی آن هستیم تا با توجه به تاریخ، حوادث اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در زمان تعیین شده، موضوع غرب گرایی و غرب ستیزی را در ادبیات سه کشور بررسی کنیم. آنچه در تاریخ و اجتماع و سیاست ایران، عراق و مصر رخ د...

سیدحیدر حلّی یکی از شاعران معاصر شیعی عراق در عرصۀ شعر دینی است. وی در این گونۀ شعری، توانسته میان فضیلت‌‌های اهل‌بیت(علیهم‌السلام) و اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی حاکم بر روزگار خویش، پیوندی استوار برقرار کند. وی با تأثیر‌‌پذیری از قرآن کریم و احادیث شریف، با رویکردی غالباً حماسی و عاطفه‌‌ای نیرومند و متعادل، سیمای اهل‌بیت(ع) را به زیباترین شکل به تصویر کشیده‌است. او با فراخوانی شخصیت‌‌هایی دینی‌...

شعر آیینی تجلی ارزش­های ملی- میهنی و یا ارزش­های دینی و مذهبی است. آنچه امروز به عنوان شعر آیینی شناخته­می­شود، بیشتر تجلی­­گاه ارزش­های دینی و مذهبی چون توحیدیه­ها، مناجات­نامه­ها، اشعار عرفانی و به­ویژه اشعاری در مدح و رثای اهل بیت (ع) است. واقعه غدیر یکی از مهم­ترین مضامین اشعار آیینی در طول تاریخ به ویژه در میان شاعران شیعی است. شیخ احمد وائلی، آیت الله سید محمد جمال هاشمی گلپایگانی، سید­رض...

تاجیکستان، پاره‌ای از تن خراسان بزرگ است، همان خراسانی که روزگاری زادگاه بزرگان علم و ادب ایران زمین بوده است، بزرگانی چون رودکی، ناصرخسرو، مولوی، و... اکنون مدت هاست که از اصل خود جدا افتاده است. با وجود همه‌ی سختی هایی که در قرون معاصر تحمل کرده است، هنوز در شعر مردم این سامان، آثار تعلیم به سبک شاعران گذشته وجود دارد، همچنین آثار غنایی بی‌شماری نیز زینت بخش کتاب خانه‌های این دیار است. در این...

سعدی و متنبی هر دو از شاعران بزرگ و نامی ایران و عراق به شمار می آیند که در برخی از وجوه تفکر و نحوة بیان و نوع بینش و هنر تصویرگری و جوشندگی طبعی بسیار نزدیک به یکدیگر دارند. در این پژوهش، غزل و به تبع آن، عشق و عاشق و معشوق در اشعار این دو شاعر و در راستای آن، مضامین و دیدگاه های مشترک آنان دربارة این سه مقوله بررسی شده است.

در دوره‌ی معاصر و از نیمه‌ی دوّم قرن بیستم، پس از دگرگونی‌های اجتماعی- سیاسی، شعر معاصر عرب دارای رسالتی خاص گردید و در جهت آگاهی‌ مردم و جامعه برای دستیابی به آزادی و عدالت اجتماعی به کار رفت. مصر به عنوان اوّلین سرزمینی که جریان نهضت در آن صورت گرفت، مهد شاعران و ادیبانی است که از این دگرگونی‌های تازه، متأثر گشته‌اند. از جمله شاعرانی که در این وادی هنرمندانه گام نهاده‌اند؛ حلمی سالم است. وی شاع...

از آنجا که به اعتقاد برخی، طنز، هنری­ترین شیوه انتقاد است، در جامعه و فضایی که بی­ عدالتی اجتماعی و سیاسی، خفقان، تزویر و دروغ، بر ذهن و زبان جامعه مسلّط می­ شود، زبان شاعر تیزبین از طنز به­عنوان هنری­ترین سلاح مبارزه با این مفاسد بهره می‌گیرد. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیده­اند پس از معرّفی مختصر طنز و انواع آن، شگردها و شیوه‌های گوناگون طنز در شعر دو شاعر معاصر ایران و عراق را...